Φόρος τιμής στους μεγαλύτερους Δημιουργούς της κλασσικής και σύγχρονης τέχνης, είναι η νέα ενότητα των έργων του εικαστικού Στάθη Βατανίδη, που παρουσιάζεται αυτές τις μέρες στην Γκαλερί Τεχνοχώρος στην Ακρόπολη. Μέσα από τη μακρά και πολυετή πορεία του στο χώρο της τέχνης, ο εικαστικός επέλεξε σε αυτή την έκθεση να συνδιαλεχθεί με καλλιτέχνες-δασκάλους που θαυμάζει και αγαπά. Οικείες φιγούρες και στοιχεία που ξεπροβάλλουν από τα τελάρα του, μας παραπέμπουν σε γνωστά κλασσικά αριστουργήματα. 

Οι χαρτοπαίκτες του Paul Cézanne, η Guernica του Pablo Picasso μία πισίνα του David Hockney περιπλέκονται στο ζωγραφικό περιβάλλον του Βατανίδη δημιουργώντας έτσι μία μοναδική έκθεση, ένα αφιέρωμα στα αριστουργήματα της Ιστορίας της Τέχνης φιλοτεχνώντας μια εικονογραφημένη ιστορία της τέχνης. 

Ενσωματώνει στις συνθέσεις του καλλιτέχνη αρχετυπικές λεπτομέρειες από τα κλασικά αριστουργήματα, παλαιότερα και νεότερα, που τα γνώρισε είτε ζωντανά, είτε από βιβλία και τον συγκλόνισαν. Ο Μάνος Στεφανίδης προλογίζει εύστοχα και επιμελείται εξαιρετικά τον κατάλογο της έκθεσης. 

Εμείς,  συναντήσαμε τον εικαστικό στο «στήσιμο» της έκθεσης και μιλήσαμε μαζί του για την νέα του δουλειά. 

Γράφει η Ζέτα Τζιώτη  

–Στάθη, ο διάλογος με τους δασκάλους αποτελεί πάντα ένα πολύ εποικοδομητικό εργαλείο που μας βοηθά να το μαθαίνουμε το παρελθόν και να διαβάζουμε. Πώς προέκυψε η ιδέα για αυτή την έκθεση; 

-Οι καλλιτέχνες, τόσο οι παλαιοί, όσο και οι νεότεροι αλληλοεπηρεάζονται μέσα στον χρόνο από καθημερινές προσλαμβάνουσες. Έτσι και αλλιώς, παρθενογένεση δεν υπάρχει. Όλοι εμείς οι καλλιτέχνες έχουμε δανειστεί στοιχεία από αυτούς που μας έχουν στοιχειώσει στη εικαστική μας διαδρομή. Κάποιοι αφήνουν έντονο το στίγμα τους στην Τέχνη διαχρονικά.  

Ο μεγάλος Μάνος Χατζιδάκις είχε πει «οι έξυπνοι δανείζονται, οι ηλίθιοι μιμούνται».  Έτσι και εγώ, ως καλλιτέχνης, ταπεινός μπροστά σε αυτούς, πλησιάζω τους Δασκάλους με σεβασμό ψηλαφίζοντας τον κόσμο τους.  

Η ιδέα αυτή γεννήθηκε στην ανάγκη μου είναι πως θα τους ήθελα κοντά μου έστω και για λίγο, να τους εντάξω μέσα στον δικό μου εικαστικό κόσμο. 

–Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε αυτή την ενότητα της δουλειάς σας σαν εικονογραφική ιστορία της Τέχνης. Πώς οδηγηθήκατε στην επιλογή των δασκάλων; 

-Μην μπορώντας να εντάξω όλους του Δασκάλους στο έργο μου, έκανα μια επιλογή πιστεύοντας πώς οι συγκεκριμένοι πλησιάζουν τις συνθέσεις μου. Επέλεξα τους μέντορές μου ακολουθώντας μια νοερή διαδρομή από την Αναγέννηση στο Baroque αλλά και πιο προσφάτους. Ο  Van gogh, ο Gauguin, ο Hockney αλλά και ο Balthus υπάρχουν στο Μουσείο μου. 

