Συνέντευξη στη Λιάνα Ζωζά
Η τέχνη, όπως ομόφωνα δέχονται οι άνθρωποι της, είναι αυτή που πλήττεται πρώτη και ανακάμπτει τελευταία σε περιόδους κρίσης. Πόσο μάλλον μέσα από μία μεγάλη κοινωνική και οικονομική κρίση που αναμένεται, μετά από μία παγκόσμια πανδημία με άγνωστη ημερομηνία λήξης.
Στην ενότητα “The Art | Artists Diaries” που γράφει και επιμελείται η Λιάνα Ζωζά, φιλοξενούνται συνεντεύξεις από Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες (εικαστικούς, μουσικούς, χορευτές, ηθοποιούς, κλπ), γκαλερίστες, επιμελητές και γενικότερα ανθρώπων που κινούνται στο χώρο της τέχνης και θα λειτουργούν σχολιαστικά, μέσα από τις ίδιες ερωτήσεις και ανάλογα με τις εξελίξεις, στην όλη ιδιαιτερότητα της κατάστασης που αφορά την τέχνη.
-Η τέχνη στα χρόνια της πανδημίας. Με ποιο τρόπο επηρεάζεται η τέχνη;
–Όπως πιστεύω, πως θα συμφωνούσαν και οι περισσότεροι, μαζί μου, οι επιπτώσεις της πανδημίας ήταν δραματικές. Η καθημερινότητα και ο τρόπος ζωής μας τέθηκαν σε αναστολή, συμπεριλαμβανομένων και όλων των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την καλλιτεχνική και πολιτιστική ζωή μιας πόλης, όπως οι Βρυξέλλες. Σε γενικές γραμμές, ο χώρος της τέχνης διέκοψε τη λειτουργία του – οι εκθέσεις, τα openings, ο προγραμματισμός. Ακόμη και μεγάλες εκθέσεις τέχνης ακυρώθηκαν.
Όσον αφορά, το δικό μου δημιουργικό κομμάτι, μιας και δεν μπορούσα να πάω στο στούντιο μου, έστησα έναν μικρό χώρο εργασίας στο σπίτι. Επιλέγοντας να δημιουργήσω έργα μικρής κλίμακας, κυρίως σε χαρτί, ξεκίνησα να δουλεύω με υλικά που είχα πάρει από το στούντιο.
Καθώς η πανδημία ήταν ζήτημα υγείας, μου έδωσε τη δυνατότητα να επικεντρωθώ στις ιδέες μου, για μια φορά απαλλαγμένος από εξωτερικούς περισπασμούς, όπως το να πάω σε καφέ, να συναντήσω φίλους, να ταξιδέψω ή να επισκεφθώ εκθέσεις. Αυτή η περίοδος απομόνωσης μου επέτρεψε να γίνω πολύ παραγωγικός.
–Τέχνες | Καλλιτέχνες | Χώροι Τέχνης. Ποια θα είναι η επόμενη ημέρα;
-Η πανδημία απλά επιτάχυνε αυτό που συνέβαινε ήδη με τους φυσικούς χώρους τέχνης, δηλαδή την ανάγκη της ύπαρξης ενεργής διαδικτυακής παρουσίας. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να γίνει η προσέγγιση ενός ευρύτερου κοινού και παράλληλα, η διαδικασία της αγοράς έργων τέχνης γίνεται ευκολότερη.
Πιστεύω ότι οι γκαλερί και οι ιδιοκτήτες τους έπρεπε να ανταποκριθούν γρήγορα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς – έχω δει μια γκαλερί των Βρυξελλών να δημιουργεί μια πολύ υψηλής ποιότητας εικονική περιήγηση στην έκθεσή τους. Μια επίσκεψη σε μια εικονική γκαλερί μπορεί σίγουρα να βοηθήσει στο να αποκτήσει κάποιος μια αίσθηση για ένα έργο τέχνης, ωστόσο, πολλοί συλλέκτες προτιμούν να δουν το έργο πριν δεσμευθούν για την αγορά του.
