Γράφει ο Κώστας Ευαγγελάτος,
Ζωγράφος, Λογοτέχνης, Θεωρητικός της Τέχνης

Η Ισμήνη Βογιατζόγλου-Σκληρού γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Αποφοίτησε το 1963 από την ΑΣΚΤ που με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. σπούδασε στα τμήματα ζωγραφικής, χαρακτικής, διακόσμησης, διαφήμισης, σκηνογραφίας, ιστορικών και θεωρητικών σπουδών με καθηγητές τους Γιάννη Μόραλη, Κ. Γραμματόπουλο, Β. Βασιλειάδη, Παντελή Πρεβελάκη και Παύλο Μυλωνά. Έχει ασχοληθεί με εικονογραφήσεις βιβλίων και συγγραφή άρθρων για το περιοδικό «Εικαστική Παιδεία».

Δίδαξε Ιστορία της τέχνης στο Κολλέγιο Οικιακής Οικονομίας (1964-1972), Χρωματικές και Διακοσμητικές Εφαρμογές στην Α’ Μέση Δημόσια Επαγγελματική Σχολή Σχεδιαστών και Διακοσμητών Πειραιώς (1976-1977), Ελεύθερο Σχέδιο στην Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε. (1977-78), και Καλλιτεχνικά στα ιδιωτικά σχολεία «Λύκειον η Αθηνά» Ζηρίδη, Σχολή Μαρούδα, Εκπαιδευτήρια Μάρκου Τσούρη και από το 1973 έως το 2000 στα Τοσίτσεια Σχολεία Εκάλης. Είναι μέλος του ΕΕΤΕ, του Συλλόγου Αποφοίτων της Α.Σ.Κ.Τ. , της Ένωσης Καθηγητών Καλλιτεχνικών Μαθημάτων, του «Σπιτιού της Ευρώπης στην Αθήνα» και του «Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων».

Έχουν εκτεθεί ενότητες έργων της σε ατομικές εκθέσεις όπως: 1973 «Astor Gallery», Αθήνα. 1982 «Πνευματικό Κέντρο Ώρα», Αθήνα. 1984, Αίθουσα «Συλλογή», Αθήνα. 1988 Σπίτι της Κύπρου, Αθήνα. 1994 Art studio «Εst», Αθήνα. 1998 Κέντρο Τέχνης Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο, Βόλος. 2005 Αίθουσα Τέχνης-Στοά του Βιβλίου, Αθήνα. 2005 Παλιά Πόλη Χανιά Κρήτης. 2011 Μηλιές Πηλίου. 2014, Αρχεία του Μοντέρνου, Χολαργός. Έλαβε μέρος σε 60 ομαδικές εικαστικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό όπως στο Ίδρυμα Michetti στην Ρώμη, στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο στο Salzburg, στην «Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη» στη Μόσχα, στις Εκθέσεις Αιγυπτιωτών εικαστικών καλλιτεχνών στην Αθήνα και στο Κάιρο. Έργα της βρίσκονται σε Μουσεία, πολιτιστικά κέντρα, οργανισμούς και ιδιωτικές συλλογές. 

Ανατρέχοντας στην εξελικτική της πορεία διαπιστώνεται η πολυμορφική απεικονιστική της διαδρομή. Από την πρώτη φάση της δουλειάς της τα έργα της είχαν προσλάβει εξπρεσιονιστικά στοιχεία με μια ιδιότυπη παραμόρφωση της πραγματικότητας, με ουσιαστικό κίνητρο να εκφραστούν τα συναισθήματα και η ιδιαίτερη οπτική της. Πρόκειται για συνθέσεις γεμάτες ένταση και κίνηση, όπου το ενδιαφέρον της εστιάζεται κυρίως στην φόρμα, στο χρώμα και στην αδρή εντύπωση της φιγούρας ή του τοπίου. Μετά πειραματίστηκε, με λάδι σε καμβά, με την παραμόρφωση της φιγούρας και την εντύπωση της ένθεσης της στο χώρο. Το έργο της παραμένει βασικά ανθρωποκεντρικό, ενώ συνεχίζει τις τοπιογραφίες και κορμοί δέντρων, από ελαιώνες, αγροτεμάχια και οροπέδια, παρελαύνουν στις εκ του φυσικού συνθέσεις της. 

Το 1970 η Ισμήνη Βογιατζόγλου-Σκληρού φιλοτέχνησε σειρά έργων σε άσπρο-μαύρο με μικτές τεχνικές. Η περίοδος αυτή διακρίνεται για την λιτότητα των μορφών, ενώ είναι επηρεασμένη από αρχαία μοτίβα, αγάλματα και ανθρώπους καθώς και από τον μεγάλο γλύπτη Henry Moore, όσον αφορά στα σχήματα με οπές και καμπύλες.

Ο καθηγητής Νίκος Ζίας διευκρινίζει συμπερασματικά: «Τη χρωματική αυστηρότητα της επιπεδικής ασπρόμαυρης μονοτυπίας επιλέγει για την απόδοση μιας διερεύνησης της ανθρώπινης μορφής στην τραγική περιπέτεια της ύπαρξής της. Η περίοδος αυτή της δουλειάς της, συμπίπτει με τις γενικότερες περιπέτειες του τόπου στα χρόνια της δικτατορίας. Οι αναφορές σε αρχαϊκά μορφικά πρότυπα και η εξπρεσιονιστική έκφραση είναι το όχημα της αποφόρτισης της ζωγράφου από το εσωτερικό άχθος αυτής της εποχής. Το έργο της ζωγράφου Ισμήνης Βογιατζόγλου – Σκληρού δεν διαλύεται σε άσκοπες αναζητήσεις, χωρίς όμως να είναι μονολιθικό. Έχει μία συνεπή εσωτερική πορεία και συνοχή, που του δίνει τη δυνατότητα να είναι σύγχρονο, αλλά όχι επικαιρικό γιατί εδράζεται στις μη μεταβλητές ζωγραφικές αξίες».

Από το 1980 και μετά ζωγραφίζει μηλιές, αμυγδαλιές, ελαιώνες, πλαγιές βουνών και ερημικές παραλίες, απόψεις φυσικών περιοχών που βιωματικά την εμπνέουν. Την δεκαετία του 1990 ασχολήθηκε εντατικά με τις νεκρές φύσεις. Με μολυβοκάρβουνο, παστέλ, κραγιόνια, τέμπερα, ακρυλικό και μολύβια, ζωγραφίζει ποικίλες συνθέσεις φρούτων. Ρόδια, μήλα και αχλάδια που ζωντανεύουν σε ένα περιβάλλον μεταφυσικού αφαιρετικού χώρου. Η λεπτομερειακή και ακριβής σχεδίαση τους προσδίδει και έναν σχεδόν υπερρεαλιστικό σχεδόν χαρακτήρα.

Το πλέον ιδιόμορφο ενδιαφέρον θέμα της το ανέπτυξε από το 2002-2005, όταν μετέφερε στον καμβά με βάση το ιερό κείμενο και την φαντασία της την Αποκάλυψη του Ιωάννη, με ιδιαίτερη ευαισθησία και διεισδυτική προσωπική ματιά. Οι συμβολισμοί και οι αλληγορίες της γραφής σε συνδυασμό με τον οικουμενικό χαρακτήρα και την διαχρονικότητα του κειμένου την ώθησαν να δημιουργήσει μια προσωπική εκδοχή της Αποκάλυψης. Οι συνθέσεις διακατέχονται από το ενδιαφέρον της για την απόδοση μιας φανταστικής συμπαντικής δίνης, σαν σε υποβλητικά συμβολικό όραμα.  

Σε κείμενο της με τίτλο «Αναζητήσεις μέσα στη σύνθεση και τη φόρμα» η ίδια η ζωγράφος αναφέρει: Κεντρικός άξονας στη δουλειά μου είναι η αναζήτηση της αρμονίας και της τάξης στη σύνθεση των σχημάτων και του χώρου προσπάθεια ισορροπίας με την απλοποίηση και την αφαίρεση των περιττών στοιχείων και διείσδυση στο σκελετό των πραγμάτων της λιτής και αληθινής φόρμας. Μια πέτρα, μια ρίζα ή ένας κορμός δένδρου, μια μορφή ανθρώπου είναι φόρμες που έχουν μία εσωτερική δύναμη».

Ο καθηγητής Στέλιος Λυδάκης επισημαίνει: «Στους καθαρά ζωγραφικούς πίνακες τόνοι χρωματικοί και σχήματα μεταβάλλονται σε απηχήσεις μιας εσωτερικής κραυγής, ενώ στα μαυρόασπρα η ίδια η χρωματική αντίφαση αναλαμβάνει να εκφράσει το βίωμα της αποξένωσης και της μοναξιάς. Οι άνθρωποι είναι μόνοι ακόμη και όταν είναι δύο μαζί, ενώ μια παραλλαγή σ’ ένα αρχαϊκό γυναικείο άγαλμα που αντιπαρατίθεται σε κεφάλια καθημερινών ανθρώπων υπογραμμίζει το βίωμα της αδιαφορίας που αντιμετωπίζει κανείς σ’ ένα κόσμο παράξενα απάνθρωπο».

Για την αναδρομικού χαρακτήρα έκθεση της που επιμελήθηκα το 1993 στη Γκαλερί DADA– Art Studio Est ανέφερε σε κριτική της η Δρ. Ντόρα Ηλιοπούλου-Ρογκάν:  «Πρόκειται για μια αναδρομική έκθεση της καλλιτέχνιδος, στην οποία ξεχωρίσαμε κυρίως τοπία και νεκρές φύσεις. Και στις δύο περιπτώσεις μας εντυπωσίασε το χρώμα και η ποιότητα του μετιέ». Όντως συμβολιστική ευαισθησία και ποιότητα συνθέτουν τις εικαστικές της απεινονίσεις.