Γράφει ο Κώστας Ευαγγελάτος*
Ο Βασίλης Βασιλειάδης γεννήθηκε το 1927 στον προσφυγικό συνοικισμό της Νέας Ιωνίας. Από μικρή ηλικία ασχολήθηκε με το σχέδιο, έχοντας σαν πρότυπο των πατέρα του Κηρύκο Βασιλειάδη που ήταν σχεδιαστής ταπήτων στην «Ελληνική Μεταξουργία».
Το 1943 σε ηλικία 17 ετών, ως εξαιρετικό ταλέντο έδωσε εξετάσεις και πέτυχε στην ΑΣΚΤ, όπου είχε δασκάλους τον Δημήτρη Μπισκίνη στο προκατακτικό σχέδιο και τον Κωνσταντίνο Παρθένη στο εργαστήριο της ζωγραφικής. Παράλληλα εκδηλώθηκε η αγάπη του για την ποίηση και το θέατρο και σπούδασε στη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δασκάλους τον Αιμίλιο Βεάκη και τον Δημήτρη Ροντήρη.
Συνέχισε το 1956 τις εικαστικές σπουδές του με υποτροφία στο Παρίσι στην ”Ανώτατη Εθνική Σχολή Διακοσμητικών Τεχνών”. Το 1957 του απονεμήθηκε το Α΄ Μετάλλιο Διακοσμητικής. Στη συνέχεια πήρε μαθήματα σκηνογραφίας στην όπερα του Παρισιού.
Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα άρχισε το διδακτικό του έργο το 1961 με τον διορισμό του στη Διεύθυνση του Εργαστηρίου Σκηνογραφίας και Ενδυματολογίας της Σχολής Δοξιάδη αλλά και στη δραματική σχολή του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν.
Την ίδια χρονιά εκλέχτηκε Έφορος στην ΑΣΚΤ στο τμήμα του φροντιστηρίου Διακόσμησης και Σκηνογραφίας, με βαθιά αίσθηση της ευθύνης του, αφού για πρώτη φορά διδασκόταν στη Σχολή η σκηνογραφία. Η πολύχρονη διδασκαλία του εξέθρεψε σημαντικούς σκηνογράφους και ενδυματολόγους που διαπρέπουν διεθνώς.
Δίδαξε επίσης στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Έκανε πολλές σκηνογραφίες και κοστούμια για το Εθνικό θέατρο, το Κ.Θ.Β.Ε., το θέατρο Τέχνης κ.α. για θεατρικά έργα μεγάλων Ελλήνων και ξένων δραματουργών.
Όπως έλεγε:
«Η σκηνογραφία είναι το βάθρο και το φόντο που θα αναδείξει και θα βοηθήσει τους ηθοποιούς να μας γοητεύσουν»
Υπήρξε στενός φίλος με τον Γιάννη Μόραλη και τον Γιάννη Ρίτσο, του οποίου εικονογράφησε ποιητικές εκδόσεις και επιστήθιος με τον Γιάννη Τσαρούχη, από το έργο του οποίου επηρεάστηκε δημιουργικά. Ο Τσαρούχης είχε δηλώσει: «Ο Β. Βασιλειάδης είναι πράγματι καλλιτεχνική ιδιοφυία με σπάνια σχεδιαστικά χαρίσματα και έμφυτον αίσθημα διακοσμητικής.». Επίσης ο καθηγητής ιστορίας της τέχνης Παντελής Πρεβελάκης έγραψε για αυτόν «Ο Βασιλειάδης είναι ικανώτατος σχεδιαστής, έχει προσέτι επιδείξει αξιολογότατα έργα ζωγράφου και γλύπτου.
Ως σκηνογράφος έχει διακριθεί πλειστάκις. Είναι εξ εμφύτου κλίσεως άριστος δάσκαλος, εμπνευσμένος και ευρυμαθής.» Ο ζωγράφος και συγγραφέας Αλέκος Κοντόπουλος είπε επίσης για τον Βασιλειάδη «Είχα την ευκαιρίαν να γνωρίσω το έργον του νέου καλλιτέχνου Β. Βασιλειάδη και διαπίστωσα ότι η εργασία του χαρακτηρίζεται από μίαν αυστηράν επίδοσιν και απο μίαν συνεχή ποιητικήν πρόοδον, η οποία δεικνύει έναν καλλιτέχνην σπανίας ικανότητος».
Γενικά η εικαστική παραγωγικότητα του Βασίλη Βασιλειάδη ήταν πολυσχιδής. Ασχολήθηκε επιδέξια με όλους τους εικαστικούς τομείς προεκτείνοντας την εργασία του σε εικονογραφήσεις εκδόσεων και τις καλλιτεχνικές αφίσες. Αγαπούσε και απεικόνισε σε ακουαρέλες του το Πορτογαλικό νησί Μαδέιρα στον Ατλαντικό και τα νησιά του Αιγαίου, με κορυφαία την Μύκονο.
