Γράφει η Ζέτα Τζιώτη
Ο Θανάσης Μιχαηλίδης, λάτρης της Τέχνης και της Συλλογής, παντοτινός τους «υπηρέτης» εκθέτει αυτές τις μέρες από την προσωπική του Συλλογή περισσότερες από εξήντα προσωπογραφίες φιλοτεχνημένες από είκοσι οκτώ εικαστικούς στην Γκαλερί Contemporary Athens. Προσωπογραφίες ενός συλλέκτη, του ιδίου… Άνθρωπος με αστείρευτες γνώσεις για τις Τέχνες, ευγενής, συνεπής και μεθοδικός στην συγκρότηση της Συλλογής του, αποδεικνύει αδιαλείπτως το πάθος του για την τέχνη, καθώς και την αγάπη και εκτίμησή του για τους δημιουργούς.
Κάποιοι συλλέκτες επιλέγουν έργα για επένδυση, άλλοι για διακόσμηση, άλλοι για κοινωνική καταξίωση, άλλοι πάλι αγοράζουν έργα χωρίς να γνωρίζουν ή να επιθυμούν να γνωρίσουν τον δημιουργό. Στην περίπτωση μας όμως, ο συλλέκτης Θανάσης Μιχαηλίδης αγαπά αστείρευτα τόσο την τέχνη, όσο και τους ίδιους τους δημιουργούς. «Ο καμβάς δεν είναι το σπουδαιότερο σε ένα έργο. Σημαντικά είναι η ενέργεια, το συναίσθημα και η ζωτικότητα που αποπνέει το έργο και που οδηγεί στη μαγεία της Τέχνης» είναι κάποια από τα λόγια του.
Κάποιες φορές οι ζωγράφοι αποφεύγουν τα πορτρέτα, και όχι φυσικά γιατί δεν έχουν την ευχέρεια και την πινελιά. Το εκάστοτε μοντέλο αναζητά την ωραιοποίηση του ειδώλου του.
Στην προκειμένη περίπτωση, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Το κίνητρο δεν είναι η ματαιοδοξία και ο ναρκισσισμός, αλλά το πάθος για το εικαστικό αποτέλεσμα. Αποτέλεσμα που διακατέχεται από μια αμφίδρομη σχέση εμπιστοσύνης και εκτίμησης των ζωγράφων με τον συλλέκτη. Δεν είναι μόνο ο ζωγράφος που προσπαθεί να προσεγγίσει το μοντέλο, αλλά και το μοντέλο με κοινό τόπο το πάθος, «ξεκλειδώνει» τον ζωγράφο.
Στην έκθεση αυτή πρωταγωνιστής δεν είναι ο συλλέκτης, Θανάσης Μιχαηλίδης, αλλά οι είκοσι οκτώ δεινοί δημιουργοί, «υπηρέτες» της τέχνης.
Η επιμέλεια της έκθεσης είναι της Λουΐζας Καραπιδάκη.
-Κύριε Μιχαηλίδη, από την έκθεση σας στην Γκαλερί Contemporary Athens, διακρίνουμε το πάθος σας για το πορτρέτο και την προσωπογραφία. Πότε έγινε το πρώτο σας πορτρέτο;
-Η αρχή με το πρώτο μου πορτρέτο έγινε εντελώς τυχαία από αγάπη, έρωτα και πάθος για τη ζωγραφική και την αισθητική. Πριν από 18 χρόνια, πέρασα από το ατελιέ του φίλου-ζωγράφου Πέτρου Ζουμπουλάκη.
Το πορτρέτο μου ξεκίνησε ένα απόγευμα χωρίς προγραμματισμό, χωρίς προσχέδιο, με παστέλ μπογιές εντελώς απρόοπτα. Δεν πίστευα καν ότι θα μπορούσα να σταθώ ακίνητος ούτε δυο λεπτά για να με ζωγραφίσει κάποιος. Κι όμως το αποτέλεσμα μου έδωσε την ικανοποίηση και την ενέργεια να συνεχίσω και να το επαναλάβω αρκετές φορές από αγάπη για την τέχνη και περιέργεια και ενδιαφέρον για το αποτέλεσμα.
-Θυμάστε πώς προέκυψε το δεύτερο;
-Δεν μπορώ να θυμηθώ με βεβαιότητα, αλλά έχω την εντύπωση ότι το δεύτερο έγινε προγραμματισμένα στο ατελιέ του φίλου μου ζωγράφου Σάββα Γεωργιάδη.
