Γράφει η Αιμιλία Φλώρου
(Not a review…just my point of view)
(Σημείωμα της παράστασης)
“Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς-παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.
«Τα πλακάκια έμοιαζαν πάντα έτοιμα να σκάσουν, σαν πίσω απ’ τους τοίχους να ήταν τα χέρια και τα χείλη και τα πόδια όσων έμειναν εδώ, αλλά ποτέ δεν έσκασαν· έμειναν εκεί σαν ημερολόγιο ποια χρονιά κάναμε τι και τι έζησαν όλοι οι άνθρωποι».
Το σπίτι μας. Η γωνιά μας μέσα στον κόσμο. Το κατεξοχήν καταφύγιο. Εκεί είμαστε ασφαλείς. Ή μήπως όχι; Ένα νέο, πρωτότυπο έργο, ελλειπτικό και εστιασμένο κυρίως στη δράση μέσα στη σιωπή, είναι το κειμενικό υλικό της παραβολής που συνθέτουν ο Δημήτρης Καραντζάς και η ομάδα των συνεργατών του. Με ελάχιστο λόγο, αμείωτη ένταση και δύο ηθοποιούς, την Αλεξία Καλτσίκη και τον Φιντέλ Ταλαμπούκα, να εκτελούν την καθημερινή τελετουργία του νοικοκυριού στο σπίτι τους, έως ότου η βία του κόσμου εισβάλει εντός και ξεθεμελιώσει τα πάντα.
Στο «Σπίτι», δύο πρόσωπα, μια γυναίκα και ένας άνδρας (αδέρφια; συγκάτοικοι; σύντροφοι;), περνούν μια οποιαδήποτε ημέρα στο σπίτι τους, που μπορεί να είναι στην Αθήνα, στο Τόκιο, στο Λονδίνο, στη Μαδρίτη, στο Άμστερνταμ, στη Νέα Υόρκη. Σε μια οποιαδήποτε μεγαλούπολη από αυτές όπου οι άνθρωποι ζουν σε σπίτια-κελιά, χωρίς ταυτότητα, όπου όλα μοιάζουν μεταξύ τους. Τα δύο πρόσωπα κάνουν δουλειές, τακτοποιούν τα ψώνια, πληρώνουν τους λογαριασμούς, μαζεύουν τα ρούχα, φροντίζουν τον χώρο και τη δομή τους. Η τέχνη του να μην κάνεις τίποτα σημαντικό ανάγεται σε μια ποιητική παραβολή, με την καθημερινή ρουτίνα να εισβάλει στους αρμούς της σκέψης των ηρώων και να καταλαμβάνει τη σκηνή. Οι δυο τους περιχαρακώνονται για να μην αναμετρηθούν με την πραγματικότητα και να απαλύνουν τις θηλιές που κρύβει ο έξω κόσμος.
Ένα νέο, πρωτότυπο έργο, ελλειπτικό και εστιασμένο κυρίως στη δράση μέσα στη σιωπή.’’
Τελικά η σιωπή έχει δύναμη, δύναμη απρόσμενη, πολλές φορές πιο διεισδυτική από τα λόγια. Ικανή να δημιουργεί όλους εκείνους τους όρους και τις συνθήκες για να αναπτύξουμε και να ξεδιπλώσουμε την “ηχηρή” ησυχία των συλλογισμών μας ώστε αυτοί να φτάσουν σε απρόσμενα βάθη ανάλυσης και συνειδητοποίησης των ογκωδέστατων παθογόνων, βίαιων καταστάσεων που μας περικυκλώνουν και χάνονται μέσα στην αχλή του επαναπαυμένου μικρόκοσμου μας.
