Συνέντευξη στη Λιάνα Ζωζά
Η τέχνη, όπως ομόφωνα δέχονται οι άνθρωποι της, είναι αυτή που πλήττεται πρώτη και ανακάμπτει τελευταία σε περιόδους κρίσης. Πόσο μάλλον μέσα από μία μεγάλη κοινωνική και οικονομική κρίση που αναμένεται, μετά από μία παγκόσμια πανδημία με άγνωστη ημερομηνία λήξης.
Στην ενότητα “The Art | Artists Diaries” που γράφει και επιμελείται η Λιάνα Ζωζά, φιλοξενούνται συνεντεύξεις από Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες (εικαστικούς, μουσικούς, χορευτές, ηθοποιούς, κλπ), γκαλερίστες, επιμελητές και γενικότερα ανθρώπων που κινούνται στο χώρο της τέχνης και θα λειτουργούν σχολιαστικά, μέσα από τις ίδιες ερωτήσεις και ανάλογα με τις εξελίξεις, στην όλη ιδιαιτερότητα της κατάστασης που αφορά την τέχνη.
– Η τέχνη στα χρόνια της πανδημίας. Με ποιο τρόπο επηρεάζεται η τέχνη;
Ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, με σοβαρές επιπτώσεις σε όλους τους τομείς. Η εξάπλωση του ιού, έχει επηρεάσει αισθητά την καθημερινότητα μας, τις σχέσεις μας, τους ίδιους μας τους εαυτούς, τη ματιά μας στα πράγματα.
Ο χώρος της τέχνης και του πολιτισμού, αναπόφευκτα, έχει περάσει σε μια περίοδο ύφεσης, με άγνωστες προεκτάσεις, έως σήμερα.
Την ίδια στιγμή, οι καλλιτέχνες συνεχίζουν ν’ αντλούν έμπνευση από την κρίση της πανδημίας μέσα από τον ανθρώπινο προβληματισμό, την αγωνία και την αβεβαιότητα, που έχει επιφέρει τους τελευταίους μήνες.
– Τέχνες | Καλλιτέχνες | Χώροι Τέχνης. Ποια θα είναι η επόμενη ημέρα;
Φυσικά δεν νοείται η επόμενη μέρα χωρίς τέχνη και πολιτισμό. Η επόμενη μέρα βρίσκει τον καλλιτέχνη, αλλά και τους ανθρώπους στους χώρους τέχνης, ν’ αποκτούν μια μόνιμη θέση στο διαδίκτυο, ενισχύοντας την ψηφιακή τους παρουσία.
Πιστεύω πως με μια νέα δομή η τέχνη και οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες θα βρουν το δρόμο τους για να επιβιώσουν και μέσα από τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται. Ήδη το διαδίκτυο έχει αρχίσει να εμπλουτίζεται με περισσότερες πλατφόρμες, προβολής έργων, καλλιτεχνών. Αρκετοί θα είναι οι χώροι τέχνης που θα διοργανώνουν online εκθέσεις, διευρύνοντας το κοινό τους και συνδέοντας όλο και περισσότερο τους ανθρώπους του χώρου, παγκοσμίως.
– Η αγορά της τέχνης θα επηρεασθεί; Πόσο και πώς;
Η αγορά γενικότερα υποφέρει, πόσο μάλλον της τέχνης που πάντα αποτελούσε πολυτέλεια. Τα νέα δεδομένα μας διαφοροποιούν, αλλάζοντας τις προτεραιότητες του κοινού. Πιθανότατα να χρειαστεί να γίνει μείωση του κόστους των έργων, ώστε να είναι εφικτή η αγορά τους, κάτι το οποίο θεωρώ αρκετά δύσκολο να συμβεί, όταν μιλάμε για Τέχνη.
– Τέχνη | Τεχνολογία. Ποιος θα είναι ο ρόλος της τεχνολογίας στην επικοινωνία, αλλά και στην αγορά της τέχνης;
Όπως προανέφερα η τεχνολογία θα παίξει και εδώ πρωταγωνιστικό ρόλο. Θα υποστηρίξει την τέχνη, βοηθώντας τόσο στην άμεση διάδοση της, μέσω της ψηφιακής προβολής, όσο και την αγορά της σε διεθνές επίπεδο. Εδώ βέβαια το τίμημα θα είναι η απουσία της φυσικής παρουσίας, κάτι που δεν ταιριάζει σε αυτόν τον χώρο.
– Τέχνη | Κοινωνική Αποστασιοποίηση. Πως μπορεί να λειτουργήσει η τέχνη με κανόνες κοινωνικής απόστασης;
Η πρόσβαση στην τέχνη αλλάζει. Ο θεατής μένει αποστασιοποιημένος, απολαμβάνοντας την προβολή των έργων, χωρίς τη φυσική επαφή. Νομίζω όλοι μπορούμε να καταλάβουμε πόσο διαφορετική είναι αυτή στάση.
Οι συνθήκες αλλάζουν περισσότερο για το κοινό, όχι όμως τόσο για το δημιουργό.