-Έχετε επιλέξει συγκεκριμένους εικαστικούς να αποδώσουν τη μορφή σας. Θα θέλατε να αναφερθείτε στα κριτήρια;
-Εξυπακούεται ότι έχει γίνει μια επιλογή. Επέλεξα να ποζάρω σε κάποιους ζωγράφους, που θεωρώ σημαντικούς και που έχουν διαφορετική εικαστική αντίληψη. Δηλαδή που είναι επηρεασμένοι από διαφορετικά κινήματα, από μπαρόκ ως μοντερνισμό, θα έλεγα. Το ζητούμενο δεν είναι να ασχοληθούμε καθ’ αυτό με ίδιο το πρόσωπο, το σώμα, την φιγούρα. Δεν είναι να δούμε 60 διαφορετικά ινστατανέ του ίδιου μοντέλου. Το ενδιαφέρον είναι καθαρά εικαστικό και εστιάζεται στους ζωγράφους, στο πώς δηλαδή 28 διαφορετικοί καλλιτέχνες, διαφορετικών εικαστικών κινημάτων και τεχνοτροπιών αποδίδουν το ίδιο μοντέλο.
Φυσικά δεν είναι μόνο αυτοί. Υπάρχουν και άλλοι πολύ σπουδαίοι Έλληνες ζωγράφοι που εκτιμώ και που θα ήθελα να συμμετέχουν στην προσπάθειά μου. Ελπίζω στο μέλλον να υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες και να μου δοθούν ευκαιρίες για νέες συνεργασίες….
-Τι ξεχωριστό χαρακτηριστικό γνώρισμα στη ζωγραφική έχει ο κάθε ένας από αυτούς;
-Ο κάθε ζωγράφος έχει τον δικό του κόσμο, που δεν περιγράφεται με λόγια αλλά αυτό είναι κάτι που νοιώθεις, όταν βλέπεις τα έργα. Το επιθυμητό είναι αυτό το πρόσωπο να γίνεται μέρος του κόσμου του κάθε ζωγράφου. Και αυτό για να συμβεί, πρέπει να συναντηθεί -όπως λέμε- το βλέμμα του ζωγράφου με το βλέμμα του μοντέλου εν προκειμένω για να παραχθεί το συναίσθημα.
Σε αυτό βοήθησε ιδιαίτερα ότι όλα τα έργα φιλοτεχνήθηκαν σε ένα φιλικό περιβάλλον με τους καλλιτέχνες και όχι σε ένα αυστηρό, αποστειρωμένο, επαγγελματικό περιβάλλον όπως γίνεται συνηθώς με τα μοντέλα. Και αυτό πρέπει να σας πω ότι έχει μεγάλη σημασία για το εικαστικό αποτέλεσμα. Και με χαρά, από ότι διαπίστωσα στα εγκαίνια της έκθεσης, το συναίσθημα επιστρέφει και στον ίδιο τον καλλιτέχνη.
Μυστικό για το επιτυχημένο πορτρέτο είναι να συναντηθεί το βλέμμα του ζωγράφου με το βλέμμα του μοντέλου και να παραχθεί αληθινό συναίσθημα
-Είναι κάποιο από τα έργα αυτά που να έχει δημιουργηθεί εν αγνοία σας; δηλαδή να σάς το παρουσίασε σαν έκπληξη ο δημιουργός του;
-Είναι γεγονός ότι ένα από τα πορτρέτα μου, που δεν παρουσίασα σε αυτή την έκθεση, έχει γίνει εν αγνοία μου από τον εξαιρετικό φίλο-ζωγράφο Μίλτο Γκολέμα. Το θαυμαστό αυτό έργο, εικαστικά πολύ δυνατό, ήταν μεγάλη έκπληξή για μένα. Μου δόθηκε με σκηνοθετική ευρηματικότητα και άπλετο χιούμορ.
Ο Μίλτος με είχε ζωγραφίσει σε μια πόζα, όρθιος εγώ στο επάνω σκαλοπάτι στην σκάλα του σπιτιού μου, καθώς τον κοίταζα και του μιλούσα. Καθισμένος εκείνος στο κάτω μέρος της σκάλας με τράβηξε φωτογραφία χωρίς να τον αντιληφθώ.
-Τι σκέπτεστε ενώ στέκεστε μπροστά στον ζωγράφο ακίνητος τόση ώρα;
-Όταν στέκομαι ακίνητος με τον σκοπό αυτό, δεν περνά καμία σκέψη από το μυαλό μου. Μένω συγκεντρωμένος στη στάση και στο βλέμμα μου, προσηλωμένος στο αποτέλεσμα γεμάτος από πάθος και έρωτα για την Τέχνη.
-Ποια η εικαστική σας άποψη για το γυμνό;
-Το γυμνό – γυναικείο ή αντρικό- είναι ένα σπουδαίο κεφάλαιο στην ιστορία της Τέχνης. Ακτινοβολεί το αστρικό φως. Εμπεριέχει μια ιερότητα, μια αλήθεια, το μυστήριο της ζωής που μόνο η ζωγραφική μπορεί να αποδώσει, ενώ η εικόνα διαδίδει το ψέμα.
Δυστυχώς υπάρχει μεγάλη σύγχυση στο κοινό, που δεν έχει αυθεντική σχέση με την Τέχνη και μπερδεύει την ιερότητα ενός γυμνού με την πορνογραφία.