Ο Δημήτρης Καραντζάς με το “Σπίτι” – τη δημιουργία του – και την ομάδα των συνεργατών του κινείται χειρουργικά στην ψυχή του θεατή ώστε να αναδείξει αυτή την προβληματική. Προσπαθεί να μας θυμίσει ότι όσο και αν οχυρωνόμαστε πίσω από το μικρό μας καταφύγιο, πίσω από τους συμβατικούς προβληματισμούς και τις ενασχολήσεις της “σιωπηρής” μας καθημερινότητας, εκεί πέρα, έξω ακριβώς από το παράθυρό μας, στο παράθυρο του “κόσμου” αναπτύσσει την καταστροφική δυναμική της η βία του ανθρώπου και η βία της φύσης, έτοιμη να μας παρασύρει στους στροβιλισμούς της αναπάντεχα και απροειδοποίητα, θυμίζοντάς το ευάλωτο της ανθρώπινης ύπαρξης.
Το σκηνικό της Κλειούς Μπομπότη, αποδίδοντας με απόλυτη αληθοφάνεια τα κοινότυπα “κλουβιά” σπίτια χωρίς στοιχεία προσωπικής διακριτότητας μας τοποθετεί εύστοχα σε ένα γνώριμο για όλους μας φαινομενικά ήρεμο περιβάλλον αστικής συμβατικής ομοιομορφίας.
Όλα πάνω του σταθερά, όμοια, αδιάφορα. Μόνο ένα ανοιχτό παράθυρο με εικόνες -βίντεο υπαρκτής σκληρής πραγματικότητας υψηλής καλλιτεχνικής αξίας, δημιουργία της Γκέλυς Καλαμπάκα μας υποψιάζει υποδόρια ότι ‘’κάτι’’ συμβαίνει εκεί έξω που απειλεί να οδηγήσει το οικείο περιβάλλον σε δυστοπικές παραλλαγές του. Και πραγματικά αφήστε με να χαρακτηρίζω αυτό το σκηνικό που συμβάλλει τα μέγιστα στη δραματουργική εξέλιξη του έργου στην κυριολεξία “ζωντανό”…..
Μέσα σε αυτό το σκηνικό λοιπόν που αναπνέει ήσυχα και αθόρυβα αρχικά, συναντάμε γνώριμες μορφές και γνώριμες συμπεριφορές.
Ένας άντρας, μία γυναίκα εκτελούν ήσυχα τις καθημερινές απλές υποχρεώσεις τους…Σιωπή, έπειτα μερικές απαραίτητες μα κενές κουβέντες, θυμίζουν ότι οι άνθρωποι ζουν μέσα στα σπίτια τους χρωματίζοντας μία ανούσια χωρίς σκοπό και επαναλαμβανόμενη καθημερινότητα, θωρακισμένοι τελικά εκούσια απέναντι στις δομικές προβληματικές του περιβάλλοντος τους.
Στο δύσκολο και απαιτητικό αυτό έργο να ενσαρκωθούν δύο “άχρωμες” προσωπικότητες που θα συνταράξουν όμως μέσα από την ερμηνεία τους συθέμελα τη σκέψη μας, μετουσιώνοντας την ησυχία της αδιαφορίας σε εσωτερική κραυγή διεισδυτικής περισυλλογής καλούνται η Αλεξία Καλτσίκη και ο Φιντέλ Ταλαμπούκας . Κάτω από την σκηνοθετική δεινότητα του Δημήτρη Καραντζά ο οποίος συντονίζει τα βήματα των δύο αυτών πραγματικά ικανότατων ηθοποιών, διαπιστώνεις ότι ενσυναισθάνονται τόσο βαθιά το κείμενο του, που καταφέρνουν να γεφυρώσουν αθόρυβα την τετριμμένη “σιγή” της καθημερινότητας μας με τον ουσιαστικό μας προβληματισμό πάνω στα θεμελιώδη ζητήματα της βίας του έξω κόσμου που τελικά διαπιστώνουμε ότι έχει εισχωρήσει μέσα μας πιο απειλητικά από ποτέ.
Κάθε κίνησή τους και κάθε εκφορά του λόγου σημειολογική …έρχεται η παύση με τη σιωπή για να αναλογιστεί το θεατρικό κοινό τη ματαιότητα και την εξάρτηση της ύπαρξης μας από το απρόβλεπτο το οποίο όμως εμείς επιλέξαμε να το κάνουμε αόρατο, γιατί αν κοιτάξουμε λίγο βαθύτερα πέρα από εγωϊσμούς θα διαπιστώσουμε ότι κραδαίνει.