Ο καλλιτέχνης είναι έτσι κι αλλιώς εξοικειωμένος με την έννοια της απόστασης και της μοναχικότητας. Είναι τρόπος ζωής γι’ αυτόν. Χρειάζεται ν’ αποσυρθεί, γιατί έτσι θα νιώσει ελεύθερος, να εμπνευστεί και να δημιουργήσει. Για τον θεατή από την άλλη μεριά, είναι σημαντικό να δεί την τέχνη από κοντά στο χώρο, ν΄ αφουγκραστεί ζωντανά το δημιουργό και να συνδεθεί, με το έργο του.
– Ποιο γνωστό έργο σύγχρονης τέχνης θα επιλέγατε για να περιγράψετε την υπάρχουσα κατάσταση και γιατί;
“Οι Εραστές ΙΙ“ του σουρεαλιστή ζωγράφου Ρενέ Μαγκρίτ. Στο έργο αποτυπώνεται έντονα το αίσθημα της απομόνωσης. Τα δύο κεφάλια ενός ζευγαριού, καλυμμένα από ένα λευκό ύφασμα, κρύβει τα πρόσωπα τους, έτσι ώστε ο ένας να μην μπορεί να δει τον άλλο. Η επαφή μεταξύ τους γίνεται μετ’ εμποδίων. Το φιλί τους διακόπτεται και η επικοινωνία δυσχεραίνεται.
Κάπως ανάλογα θα μετέφραζα τη μορφή της επικοινωνίας των ανθρώπων, την περίοδο του lockdown.
– Η ιστορία, μέχρι σήμερα, έχει δείξει πως η τέχνη επιβιώνει ακόμη και κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και μάλιστα προσφέροντας σημαντικά έργα. Θα συμβεί το ίδιο και τώρα;
Θέλω να παραμείνω αισιόδοξη! Κατά κάποιον τρόπο είναι και στο χέρι μας. Ο άνθρωπος επιβιώνει μέσα από αυτήν, συνεπώς η τέχνη σε όλες τις μορφές της, αποτελεί ανάγκη. Είναι η ανάγκη μας, να εκφραστούμε, να επικοινωνήσουμε, να θεραπευτούμε και να εξελιχθούμε. Μας είναι απαραίτητη!
Οι καλλιτέχνες δεν σταματούν ν’ αντλούν έμπνευση από τις περιόδους κρίσεις. Προβληματίζονται, δρουν και αντιδρούν, σαρκάζονται.. καλλιεργούν και προβάλουν ιδέες για την επόμενη μέρα. Πιθανότατα λοιπόν να υπάρξουν και τώρα σπουδαία έργα που θα στιγματίσουν την εποχή που διανύουμε και θ’ αφήσουν παρακαταθήκη στην ιστορία.
Who is Who
H Μπέτυ Βακάλη είναι απόφοιτη του Oxford School of Architecture της Μ. Βρετανίας. Σήμερα ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Χαρακτηρίζεται από το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της για το σχεδιασμό και την ενασχόληση της με υλικά και φόρμες, από το περιβάλλον και τον χώρο της κατασκευής .Το πάθος της για δημιουργία, μέσα από την συνεχή διαδικασία του πειραματισμού με διάφορες τεχνικές, αποτέλεσε από πολύ νωρίς πρόκληση για να ζωντανέψει τα άχρηστα υλικά που συναντά στο εργοτάξιο. Τα έργα της αποτελούνται από μία σειρά τρισδιάστατων κατασκευών- μικτής τεχνικής, αντικείμενα τέχνης και το εικαστικό κόσμημα.
Ως αρχιτέκτονας, γοητευμένη από την κατασκευή μικρής κλίμακας μακετών (μοντέλων), θέλησε παράλληλα να εξερευνήσει πως αυτά θα μπορούσαν να μεταφραστούν σε μορφή τέχνης πάνω στο ανθρώπινο σώμα. Το ερώτημα αυτό ήταν το σημείο εκκίνησης για να δημιουργήσει μια σειρά κοσμημάτων με αρχιτεκτονικό-εικαστικό χαρακτήρα και κυρίαρχο υλικό το τσιμέντο, από το σύγχρονο αστικό τοπίο.
Τελικά, η μακέτα αποτέλεσε το «όχημα» (καλούπι,) για τη χύτευση του παγωμένου τσιμέντου, δίνοντας του σχήμα και νέα ζωή. Μέσα από την επεξεργασία του και το «πάντρεμα» του με άλλα στοιχεία, όπως το μέταλλο, το δέρμα, το γυαλί, φτιάχτηκε η οικογένεια των πρωτότυπων κοσμημάτων της. Η συλλογή της περιλαμβάνει γεωμετρικές, γλυπτές μινιατούρες, ενώ κάθε κομμάτι που περιβάλλει το ανθρώπινο σώμα αποτελεί σύμβολο, συνδυάζοντας χρόνο, μνήμες και ταυτότητα.
Έχει παρουσιάσει τις δημιουργίες της σε ατομικές εκθέσεις και αρκετές ομαδικές- art projects, στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