Γνώρισα τον Βασίλη Βασιλειάδη στην Μύκονο το Καλοκαίρι του 1986. Εκείνη την εποχή είχα διαβάσει την «Παλατινή Ανθολογία- Στράτωνος Μούσα Παιδική» σε μετάφραση του Γιώργου Ιωάννου και είχα προσέξει τα σχέδια της έκδοσης, που αρχικά νόμισα ότι ήταν του Τσαρούχη, αλλά διάβασα στα εκδοτικά στοιχεία το όνομα Βασίλης Βασιλειάδης.
Η ελλειπτική περιγραφή των σωμάτων και των προσώπων είχε μια ιδιαίτερη σχεδιαστική ποιότητα. Πρώτη φορά είδα έργα του και τον παρακολούθησα να σχεδιάζει εκ του φυσικού στο θερινό παράρτημα της ΑΣΚΤ στη Μύκονο που διέμενε διανθίζοντας τα βράδια με εξαιρετικά καλλιτεχνικά συμβάντα που συμμετείχαν φοιτητές του, καλλιτέχνες και ποιητές. Στη συνέχεια είδα μεγάλο φάσμα της δουλειάς του στο εργαστήριο του στην Αθήνα. Στις συναντήσεις μας, έχοντας τη διάθεση του φωτισμένου δασκάλου, μου ανέφερε πολλά με κριτική οξυδέρκεια για την ουσιαστική τέχνη της εποχής μας αλλά για τα ποικίλα εκπαιδευτικά προβλήματα που αντιμετώπιζε στην ΑΣΚΤ.
Στην αρχή της καριέρας του ο Β. Βασιλειάδης είχε εκθεσιακή δραστηριότητα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όμως στην Αθήνα είχε κάνει μόνο τρεις ατομικές εκθέσεις ζωγραφικής και είχε κάποιες συμμετοχές σε Πανελλήνιες Εκθέσεις. Του πρότεινα λοιπόν και το αποδέχθηκε ένθερμα να επιμεληθώ έκθεση των θαυμάσιων σχεδίων του στη Γκαλερί DADA στην Αθήνα, που είχα αναλάβει τότε την θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή.
Το 1987 παρουσιάστηκε η έκθεση μετά από άριστη συνεργασία μας για την τελική επιλογή των έργων. Μια έκθεση με σχέδια μοντέλων, αναπαυόμενα γυμνά, αθλητές. Άνθρωποι καθημερινοί, έφηβοι και εργάτες έστεκαν ακίνητοι, αλλά με μια ελλοχεύουσα φορά προς το φως. Αν και η έκθεση με την ποιοτική της σύνθεση ήταν υποδειγματική, δεν είχε την αναμενόμενη απήχηση από τους κριτικούς και τους συναδέλφους του που την αντιμετώπισαν χλιαρά.
Ήταν η εποχή που άρχιζε η φανταχτερή μεταμοντέρνα ευκολία να εδράζεται και να διαδίδεται εκθεσιακά, δημοσιογραφικά και συλλεκτικά παντού. Πως να δώσουν την αρμόζουσα σημασία σε μικρά σχέδια μιας ντελικάτης εκδοχής ενός ευαίσθητου και εκτός εμπορικών κυκλωμάτων καλλιτέχνη… Αυτή ήταν και η τελευταία έκθεση του Βασιλειάδη.
Έζησε απόλυτα ανάμεσα στην καλλιτεχνική παρόρμηση, την έμφυτη δωρεά της αισθητικής διδασκαλίας, την αγάπη του για τη θεατρική ερμηνεία και την λιτή σκηνογραφική δομή. Ταυτισμένος με την λατρεία του για την Κατίνα Παξινού και τον θαυμασμό του για τον Αλέξη Μινωτή, τα λειτουργικά σκηνικά του για τον τραγικό Αγαμέμνονα του Αισχύλου, που είχε επαινέσει στην Επίδαυρο ο Λουκίνο Βισκόντι, τις ενδυματολογικές μεταμφιέσεις του και την χαρισματική του επιμονή στην ποιότητα, άφησε έργα ποιητικής διάστασης.
Το 1991 απεβίωσε από ατύχημα στο σπίτι του στην περιοχή Μακρυγιάννη στην Αθήνα. Το 1998 με εμπεριστατωμένη συγγραφική έρευνα και επιμέλεια από τον ιστορικό, κριτικό τέχνης Νίκο Γ. Μοσχονά εκδόθηκε από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Νέας Ιωνίας, τιμητικός τόμος για τον Βασίλη Βασιλειάδη και την εμπνευσμένη προσφορά του.
* Ο Κώστας Ευαγγελάτος είναι Ζωγράφος, Λογοτέχνης, θεωρητικός της τέχνης.