-Ποια η γνώμη σας για την εικαστική φωτογραφία; Για ποιους λόγους προτιμάτε τις ζωγραφικές και γλυπτές προσωπογραφίες από την φωτογραφία;
-Εκτιμώ την Τέχνη της φωτογραφίας αλλά η ζωγραφική και η γλυπτική είναι σε διαφορετική διάσταση. Εμπεριέχουν την έννοια του χρόνου. Το έργο τέχνης έχει – ή τουλάχιστο θα πρέπει να έχει- έναν βιταλισμό, να είναι δηλαδή εσαεί «ζωή». Αυτό ακριβώς το στοιχείο εξασφαλίζει την διαχρονικότητα, ενώ η φωτογραφία είναι η αποτύπωση μιας στιγμής, πολύ σημαντικής ίσως, αλλά στιγμής.
Δεν αμφισβειτείται βέβαια η σπουδαιότητα της φωτογραφίας και στις εικαστικές τέχνες. Μια φωτογραφία μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για τον ζωγράφο, την φλόγα που θα πυροδοτήσει την έμπνευση και που θα οδηγήσει σε έναν σπουδαίο ζωγραφικό πίνακα.
Ποιος άραγε γνωρίζει τον Τσαρούχη ως φωτογράφο; Όλοι τον έχουν στο μυαλό τους ως καταξιωμένο ζωγράφο. Όμως πώς πιστεύετε ότι έγιναν όλα αυτά τα αριστουργηματικά πορτρέτα; Έχετε την εντύπωση ότι όλα δημιουργήθηκαν από πόζα εκ φυσικού; Σας απαντώ λοιπόν ότι τα περισσότερα εξ αυτών δημιουργήθηκαν από πολύ καλές φωτογραφικές λήψεις.
-Αγάπη για την τέχνη ή ματαιοδοξία του μοντέλου;
-Φυσικά αγάπη για την τέχνη, έρωτα, πάθος για την Τέχνη! Και αυτό φαίνεται στα έργα που εκτίθενται στην Contemporary Athens Gallery του αγαπητού μου Αλέξανδρου Σιώμου.
Όπως διακρίνετε, τα έργα δεν έχουν ναρκισσισμό και δεν διακρίνουμε τις «παγίδες» των εκάστοτε ευπώλητων έργων. Οι καλλιτέχνες τα δημιούργησαν ελευθέρα βουλήσει, χωρίς ωραιοποίηση και ο καθένας με την προσωπική του γραφή, χωρίς την δέσμευση της εικόνας. Εξ άλλου αυτό είναι και η μεγάλη κατάκτηση του μοντερνισμού! Εν κατακλείδει σε κάθε πορτρέτο πρέπει να φαίνεται ο ζωγράφος και όχι το μοντέλο. Αυτό είναι το ζητούμενο.
-Πώς αισθάνεσθε που θα εκτεθούν τα πορτρέτα σας και σίγουρα θα δώστε χαρά στους αξιολογότατους καλλιτέχνες;
-Και εγώ χαρά αισθάνομαι!!
Εν κατακλείδει σε κάθε πορτρέτο πρέπει να φαίνεται ο ζωγράφος και όχι το μοντέλο.
Αυτό είναι το ζητούμενο
Τα πορτρέτα είναι των:
Δημήτρη Αγγελόπουλου, Γιάννη Αδαμάκη, Δημήτρη Ανδρεαδάκη, Αλέξη Βερούκα, Σάββα Γεωργιάδη, Μίλτου Γκολέμα, Στέφανου Δασκαλάκη, Πέτρου Ζουμπουλάκη, Ειρήνης Ηλιοπούλου, Κωστή Καζαμιάκη, Πέτρου Καραβέβα, Ανδρέα Κοντέλλη, Καλλιρρόης Μαρούδα, Τίμου Μπατινάκη, Σάντρας Μπενάκη, Didier Paquignon, Βασίλη Παπανικολάου, Mίλτου Παπαστεργίου, Άννας Πατάκη, Γιώργου Ρόρρης, Εδουάρδου Σακαγιάν, Γιώργου Σταθόπουλου, Ματίνας Σταυροπούλου, Βασίλη Τάγκαλου, Αλέκου Φασιανου, Γιώργου Χαδούλη, Μαρία Χάκα, Γιώργου Χατζημιχάλη.
Info έκθεσης
Contemporary Athens Art Gallery
«28 καλλιτέχνες και 1 Συλλέκτης»
Από την Συλλογή του Συλλέκτη Θανάση Μιχαηλίδη
Επιμέλεια: Λουϊζα Καραπιδάκη, ιστορικός τέχνης
Διάρκεια έκθεσης: 31/03 έως 30/04/2022
«28 καλλιτέχνες -1 Συλλέκτης» Έργα από τη συλλογή του Θανάση Μιχαηλίδη