Και ο Δημήτρης Καραντζάς περνάει με μαεστρία στο επόμενο βήμα της κλιμάκωσης για το επερχόμενο …
Ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο ο Φιντέλ Ταλαμπούκας, μέσα στην ασφάλεια του σπιτιού του διαβάζει ήρεμος αποσπάσματα από ένα βιβλίο που μιλά για μία δυστοπική κοινωνία δημιουργεί ένα καθεστώς τραγικής ειρωνείας που σε παραπέμπει στη νοηματική δομή της αρχαίας τραγωδίας…Εδώ όμως ποια κάθαρση θα έρθει;
Και μετά έρχεται η έκρηξη μέσα από τον σπαρακτικό μονόλογο της Αλεξίας Καλτσίκη που για πρώτη φορά ταρακουνά το κοινό από τη φαινομενική ησυχία, όπου πια ο θεατής καταλαβαίνει ότι εξ ορισμού συνυπήρχε με την απειλή του φόβου και της καταστροφής.
Και τέλος ένας παλμός με τον οποίο συντονίζεσαι αγωνιάς να διαφύγεις συνειδητοποιώντας ότι το “σπίτι” δε σε προστατεύει, αλλά απλά αποτελεί μία υπεκφυγή της αρχέγονης ηθικής υποχρέωσης μας στο να χτίσουμε συλλογικά και όχι ατομικά, τακτική που όσο την ακολουθούμε η μοίρα μας θα καθορίζεται από τη σκληρότητα του απρόσμενου και του βίαιου.
Σιωπή, σκέψη, παλμός, εκκωφαντική έκρηξη εσωτερικής περισυλλογής…Αυτοί είναι οι βηματισμοί αυτής της εξαίρετης, καινοτόμου θα έλεγα στη σύλληψη, στο περιεχόμενο και την απόδοσή της, θεατρικής παράστασης, που μας οδήγησε με επιδεξιότητα μέσα από την ολοκληρωμένη δραματουργική της σύνθεση και ευφυΐα με τη συλλογική δράση όλων των συντελεστών της στην αστίλβωτη συνειδητοποίηση του απρόσμενα αναπόφευκτου.
Συντελεστές
ΚΕΙΜΕΝΟ – ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΝΤΖΑΣ
ΣΥΝΘΕΣΗ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΝΤΖΑΣ, ΓΚΕΛΥ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ, ΤΑΣΟΣ ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ
ΒΙΝΤΕΟ: ΓΚΕΛΥ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ
ΣΚΗΝΙΚΟ: ΚΛΕΙΩ ΜΠΟΜΠΟΤΗ
ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΑΜΗ
ΚΙΝΗΣΗ: ΤΑΣΟΣ ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ
ΜΟΥΣΙΚΗ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΑΜΑΝΤΑΝΗΣ
ΦΩΤΙΣΜΟΙ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ
ΒΟΗΘΟΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ: ΚΕΛΛΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
ΒΟΗΘΟΣ ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΟΥ: ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΜΠΙΤΣΗ
ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: ΡΕΝΑ ΑΝΔΡΕΑΔΑΚΗ, ΖΩΗ ΜΟΥΣΧΗ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΥΠΕΡΤΙΤΛΩΝ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ: ΜΕΜΗ ΚΑΤΣΩΝΗ
ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΟΣ ΥΠΕΡΤΙΤΛΙΣΜΟΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
ΕΡΜΗΝΕΥΟΥΝ:ΑΛΕΞΙΑ ΚΑΛΤΣΙΚΗ, ΦΙΝΤΕΛ ΤΑΛΑΜΠΟΥΚΑΣ
ΣΤΗ ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΑ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: ΣΤΕΓΗ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΩΝΑΣΗ
Info
Παραστάσεις
Από 30.09.2023 μέχρι και 19.11.2023
Kάθε Τετάρτη και Κυριακή 21.00
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση