The Art | Artists’ Diaries

Γράφει η Λιάνα Ζωζά

Η τέχνη, όπως ομόφωνα δέχονται οι άνθρωποί της, είναι αυτή που πλήττεται πρώτη και ανακάμπτει τελευταία σε περιόδους κρίσης. Πόσο μάλλον μέσα από μία μεγάλη κοινωνική και οικονομική κρίση που αναμένεται, μετά από μία παγκόσμια πανδημία με άγνωστη ημερομηνία λήξης.

Χώροι τέχνης, όπως τα μουσεία, οι πινακοθήκες και οι γκαλερί, αναγκάστηκαν να αναστείλουν τη λειτουργία τους. Η αγορά της τέχνης έχει “παγώσει” και περιμένει με αγωνία τις εξελίξεις.

Μέχρι στιγμής, ο τρόπος με τον οποίο συνεχίζεται η επικοινωνία των εκθέσεων, αλλά και της τέχνης γενικότερα, είναι κυρίως μέσα από το internet και τις εφαρμογές του. Είναι μάλιστα, αξιοθαύμαστος ο αριθμός των επισκεπτών στις σελίδες των μεγάλων μουσείων που προσφέρουν εντυπωσιακές virtual περιηγήσεις στις αίθουσες τους, αλλά και σε θεατρικές παραστάσεις και μουσικά δρώμενα που προσφέρονται απλόχερα, μέσα από το διαδίκτυο, αυτό τον καιρό της κοινωνικής αποστασιοποίησης.

Τι γίνεται, όμως με τους υπόλοιπους χώρους τέχνης και πως θα συνεχίσουν να λειτουργούν, μιας και ένα μεγάλο μέρος της επιτυχημένης λειτουργίας τους βασίζεται στην προσωπική επαφή με το κοινό τους;

Υπάρχουν στοιχεία που προκύπτουν από πρόσφατες μελέτες που σίγουρα δεν προμηνύουν ένα ευοίωνο μέλλον, σε παγκόσμιο μάλιστα επίπεδο, αλλά και προβλέψεις για το “κλείσιμο” πολλών, ιδίως των μικρότερων, χώρων τέχνης, που δεν θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν, όλα αυτά που έπονται.

Στην ενότητα “The Art | Artists Diaries” παρουσιάζονται συνεντεύξεις από Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες, γκαλερίστες, επιμελητές και γενικότερα ανθρώπων που κινούνται στο χώρο της τέχνης και θα λειτουργούν σχολιαστικά, μέσα από τις ίδιες ερωτήσεις και ανάλογα με τις εξελίξεις, στην όλη ιδιαιτερότητα της κατάστασης που αφορά την τέχνη.

Υπάρχει μία αγωνία στο χώρο των τεχνών, πρώτιστα για επιβίωση.

-Η τέχνη στα χρόνια της πανδημίας. Με ποιό τρόπο επηρεάζεται η τέχνη;

-Η πανδημία, τις πρώτες μέρες του εγκλεισμού, ήταν μία παγωμένη έκπληξη. Όλα, σώμα και συναισθήματα σε καταστολή. Όμως, ο άνθρωπος πάντα βρίσκει διεξόδους, για κάποιους από μας αυτή η διέξοδος είναι η τέχνη. Και φυσικά αφού ο δημιουργός ζει σε διαφορετικές καταστάσεις, ρυθμούς και συνθήκες, επηρεάζεται το έργο του και κατά συνέπεια το σύνολο της τέχνης.

-Τέχνες | Καλλιτέχνες | Χώροι Τέχνης. Ποιά θα είναι η επόμενη ημέρα;

-Η επόμενη μέρα λοιπόν, είναι εδώ με μία διαφορετική “κανονικότητα”. Τίποτα δεν είναι ίδιο με πριν.

Ήρθε η πανδημία και μήνυσε “όλοι και όλα στοπ”. Τέλος στις εκθέσεις, σε μουσεία και γκαλερί, τέλος στις συναυλίες, στο σινεμά, στο θέατρο και σε όλες τις εκφάνσεις της τέχνης.