Tα διαδικτυακά viewing rooms της Art Basel, που δημιουργήθηκαν στην αρχή της πανδημίας, για την παρουσίαση της έκθεσης στο Χονγκ Κονγκ, αποδείχθηκαν εξαιρετικά δημοφιλή
-Η αγορά της τέχνης θα επηρεασθεί; Πόσο και πώς;
-Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να πούμε πώς θα επηρεαστεί η αγορά της τέχνης, καθώς η πανδημία εξακολουθεί να είναι πολύ δραστήρια και πολλοί φοβούνται ένα δεύτερο κύμα το φθινόπωρο. Ένα άμεσο αποτέλεσμα ήταν η ακύρωση όλων των διεθνών εκθέσεων τέχνης, για τη φετινή χρονιά και παραμένουν αμφιβολίες σχετικά με την πραγματοποίηση των μελλοντικών εκθέσεων.
Η απροθυμία στο να ταξιδέψει κανείς είναι πιθανόν ο κυριαρχικός παράγοντας στη διαταραχή της αγοράς τέχνης, καθώς οι περισσότεροι μεγάλοι συλλέκτες ταξιδεύουν τακτικά στον κόσμο αναζητώντας τα επιθυμητά έργα. Ωστόσο, τα διαδικτυακά viewing rooms της Art Basel, που δημιουργήθηκαν στην αρχή της πανδημίας, για την παρουσίαση της έκθεσης στο Χονγκ Κονγκ, αποδείχθηκαν εξαιρετικά δημοφιλή.
Τόσο πολύ, που το διαδίκτυο, συχνά, δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει τον τεράστιο αριθμό επισκεπτών. Οι συλλέκτες έχουν και εκείνοι παρακινηθεί και οι διαδικτυακές πλατφόρμες τους παρέχουν την ευκαιρία να βλέπουν περισσότερη τέχνη παρά ποτέ.
–Τέχνη | Τεχνολογία. Ποιος θα είναι ο ρόλος της τεχνολογίας στην επικοινωνία, αλλά και στην αγορά της τέχνης?
-Είναι ξεκάθαρο πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο έχουν γίνει τα κύρια μέσα για να μπορέσει κάποιος να παρακολουθήσει την τέχνη κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας, που κυμαίνεται από δημοσιεύσεις νέων έργων στο Instagram έως ιστοσελίδες καλλιτεχνών έως επισκέψεις σε εικονικές γκαλερί.
Η αγορά της τέχνης έχει παραμείνει προσεγγίσιμη, αν και με διαφορετικό τρόπο. Οι διαδικτυακοί οίκοι δημοπρασιών ήταν και εκείνοι πολύ ενεργοί τόσο στην προώθηση όσο και την πώληση των έργων τέχνης. Πιστεύω ότι οι ψηφιακές πλατφόρμες που δημιουργήθηκαν για να προβάλουν την τέχνη, κατάφεραν να την κάνουν πιο προσιτή σε ένα ευρύτερο κοινό και αυτό σίγουρα θα συνεχιστεί και μετά την πανδημία. Η συνύπαρξη τόσο των φυσικών χώρων όσο και των διαδικτυακών πλατφορμών θα ήταν η ιδανική.
-Τέχνη | Κοινωνική Αποστασιοποίηση. Πώς μπορεί να λειτουργήσει η τέχνη με κανόνες κοινωνικής απόστασης;
-Έχω ακούσει τόσες πολλές ιστορίες στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση για απλούς ανθρώπους, όλων των ηλικιών και επαγγελμάτων, που έγιναν περισσότερο δημιουργικοί κατά την περίοδο του εγκλεισμού. Νομίζω πως είναι υπέροχο, όταν οι άνθρωποι καταφέρνουν να βρουν διέξοδο σε μια δημιουργική δραστηριότητα. Πολλοί επαγγελματίες καλλιτέχνες από όλους τους κλάδους, έχουν βρει αυτήν την περίοδο ηρεμίας απίστευτα εμπνευσμένη.