Ο Van gogh είναι μια έντονα δραματική προσωπικότητα που αντικατοπτρίζεται στο έργο του με δυνατές πινελιές. Οι φιγούρες του κραυγάζουν στην ηρεμία τους. Επέλεξα λοιπόν από αυτόν «τους πατατοφάγους», έργο εμβληματικό, υψηλής έντασης, τον «Ζουάβο», έργο εκρηκτικό, με δυνατές κόκκινες πινελιές του. Από τον Εντουάρ Μανέ, εμβληματικό καλλιτέχνη του εμπρεσιονισμού, επέλεξα το «Πρωινό κάτω από τα δέντρα» γαλήνιο μεν, ανατρεπτικό δε. Έργο που ερεθίζει το κοινό αίσθημα. 

-Ποιους Έλληνες δασκάλους έχετε επιλέξει; 

–Έχω επιλέξει τον Τσαρούχη και τον Μόραλη, καλλιτέχνες της δεκαετίας του 30, που φέρουν ένα νεωτεριστικό πνεύμα στην τότε σύγχρονη εικαστική τέχνη. 

Ο «Χειμώνας» του Τσαρούχη, μέρος μια μεγάλης ενότητας έργων, όπου ο καλλιτέχνης με εμφανή την αγάπη τους για τα φαγιούμ, παντρεύει τα ελληνικά στοιχεία με τις  τεχνικές σύνθεσης και χρώματος κλασσικών δασκάλων.  

Τα «Επιτύμβια» του Μόραλη, αποτελεί μια σειρά έργων που επηρέασε πολλούς Έλληνες καλλιτέχνες. Ένα από αυτά προβάλλεται στο τελάρο μου σε μια οθόνη κινηματογράφου, και είναι για μένα μια δικαιολογία να εντάξω τον δάσκαλο στον κόσμο μου, τιμώντας τον.   

–Έργα ανθρωποκεντρικά με πολλούς ήρωες. Τι μηνύματα περνούν;  

-Πιστεύω πως ο άνθρωπος ακόμα και ως παρουσία δραματοποιεί τον χώρο δημιουργώντας κραδασμούς όπως θλίψη, ένταση, θυμό, φόβο, αγωνία. Τα συναισθήματα είναι έντονα και περνούν έντονα μηνύματα. Μια ίσια γραμμή, μια καμπύλη γραμμή, μια οξεία γραμμή δημιουργούν υποδόρια διαφορετικά συναισθήματα και διαφορετικά μηνύματα.  

Όπως επί παραδείγματι στο «Las meninas» του Velazquez για το οποίο έχουν γραφτεί πολλές μελέτες, oι  φιγούρες μου, εγώ  δηλαδή, θέλουμε να γίνουμε μέρος αυτού του κόσμου ή έστω να τον ψηλαφίσουμε. 

Η Iνφάντα αντιπροσωπεύει την παιδική αθωότητα. Ο  ίδιος ο ζωγράφος απευθύνεται σε μάς με το βλέμμα του δημιουργώντας αμηχανία και ερωτηματικά Οι δεσποινίδες των τιμών ως βοηθητικό προσωπικό αποπνέουν αίσθημα υποταγής προς την νεαρή πριγκίπισσα, οι Νάνοι δημιουργούν ένα παιγνιώδες  περιβάλλον. Όσο και να μας φαίνεται οξύμωρο, η προσοχή μας είναι στο άγνωστο έργο στο ανεστραμμένο τελάρο του Δάσκαλου. 

Οι «πατατοφάγοι» του Van Gogh, αποτελεί ένα πολύ σηματικό έργο έμπνευσης για μένα. Είναι ένα έργο που δονείται από ήρεμη ένταση, ένα κορίτσι, το κορίτσι μου που κρυφοκοιτάει  ίσως για να καταλάβει ή ακόμα και να συμμετάσχει. 

Από τον Balthus δανείστηκα «Το κορίτσι στον καθρέφτη», ένα παιχνιδιάρικο έργο και όχι μόνο. Στο έργο αυτό συμμετέχω ενσαρκώνοντας έναν αριβίστα χαρτοπαίχτη, ίσως παιχνίδι στο παιχνίδι, ένα παιχνίδι που έχει μόνο χαμένους.  

Από τον Carlo Criveli ξεχώρισα «Το μικρό κορίτσι», που παρακολουθεί στο σινεμά το έργο «ο ανδαλουσιανός σκύλος» του Μπουνουέλ και του Dali. Η απόσταση που χωρίζει τους χωρίζει είναι σχεδόν 500 χρόνια. Όμως τους έφερα τόσο κοντά. 

-Θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι όλη η ενότητα είναι μια ενιαία διήγηση ιστορίας, ένα story telling, ένα παζλ που συνθέτει μια διήγηση;  

– Η ενότητα των έργων μου αποτελεί μια διήγηση, μια αναβίωση της ιστορίας της Τέχνης του Δυτικού Πολιτισμού έχοντας story τον  άνθρωπο και τις συνθηματικές του αγωνίες εκφραζόμενες εικαστικά. 

-Ίσως αυτή η ενότητα κρύβει και μια μικρή ζήλεια από μέρους σας για την αναγνωρισιμότητα και την φήμη των δασκάλων; 

– Πώς να ξεφύγεις από τέτοιες δονήσεις! Τους ζηλεύω μπορώ να παραδεχτώ. Θα ήθελα να ήμουν εκεί δίπλα τους, να μοιράζομαι τα οράματα τους και να αναμιγνύω τις μπογιές τους. 

-Ο τρόπος που χρησιμοποιείτε το χρώμα εστιάζοντας στο επίκεντρο της διήγησης είναι εξαιρετικά ευφυής. Άνθρωποι και σκιές ανθρώπων. Τι ρόλο παίζει το χρώμα στο τελάρο σας; 

– Συνηθώς όλοι οι καλλιτέχνες του τελάρου έχουν μια εμμονή με μια συγκεκριμένη γκάμα χρωμάτων. Προσωπικά επιλέγω χρώματα που τα ζυμώνω έτσι, ώστε να χάσουν μέρος από την δύναμη τους. Αυτός είναι ο τρόπος που με θέλγει και πιστεύω πως ταιριάζει με τον τρόπο έκφρασης μου.  

ο άνθρωπος ακόμα και ως παρουσία δραματοποιεί τον χώρο δημιουργώντας κραδασμούς όπως θλίψη, ένταση, θυμό, φόβο, αγωνία

-Ποια η εικαστική σας σχέση με το γυμνό; 

-Το σώμα μεταδίδει συναίσθημα χωρίς πρόκληση απαραίτητα. Ξεδιπλώνει στο τελάρο μια απαράμιλλη γοητεία, καθώς οι γραμμές εξουδετερώνονται δημιουργώντας εξαιρετικές συνθέσεις. Το γυμνό αντιπροσωπεύει προσωπικότητες, που δημιουργούν εντάσεις και πληθώρα δονήσεων. Στον κόσμο μου οι φιγούρες είναι «ντυμένες» – γυμνές, εφόσον το ρούχο όσο πιο διακριτό, τόσο αφήνει το σώμα να αναπνεύσει και να εκλύσει το φορτίο που φέρει. 

-Θα συνεχίσετε να δουλεύετε αυτή την ενότητα;  

-Η αγάπη μου για την εν λόγω ενότητα, για το διάλογο με τους Δασκάλους δεν αισθάνομαι ότι έχει εξαντληθεί. Θα ήθελα να συνεχίσω να τους αισθάνομαι κοντά μου, αρωγούς στην Τέχνη μου και στο εικαστικό μου γίγνεσθαι.  

Who is Who 

Ο Στάθης Βατανίδης γεννήθηκε στη Αθήνα και σπούδασε στο League Art of New York. Έχει πραγματοποιήσει πολλές ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Αίθουσα τέχνης Τεχνοχώρος – Αθήνα, Gallery Skoufa – Αθήνα, Αίθουσα Gloria – Λευκωσία, K Gallery – Λονδίνο, Nuovo Aleph – Μιλάνο) και έχει συμμετάσχει σε δεκάδες ομαδικές μεταξύ των οποίων στην Art Athina – αίθουσα τέχνης Τεχνοχώρος – Αθήνα, Art Thessaloniki – Gallery Armos – Θεσσαλονίκη, Κρήδεμνον – Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο – Αθήνα, Το Μεσολόγγι του Λόρδου Βύρωνα – Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών – Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία – Αθήνα, Lost Heritage – Gallery K – Λονδίνο, World Fine Arts / 15 Greek Artists – 233 Broadway – Ν. Υόρκη, Art Quake – Μουσείο Μπενάκη – Αθήνα. Έργα του υπάρχουν σε γνωστές συλλογές (Μουσείο Βορρέ, Μουσείο Πιερίδη, Συλλογή Χατζηιωάννου, Συλλογή Ν. Παπαγεωργίου, Μουσείο Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, Συλλογή Χ. Μοσχανδρέου και σε άλλες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό). Είναι μέλος του επιμελητηρίου εικαστικών τεχνών Ελλάδος.