ΣΟΚ! – και τώρα ποιο το νόημα; ποιός θα νοιαστεί για την Τέχνη; Όμως, ως δημιουργός συνειδητοποιείς ότι η Τέχνη είναι η ζωοδόχος σου, η άμυνά σου, το δικό σου μοίρασμα με τον κόσμο. Δεν σταματάει ως να σταματήσει η ανάσα σου.

Οι τέχνες και η παραγωγή έργων είναι αδύνατον να σταματήσουν. Οι καλλιτέχνες θα πρέπει να βρούμε τρόπους επιβίωσης και στήριξης του έργου μας. Είναι σκληρό για έναν καλλιτέχνη να αποσπάται από το κυρίως έργο του, όμως αυτό σχεδόν όλοι το βιώσαμε τα προηγούμενα χρόνια. Κι ενώ στο βάθος φαινόταν ένα φως αυτό τώρα έσβησε.

Υπάρχει μία αγωνία στο χώρο των τεχνών, πρώτιστα για επιβίωση.

Η πραγματικότητα στενεύει κι άλλο την λειτουργία των χώρων τέχνης, τον τρόπο λειτουργίας τους ή ακόμη και την ύπαρξη τους.

-Η αγορά της τέχνης θα επηρεασθεί; Πόσο και πως;

-Η αγορά της τέχνης στην Ελλάδα, θεωρώ τώρα περισσότερο από ποτέ έχει ανάγκη στήριξης. Ήδη τα τελευταία χρόνια, λόγω της κρίσης, υπήρξε μία κάθοδος και ίσως μία συγκρατημένη άνοδος πριν τον Κορωνοϊό.

Η διεθνής σκηνή έχει το δικό της χρηματιστήριο της τέχνης, με ρυθμούς και δρώμενα που στην Ελλάδα νιώθαμε ότι δεν μας αφορούν. Ήμασταν μόνο θεατές. Και ήρθε αυτή η μέρα, που σε όλο τον κόσμο η κυματιστή γραμμή της ζωής της, οικονομικά τουλάχιστον, έγινε επίπεδη ή είναι πολύ ασθενής. Ακούμε για μουσεία, μεγάλους οργανισμούς και μικρούς χώρους τέχνης ότι θα κλείσουν. Δεν ξέρω πόσο θα συνεχιστεί ακόμη αυτή η κατολίσθηση, μόνο ξέρω ότι δεν θα μας λυγίσει, γιατί έργα σίγουρα θα δημιουργούνται στα εργαστήρια

-Τέχνη | Τεχνολογία. Ποιός θα είναι ο ρόλος της τεχνολογίας στην επικοινωνία, αλλά και στην αγορά της τέχνης;

-Ευτυχώς υπήρξε μία μεγάλη προσφορά περιήγησης στο διαδίκτυο από μουσεία, χώρους τέχνης, θέατρο, κινηματογράφο μουσική. Και η επισκεψιμότητα στις σελίδες αυτές ήταν εκπληκτικά υψηλή, ως μία ακόμη ελπιδοφόρα ένδειξη ότι οι τέχνες είναι αρωγοί, στηρίζουν και πάνε τις ζωές των ανθρώπων σε άλλο επίπεδο, εκεί που οι ψυχές γεμίζουν ομορφιά και ο εγκέφαλος ανοίγει σε άλλα μονοπάτια.

Η τεχνολογία θα είναι μία βαλβίδα αποσυμπίεσης για την προβολή και την επικοινωνία της τέχνης. Ίσως η εικονική πραγματικότητα βοηθήσει τους έλληνες δημιουργούς και τους χώρους τέχνης, να αναγκαστούν σε μεγαλύτερο βαθμό να εκσυγχρονιστούν και να βγουν και λίγο από τα στενά σύνορα της τοπικής αγοράς.