Με την κοινωνική αποστασιοποίηση, η άμεση επαφή με άλλους καλλιτέχνες ήταν δύσκολη, αλλά ευτυχώς οι βιντεοκλήσεις μου επέτρεψαν να έχω επαφή με άλλους, όταν έπρεπε να ζητήσω τη γνώμη τους για ένα έργο.
-Ποιο γνωστό έργο σύγχρονης τέχνης θα επιλέγατε για να περιγράψετε την υπάρχουσα κατάσταση και γιατί;
-Σε όλη τη διάρκεια των πιο σκοτεινών στιγμών του εγκλεισμού, νομίζω ότι το “Fear of the Other” ήταν το κυρίαρχο συναίσθημα. Οποιαδήποτε εξόρμηση, ακόμη και για να αγοράσουμε τα βασικά είδη ήταν πάντα γεμάτη υποψίες και φόβο ότι κάποιος άλλος μπορεί να μας μολύνει. Το να διασχίσεις το δρόμο για να αποφύγεις τον άλλο έγινε κοινωνική εθιμοτυπία.
Η εικόνα ενός παραθύρου κυριαρχεί – κοιτάζοντας έξω σε έναν κόσμο που είναι εχθρικός ενώ εξαπλώνεται ένας επικίνδυνος ιός.
Έτσι, η εικόνα της επιλογής μου θα ήταν ένα από τα έργα με τα παράθυρα του Pierre Bonnard και συγκεκριμένα το “The Studio with Mimosas 1939-46”. Αν και δεν είναι ένα σύγχρονο έργο, παρ’ όλα αυτά καταγράφει το πως βίωσα τον φυσικό εξωτερικό κόσμο, καθώς ο χειμώνας έδωσε αργά τη θέση του στην άνοιξη και μετά στις αρχές του καλοκαιριού.
Παρεμπιπτόντως, το έργο δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου.
-Η ιστορία, μέχρι σήμερα, έχει δείξει πως η τέχνη επιβιώνει ακόμη και κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και μάλιστα προσφέροντας σημαντικά έργα. Θα συμβεί το ίδιο και τώρα;
Η τέχνη και οι καλλιτέχνες θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να ευδοκιμούν. Αν και η καθημερινή μας ζωή μπορεί τώρα να είναι διαφορετική, οι περισσότεροι καλλιτέχνες εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση στα στούντιο τους και η απειλή του ιού δεν είναι καθόλου συγκρίσιμη με αυτή του πολέμου ή την καταστροφή σε μαζική κλίμακα. Έπρεπε να υπομείνουμε τους περιορισμούς στα ταξίδια και την κοινωνική επαφή, αλλά η καθημερινότητά μας συνεχίστηκε.
Μερικοί καλλιτέχνες μπορεί να βρήκαν έμπνευση στα μοναδικά γεγονότα της πανδημίας, αλλά θα πρέπει να περιμένουμε για να δούμε αν έχει όντως δημιουργηθεί κάποιο σημαντικό έργο. Σίγουρα θα ήταν πολύ ωραίο να το σκεφτεί κανείς.
Who is Who
Ο Brendan Kelly γεννήθηκε στο Dungannon, στη Βόρεια Ιρλανδία. Σπούδασε Zωγραφική και Kαλές Tέχνες στο Μπέλφαστ (MA Fine Art Painting, University of Ulster, Belfast) και συνέχισε στο Nτύσελντορφ (Staatliche Kunstakademie, Dusseldorf, (Καθηγητής Konrad Klapheck)) και στο Βερολίνο (Hochschule der Kunste, Berlin, (Καθηγητής K.H.Hodicke)).
Έχει πραγματοποιήσει 16 ατομικές εκθέσεις μέχρι στιγμής και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις και art projects, κυρίως στην Ευρώπη. Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές. Ζει και εργάζεται στις Βρυξέλλες.
