Γράφει η Λιάνα Ζωζά
Τελικά, το διάσημο φωτογραφικό έργο του Man Ray (1890 – 1976), Le violon d’Ingres, 1924 που δημοπρατήθηκε το σαββατοκύριακο που μας πέρασε, από τον Οίκο Δημοπρασιών Christie’s στην Νέα Υόρκη, όχι μόνο κατέκτησε τον τίτλο της πιο ακριβής φωτογραφίας που έχει πουληθεί ποτέ σε δημοπρασία, αλλά τριπλασίασε το ρεκόρ της μέχρι σήμερα υψηλότερης τιμής πώλησης.
Αν και η εκτιμώμενη τιμή, μεταξύ $5 και $7 εκατομμυρίων αποτελούσε από μόνη της ρεκόρ, στην περίπτωση πώλησης του έργου, ο καταιγισμός των προσφορών λειτούργησε ανατρεπτικά όχι μόνο για το συγκεκριμένο έργο, αλλά και για τον προϋπολογισμό της κίνησης ολόκληρης της δημοπρασίας που ήταν αφιερωμένη στα έργα σουρεαλιστών καλλιτε από την συλλογή των Rosalind Gersten Jacobs και Melvin Jacobs. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως η εκτίμηση για το αποτέλεσμα των συνολικών πωλήσεων προσδοκούσε μεταξύ $19 και $30 εκατομμυρίων και τελικά ξεπέρασε τα $42 εκατομμύρια.
Ο Man Ray εμπνεύστηκε το πραγματικά σπάνιο αυτό έργο του, μιας και αποτελεί πρωτότυπο και μοναδικό φωτογραφικό αντίγραφο, από το έργο La Grande Baigneuse, 1808, του Jean Auguste Dominique Ingres. Χρησιμοποίησε για μοντέλο του, την ερωμένη και μούσα του Kiki de Montparnasse και μεταμόρφωσε το γυναικείο σώμα σε μουσικό όργανο, ζωγραφίζοντας “μουσικές οπές” στην πλάτη του και παίζοντας με την ιδέα της μεταμόρφωσης ενός σώματος σε αντικείμενο. Αυτό το εικαστικό “παιχνίδι” μεταξύ του γυναικείου σώματος και των αντικειμένων αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα της δουλειά του και το συναντούμε σε πολλά έργα του.
Οι Christie’s ήταν σίγουρα υπερήφανοι από την αρχή και αυτό φάνηκε μέσα από τις δηλώσεις του συνεργάτη τους, Darius Himes, που ειδικεύεται στον τομέα της φωτογραφίας σε διεθνές επίπεδο: ‘Σαν φωτογραφικό έργο είναι σίγουρα άνευ προηγουμένου στην αγορά της τέχνης. Είμαστε υπερήφανοι που το διαχειριζόμαστε’. Κάτοχοι του φωτογραφικού έργου είναι οι Νεοϋορκέζοι συλλέκτες Rosalind Gersten Jacobs και Melvin Jacobs που το αγόρασαν απ’ ευθείας από τον Man Ray το 1962 και παρέμενε στην συλλογή τους, με έργα σημαντικών σουρεαλιστών καλλιτεχνών μέχρι και σήμερα.
Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που φωτογραφία του Man Ray τραβά τα βλέμματα της αγοράς της τέχνης. Το 2017, μια πρωτότυπη έκδοση του Noire et Blanche, 1926, πουλήθηκε για $3 εκατομμύρια σε δημοπρασία των Christie’s, στο Παρίσι, σημειώνοντας προσωπικό ρεκόρ για τον καλλιτέχνη που δεν το έχει ξεπεράσει ακόμη με κάποιο άλλο έργο του. Το ρεκόρ δημοπρασίας για πώληση φωτογραφίας κατέχει ο Andreas Gursky, του οποίου το τοπίο Rhein II, 1999, πουλήθηκε, στον οίκο Christie’s, το 2011 για $4,3 εκατομμύρια.
Τα έργα του Man Ray εκτός από την ζήτηση και αποδοχή που έχουν κάθε φορά που εμφανίζονται σε δημοπρασία απασχολούν τον κόσμο της τέχνης και με τις ιστορίες πίσω από αυτά, όπως το 2021, όταν εμφανίστηκαν περισσότερα από 200 αντικείμενα του Man Ray και άλλων καλλιτεχνών του κύκλου του, ένας πραγματικός θησαυρός που ανήκε στον βοηθό του Lucien Triellard. Για μια ακόμη φορά, οι Christie‘s στο Παρίσι, συμμετείχαν στην πώληση τους που έφτασε συνολικά τα $7,1 εκατομμύρια και παρά τους ισχυρισμούς του Man Ray Trust ότι τα αντικείμενα της πώλησης αποκτήθηκαν παράνομα – ισχυρισμούς που ο οίκος δημοπρασιών φυσικά αρνήθηκε.
Στεκόμαστε, σε μία από τις δηλώσεις της κόρης του ζευγαριού των συλλεκτών και διαχειρίστρια της εκπληκτικής συλλογής τους, Peggy Jacobs Bader, που όταν ανακοινώθηκε η δημοπρασία, ανέφερε πως «τα έργα που πωλούνται αντικατοπτρίζουν την παιχνιδιάρικη διάθεση των γονιών της και κατά καιρούς, την κακία τους».
Τα έργα της συλλογής, στην οποία περιλαμβάνονται έργα των Vija Celmins, René Magritte και William N. Copley, πραγματοποίησαν περιοδεία στο Λονδίνο, το Παρίσι και το Χονγκ Κονγκ προτού επιστρέψουν στην τελική της τοποθεσία, στη Νέα Υόρκη, όπου εκτέθηκαν πριν δημοπρατηθούν στον χώρο των Christie’s, στο Rockefeller Center.