Γράφει ο Κώστας Ευαγγελάτος,
Ζωγράφος, λογοτέχνης, θεωρητικός της τέχνης
Ο Θάνος Τσίγκος γεννήθηκε στην Ελευσίνα το 1914. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ της Αθήνας από όπου αποφοίτησε το 1936. Εργάστηκε ως βοηθός κοντά στον Π. Τζελέπη και στη συνέχεια στον Κ. Κωτάκη, στην Κρήτη και την Αθήνα, ενώ με την κήρυξη του πολέμου κατατάχθηκε στον ελληνικό στρατό και υπηρέτησε στη Μακεδονία, συμμετέχοντας επίσης στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Συρίας, της Υπεριορδανίας και της Λιβύης και πολεμώντας στη μάχη του Ελ Αλαμέιν ως ανθυπολοχαγός. Πρωτοστάτησε στα ελληνικά αντιβασιλικά κινήματα, ενώ, μετά την αποτυχία του τελευταίου κινήματος τον Απρίλιο του 1944 καταδικάστηκε σε θάνατο και μεταφέρθηκε στις φυλακές της Αμπασσίας στο Κάιρο. Με την υπογραφή της συνθήκης του Λιβάνου η καταδίκη του μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη και μεταφέρθηκε στο Σουδάν, στη φυλακή Κεμπέιτ από όπου απελευθερώθηκε το 1946.
Με τις συστάσεις του περίφημου Le Corbusier συνήψε συμβόλαιο με τους κορυφαίους αρχιτέκτονες Niemeyer, Palumbo και Costa για να εργαστεί στον σχεδιασμό της νέας πρωτεύουσας Μπραζίλια. Από το 1948 που εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, απόκτησε το θέατρο Gaite Montparnasse αναλαμβάνοντας την σκηνογραφία, τα κοστούμια και την διαχείριση της επιχείρησης, ενώ η σύζυγος του Χριστίνα Τσίγκου σκηνοθέτησε τις παραστάσεις και ερμήνευσε τους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Το θέατρο τους εξελίχθηκε σε ένα από τα πρωτοποριακά του Παρισιού παρουσιάζοντας σημαντικά σύγχρονα έργα συγγραφέων όπως ο Μπέκετ. Σε αυτό το περιβάλλον ο Τσίγκος γνωρίστηκε με διάσημους καλλιτέχνες και διανοούμενους, όπως ο Sartre, ο Chagall και ο Picasso. Η παράλληλη όμως ενασχόληση του με την ζωγραφική (1949-1953), έμελλε να εξελιχθεί στην κύρια ασχολία του.
Ο αποκαλούμενος «ζωγράφος των παλλόμενων λουλουδιών» εκθέτει για πρώτη φορά έργα του στην Gallerie du Siecle το 1950, ενώ το 1953 αποσύρθηκε από το θέατρο και ο γάμος του διαλύθηκε. Την ίδια χρονιά πραγματοποίησε την πρώτη ατομική του έκθεση στο Studio Paul Facchetti στο Παρίσι. Γράφτηκαν εγκωμιαστικές κριτικές στο περιοδικό «Les Temps Modernes», ενώ ορισμένοι σύγκριναν την διαδικασία γραφής του και το οπτικό αποτέλεσμα των αυθόρμητων επιθέσεων του χρώματος με τα έργα του Pollock. Από το 1954 – 1961 εκθέτει το έργο του στο Παρίσι, σε γκαλερί, στα Salon des Realites Nouvelles και αλλού, συνυπάρχοντας με καλλιτέχνες όπως ο Fautrier και ο Ernst. Από το 1961 εκθέσεις του πραγματοποιούνταν στην Αθήνα, το Παρίσι και το Μιλάνο.
Μετά το θάνατο του στην Αθήνα το 1965 συστάθηκε στο «Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο» Επιτροπή Έκθεσης Θάνου Τσίγκου. Το 1980 διοργανώθηκε αναδρομική έκθεση Τσίγκου στην Εθνική Πινακοθήκη καθώς και αναδρομική έκθεση στο Centre Georges Pompidou στο Παρίσι. Το 2004 πραγματοποιήθηκε η έκθεση «Γιάννης Γαΐτης – Θανάσης Τσίγκος» στην Πινακοθήκη Κυκλάδων στην Ερμούπολη της Σύρου και το 2005 διοργανώθηκε «Αναδρομική έκθεση Θανάση Τσίγκου» στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ελευσίνας.
