«Τα τοπία μου είναι «συναισθηματικοί τόποι». Δε με απασχολεί να αποδώσω ρεαλιστικά έναν τόπο , όσο το συναίσθημα που δημιουργεί», αναφέρει η καλλιτέχνις Σοφία Δατσέρη στη συνέντευξη που μας παραχώρησε. Με εμπνεύσεις που προέρχονται από το φως και την… ενέργεια της κρητική γης εξηγεί την επιρροή από τη λογοτεχνία και τη λαϊκή τέχνη και τα εφόδια που της δίνει προκειμένου να εργαστεί πάνω στο τοπίο.
Ζωγραφίζει χωρίς ποτέ να σκεφτεί αν θα θεωρηθεί μοντέρνα. Μιλά ακόμα για την επίδραση της κρίσης στην ελληνική τέχνη θεωρώντας τη ευεργετική, την ανάκαμψή της και το ρόλο των social media στην αγορά της Τέχνης.
Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
– Μιλώντας για την Τέχνη, λοιπόν. Πώς οδηγήθηκες στην ενασχόληση με τη ζωγραφική;
-Είχε προηγηθεί η ενασχόληση μου με τη γλυπτική σε πέτρα ή σε ξύλο και η μεταπήδηση συνέβη όταν δεν επαρκούσαν πια αυτά τα μέσα για να εκφραστώ Ωστόσο, μετέφερα και στη ζωγραφική κατά κάποιο τρόπο, τα όσα έμαθα από τη γλυπτική, υιοθετώντας την τεχνική του scratching, αφού και στο χαρτόνι συνέχισα να χαράζω το υλικό μου το παστέλ αρχικά και αργότερα το λάδι.
– Είναι εμφανές ότι στα έργα σου πηγή έμπνευσης αποτέλεσε και αποτελεί η Κρήτη, τα μυθοπλαστικά της στοιχεία και η ελληνική λογοτεχνία. Θα ήθελες να μας μιλήσεις γι’ αυτό;
-Πηγή έμπνευσης ήταν και είναι η ελληνική λαϊκή τέχνη, όχι μόνο της Κρήτης. Αυτό όμως δεν εμπεριέχει απαραίτητα ένα μήνυμα στροφής προς την παράδοση. Από τη λαϊκή τέχνη συνεχίζω να διδάσκομαι το ανεπιτήδευτο ύφος, τη λατρεία της ατέλειας, τη χρήση των συμβολισμών. Αυτά είναι εφόδια για να μπορέσω στη συνέχεια να εργαστώ πάνω στο τοπίο.
Στα έργα όπου εμπνέομαι απ τη λογοτεχνία, αποδίδω προσωπικό φόρο τιμής στα διαβάσματα που έκαναν πιο πλούσια τη ζωή μου.
oil pastel on paper, 2012.
– Επιμένουμε στα έργα σου τα οποία είναι εμπνευσμένα από την παραδοσιακή ελληνική τέχνη και συγκεκριμένα το κρητικό τοπίο.
-Παρόλο που η διάθεση μου φαίνεται να είναι απλά παραστατική, ωστόσο τα τοπία μου είναι «συναισθηματικοί τόποι». Δε με απασχολεί να αποδώσω ρεαλιστικά έναν τόπο, όσο το συναίσθημα που δημιουργεί. Γι αυτό το λόγο, σε όλα τα τοπία μου κυριαρχεί ο ουρανός, ως σύμβολο μιας ψυχικής και πνευματικής ανάτασης.
Δε με απασχολεί να αποδώσω ρεαλιστικά έναν τόπο , όσο το συναίσθημα που δημιουργεί. Γι αυτό το λόγο, σε όλα τα τοπία μου κυριαρχεί ο ουρανός, ως σύμβολο μιας ψυχικής και πνευματικής ανάτασης
– Η Ιεράπετρα λένε, ότι είναι η πιο ηλιόλουστη πόλη της Ευρώπης. Ο τόπος που μένεις και διατηρείς το ατελιέ σου. Αυτό το… φως έχει διαδραματίσει ρόλο στο ύφος των έργων σου;
-Το φως του Λασιθίου όντως έχει μια ιδιαιτερότητα. Δεν είναι το αιγαιοπελαγίτικο φως που θα το χαρακτήριζα ως φως σκληρό, που απογυμνώνει τα πάντα. Είναι το φως που λαμπυρίζει πάνω στις ελιές στις μεγάλες ζέστες του καλοκαιριού, εκτυφλωτικό και ζεστό μαζί.
– Ποια είναι η αγαπημένη σου σειρά από την έως τώρα συνολική δουλειά σου;
-Θεωρώ ότι τοπιογραφώντας, είμαι πραγματικά ελεύθερη. Οι δυνατότητες έκφρασης είναι απεριόριστες, όσες είναι κι οι φορές που αλλάζει σχήματα η θάλασσα κάθε μέρα.
Landscape, 35×35,
oil pastel on paper, 2016
– Στη δουλειά σου διακρίνεται μια σθεναρή αντίθεση στη μεταμοντέρνα κουλτούρα και αισθητική της εποχής μας και μια σχεδόν εμμονική επίδραση της λαϊκής τέχνης. Ο λόγος;
-Δεν προσπάθησα ποτέ να εντάξω τον εαυτό μου σε ένα σχήμα… Παρακολουθώ όμως εκθέσεις, ενημερώνομαι. Ελάχιστα έργα μού αρέσουν, παρ όλα αυτά. Ακολουθώ πιστά το δικό μου προσωπικό όραμα αποφεύγοντας, κυρίως το να αναγκαστώ να μιμούμαι τον εαυτό μου για να γίνω πιο παραγωγική. Ζωγραφίζω χωρίς ποτέ να σκεφτώ αν θα θεωρηθώ μοντέρνα.