-Τέχνη | Κοινωνική Αποστασιοποίηση. Πως μπορεί να λειτουργήσει η τέχνη με κανόνες κοινωνικής απόστασης;

-Είμαι από αυτούς τους ρομαντικούς που ακόμα πιστεύουν στην φυσική παρουσία του έργου τέχνης και του ίδιου του καλλιτέχνη στο χώρο έκθεσής του. Είναι μία αύρα που χάνεται, μία επαφή που μας λείπει, κρατώντας τις αποστάσεις από το αληθινό φως και το χρώμα.

Η κοινωνικότητα με την μορφή που την ξέραμε ως τώρα δεν ξέρουμε αν επανέλθει ή πότε και με ποιες συνθήκες. Οι χώροι τέχνης ήταν ένας τόπος συνάντησης, ανταλλαγής και ζωτικότητας. Η τέχνη μας έφερνε κοντά, όμως μας έχει επιβληθεί απόσταση. Φαντασιώνομαι κάποιες φορές, κρυφούς υπόγειους, “μυστικούς” χώρους, όπου υπέρμαχοι της τέχνης, κρυφά και επαναστατικά θα επισκεπτονται τις περασμένες ώρες μέσα στη νύχτα, για να νιώσουν και να “κοινωνήσουν” τέχνη και επαφή με αυτήν.

-Ποιό γνωστό έργο σύγχρονης τέχνης θα επιλέγατε για να περιγράψετε την υπάρχουσα κατάσταση και γιατί;

Το έργο του Bansky “Tonight the streets are ours”

Κι εγώ ταπεινά θα συμπλήρωνα:

Οι πόλεις όλου του κόσμου ανήκουν αλλού, στη φύση.

-Η ιστορία, μέχρι σήμερα, έχει δείξει πως η τέχνη επιβιώνει ακόμη και κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και μάλιστα προσφέροντας σημαντικά έργα. Θα συμβεί το ίδιο και τώρα;

-Σε όλες τις μορφές τέχνες περίοδοι δύσκολοι για την κοινωνία και συνεπώς για τους καλλιτέχνες γέννησαν μεγάλα έργα που έχουν μείνει στην ιστορία.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος συλλέγει εικόνες από την πραγματικότητά του, που “στοιχειώνουν” το συνειδητό και το υποσυνείδητό του. Μακάρι να δούμε έργα αντάξια του παρελθόντος, που να αφορούν ή όχι τον εγκλεισμό μας και την πανδημία.

Όσο η φύση και η φύση μας, μας επιτρέπει, θα υπάρχουμε και θα υπάρχει. Ο τόσο εύθραυστος πλανήτης μας, σήμερα έχει μεγαλύτερη ανάγκη από ποτέ φροντίδας και σεβασμού. Δεν πρέπει να τον αφήσουμε φεύγοντας από αυτό τον κόσμο, όπως τον βρήκαμε , αλλά έστω λίγο καλύτερο.

Αυτός ο πλανήτης είναι η “αποθήκη” όλων των έργων τέχνης, αυτών που έγιναν κι αυτών που θα γίνουν.

Who is Who

Η Δέσποινα Κωνσταντίνου γεννήθηκε στις Σέρρες. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε ζωγραφική στην Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με καθηγητές τους Γιώργο Τσακίρη και Κυριάκο Μορταράκο, για τα έτη 2003-2008.

Έχει παρουσιάσει τη δουλειά της έως σήμερα σε πέντε ατομικές εκθέσεις και σε δύο διατομικές εκθέσεις:

2018 “Flowers and Thorns”, Γκαλερί Αστρολάβος Δεξαμενή, Κολωνάκι, Αθήνα.
2016 Cube Gallery, Πάτρα, “Bitten”
2012 CK Art Gallery, Λευκωσία, Κύπρος.
2012 “prinTemps”, Γκαλερί Αστρολάβος Δεξαμενή, Κολωνάκι, Αθήνα.
2011 “Woman”, Γκαλερί Παπατζίκου, Βέροια.

Two or three-man show
2018Gallery Papatzikou, Βέροια.
2018Ochra Blue Gallery, Λήμνος.

Έχει επίσης συμμετάσχει σε πολυάριθμες ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Ιταλία, Κύπρο, Κωνσταντινούπολη, Μεξικό).
Έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.