Το ζωγραφικό του έργο στη πρώτη φάση του χαρακτηρίζεται από έντονα χρώματα και αφηρημένη σύνθεση και έχει δυνητικά ενταχθεί στο κίνημα της «Αρτ Ινφορμέλ». Ακολούθησαν οι χαρακτηριστικοί πίνακές του με θέμα τα λουλούδια, τα καΐκια, τα τοπία, τους όποιους άρχισε να φιλοτεχνεί μετά το 1955. Και ενώ η αρχιτεκτονική που σπούδασε και εφάρμοσε και η σκηνογραφία που εξάσκησε ήταν οι αρχικές και κύριες καλλιτεχνικές του προοπτικές, τελικά η ιδιότυπη αποτύπωση και το εκφραστικό πάθος του για τα λουλούδια ήταν εκείνο τον κατέστησε ευρύτερα γνωστό. Τα λουλούδια που τα ζωγράφισε με χάρη και ευαισθησία, χρωματική δύναμη και ποικιλία ψυχολογικών διαθέσεων ακόμη και στις ημιπαραστατικές τους εκδοχές αποπνέουν την ομορφιά και την διακοσμητική ευεξία του φυτικού κόσμου.
Έργα του ανήκουν στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης, της Πινακοθήκης Δήμου Αθηναίων, της Συλλογής Λεβέντη, της Εθνικής Τράπεζας, σε Ιδρύματα τέχνης και σε πολλές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.
Αν και ο Τσίγκος αφού εγκατέλειψε οριστικά την αρχιτεκτονική συμμετείχε στην πρωτοπορία των δυναμικών νέων τάσεων της εποχής του εντυπωσιάζοντας κοινό και ειδικούς με την τολμηρή και πρωτότυπη έκφραση του στην εξελικτική πορεία του στράφηκε σε πιο εύπεπτες λύσεις, ακόμη και διακοσμητικές, παραμένοντας όμως πάντα έξοχος τεχνίτης της προσωπικής του τεχνικής του παστόζου, ανάγλυφου λαδιού στον καμβά.
Ο Δημήτρης Παπαστάμος, π. διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης έχει γράψει: «Το έργο του συνδέθηκε και συνδυάστηκε αναπόφευκτα με τις περιπέτειες της ζωής του, χωρίς βέβαια ο ίδιος να το επιδιώξει, και αυτό το γεγονός οδήγησε σε σφαλερές για τη δημιουργική του δράση εκτιμήσεις της πρώτης του «παρισινής δουλειάς» και παραπλανητικές για την αξία του θεματικού κύκλου της δεύτερης περιόδου. Αυτή χαρακτηρίζεται από μια ελεύθερη, δυναμική, πολλές φορές κοροιδευτική για την καταναλωτική κοινωνία σπαλάτη χρώματος, την οποία οι σημερινοί του αντιγραφείς δεν μπόρεσαν ποτέ να πλησιάσουν γιατί η συγκρατημένη και προσεκτική χρήση σπάτουλας και χρώματος τους προδίδει».
Έχουν δημοσιευθεί επίσης αναλυτικά κείμενα του Χαράλαμπου Σφαέλλου, καθηγητή αρχιτεκτονικής, του Τώνη Σπητέρη, κριτικού και αισθητικού της τέχνης και του Ακαδημαικού Χρύσανθου Χρήστου καθηγητή ιστορίας της τέχνης, ο οποίος ανέφερε: «Η γραμμή στο έργο του Τσίγκου παίζει πάντοτε το ρόλο της χορδής που αναδίδει μουσικούς ήχους στους οποίους απαντά το βάθος με την χρωματική του οντότητα. Με την καθαρότητα του χρώματος, την σαφήνεια της γραμμής, τον πλούτο της σύνθεσης, τον πηγαίο χαρακτήρα της έμπνευσης, την αλήθεια της απόδοσης, την ευαισθησία του συνόλου, το έργο του υψώνεται σαν μια παραδειγματική πράξη σήμερα.».
Εκτέθηκαν έργα ενδεικτικά της μποεμ νοοτροπίας του Τσίγκου και της αυθόρμητης, ενίοτε καταγγελτικής για την αλλοτρίωση του ανθρώπου τεχνοτροπίας του στα πλαίσια του αφηρημένου εξπρεσιονισμού της πρώτης «παρισινής» περιόδου του, όσο και τα χαρακτηριστικά, άμεσα αναγνωρίσιμα έργα του της δεύτερης «ελληνοκεντρικής» θεματικής περιόδου του παραγωγικού κύκλου –λουλούδια, καίκια, ακτές- με την χρήση σπάτουλας και δυναμική επίθεση χρώματος στην επιφάνεια των πινάκων του, που απαυγάζουν εσωτερικό λυρισμό.