– Λέγεται ότι, πριν από την περίοδο της κρίσης που χτύπησε την χώρα μας, η ελληνική Τέχνη παρουσιάζονταν ως υπερτιμημένη και στην Ελλάδα αλλά και στα μεγάλα sales του εξωτερικού. Ποια είναι η άποψή σου;
-Ευτυχώς που ήρθε αυτή η κρίση, λοιπόν. Γιατί μέσω των οικονομικών και ηθικών αναταράξεων που επέφερε, αναγκαστήκαμε και εμείς οι καλλιτέχνες να σταματήσουμε να δημιουργούμε έργα «του κιλού» αλλά και το κοινό άρχισε να αναζητά έργα που να είναι διαποτισμένα από πάθος και αληθινή ζωή.
Τα social media βοηθούν κάθε ενδιαφερόμενο να σχηματίσει τη δική του άποψη για ένα έργο ακόμα κι αν αυτό δεν έχει «καθαγιαστεί» στα ιερά νερά μιας γκαλερί
– Η ελληνική αγορά Τέχνης, εμφανώς επηρεασμένη από την κρίση, δείχνει τον τελευταίο καιρό σημάδια ανάκαμψης. Πιστεύεις θα είναι κάτι παροδικό ή θα έχει και συνέχεια;
-Προσωπικά , και σε σχέση με την προ κρίσης εποχή, διαβλέπω μια δίψα του κοινού προς το αληθινό και το ωραίο. Αν πολλά άλλα μας έχουν διαψεύσει, η τέχνη μπορεί (εάν βέβαια είναι πηγαία), να αποτελέσει μία ηθική διέξοδο. Γι αυτό και η ανάκαμψη.
Σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, είναι το γεγονός ότι με τη βοήθεια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (social media), μπορεί όποιος το ζητήσει να έρθει σε επαφή με τον καλλιτέχνη, να γνωρίσει το έργο του ή και τον ίδιο. Να σχηματίσει τη δική του άποψη για ένα έργο ακόμα κι αν αυτό δεν έχει «καθαγιαστεί» στα ιερά νερά μιας γκαλερί. To γεγονός αυτό θέτει εμάς τους καλλιτέχνες πιο άμεσα στην κρίση του κοινού. Λειτουργεί ως κίνητρο. Και φυσικά, φέρνει και τον πιο απλό άνθρωπο σε επαφή με την τέχνη.
– Ετοιμάζεις νέες δουλειές; Ποια είναι τα σχέδιά σου για το άμεσο μέλλον;
Τα σχέδια μου εμπεριέχουν όλο και πιο σκληρή δουλειά, με στόχο μια έκθεση εκτός Ελλάδας.
Who is who
Η Σοφία Δατσέρη γεννήθηκε στην Ιεράπετρα της Κρήτης το 1971. Σπούδασε Ιστορία στο Ιόνιο πανεπιστήμιο. Παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής από καλλιτέχνες της Ιεράπετρας. Από το 1995-1999 ασχολήθηκε με τη ξυλογλυπτική, τη λιθογλυπτική και τον κρητικό αργαλειό. Από το 2000 έως σήμερα ασχολείται με τη ζωγραφική. Είναι μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (Ε.Ε.Τ.Ε.) και έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές.
Ατομικές Εκθέσεις
2014: Ατομική έκθεση, «Πίσω απ το μαύρο, έχει μπλε», Πολυχώρος TABYA, Θεσσαλονίκη
2014: Ατομική έκθεση «Παρήγορος τέχνη», Γαλλικό Ινστιτούτο Λάρισας
2014: Ατομική έκθεση, Gallery«Αντί», Αντίπαρος
2014: Συμμετοχή και εκπροσώπηση της Ελλάδας στην BIENALLE της Αλεξάνδρειας
2013: Ατομική έκθεση «Eyelands», Neorio Moro, Χανιά
2013: Ατομική έκθεση στην Όπερα του Καίρου, υπό την αιγίδα της ελληνικής πρεσβείας στην Αίγυπτο
Ομαδικές εκθέσεις
2018: Ομαδική έκθεση, Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά (επιμέλεια: Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών
2015: Ομαδική έκθεση για τον Ερωτόκριτο, Τελλόγλειο Ίδρυμα, Θεσσαλονίκη
2015: Ομαδική έκθεση «Λέξεις και χρώμα», Gallery Kaplanon, Αθήνα
2014: Ομαδική έκθεση, Αίθουσα τέχνης «Potniathiron», Αθήνα
2013: Ομαδική έκθεση «Αναφορά στο Ν.Καζαντζάκη», Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Ρέθυμνο
2013: Ομαδική έκθεση «Το ελληνικό καλοκαίρι», Αίθουσα τέχνης ΙΑΝΟΣ, Αθήνα
2013: Ομαδική έκθεση «Τα οπωροφόρα της Αθήνας», Αίθουσα τέχνης ΙΑΝΟΣ, Αθήνα
2013: Ομαδική έκθεση «Αόρατος Θίασος», Αίθουσα τέχνης ΙΑΝΟΣ, Αθήνα
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα axianews