Η Βασιλική Κασπίρη, γεννήθηκε στην Πάτρα, όπου ζει και εργάζεται. Στα έργα της, κυρίως γλυπτά και εικαστικές κατασκευές, επιλέγει να χρησιμοποιεί φυσικά υλικά, όπως ο πηλός, το χαρτί, το αλουμίνιο, ο χρυσός και το ασήμι και συνηθίζει να εφαρμόζει τεχνικές που έχει διδαχθεί, αλλά κάποιες από αυτές δεν εφαρμόζονται πια.

Παράλληλα, με την εικαστική της δράση, εργάζεται σαν σκηνογράφος στο θέατρο, αλλά και στον τομέα της διακόσμησης. Αν της ζητούσαν να περιγράψει τι σημαίνει για εκείνη τέχνη, δεν θα δίσταζε να απαντήσει πως “τέχνη είναι η ξεχασμένη αρχαία γλώσσα που μας συνδέει με την συμπαντική μας ιστορία”.

Γράφει η Λιάνα Ζωζά

Με την Βασιλική Κασπίρη, εκτός από την εξαιρετική συνεργασία μας, έχω και τη χαρά της φιλίας της. Το art project της, MeetMe … But, my dear, this is not Wonderland and you are not Alice, του οποίου έχω την επιμέλεια και η οργάνωση του έγινε από την Cube Gallery, φιλοξενείται στον Πολυχώρο Πολιτισμού Μηχανουργείο από τις 26 Φεβρουαρίου έως και τις 23 Μαρτίου 2019.

Το ειδικό φωτισμό επιμελήθηκε ο σκηνοθέτης Γεράσιμος Ντάβαρης και το ηχητικό περιβάλλον ο Γαβριήλ Καμάρης και η Κωνστάντζα Μανιατοπούλου. Οι φωτογραφίες είναι της Χριστίνας Σπηλιωτοπούλου.

-Τόσο η πρώτη σου επαφή με την τέχνη, όσο και η μέχρι τώρα πορεία σου χαρακτηρίζεται από ανατρεπτικές μαγικές συμπτώσεις, οι οποίες όμως, οδηγούν τα εικαστικά σου βήματα μέσα από ενδιαφέρουσες διαδρομές. Επιλογή ή επιθυμία?

-Όταν αδειάζεις τον χώρο απο κάτι, ταυτόχρονα δίνεις χώρο σε κάτι καινούριο να μπεί μέσα. Ασυνείδητα απο παιδι, αρνήθηκα πεισματικά την εκπαίδευση που έπαιρναν όλοι γύρω μου και τώρα, που ειμαι αρκετά μεγάλη, συνειδητοποιώ ότι άνοιξα την πορτα σ’εναν άλλο τρόπο, που χρόνια τον λέω μαγεία…

Δεν ήταν τίποτ’ άλλο, από τη σύνδεση με μια πιο παλιά γνώση, που δεν φόραγε τα στενά παπούτσια των σχολείων, αλλά αντλούσε απ’την αρχαία σοφία της γης… γι’αυτό κι η επίγνωση της μεταβλητότητάς μου κι η ανάγκη να το δείχνω αυτό με την τέχνη μου… γι αυτό και η σιγουριά ότι η τέχνη είναι μια αρχαία γλώσσα που μας συνδέει  με τη συμπαντική μας ιστορία… εγώ πιστεύω ότι όλοι γεννιόμαστε καλλιτέχνες, και στην πορεία εκπαιδευόμαστε να μην…

-Ένας από τους πρώτους σου δασκάλους, ήταν ο ζωγράφος που ήθελε να γίνει ακροβάτης και όπως έλεγε και ο ίδιος… μόνο με παραμύθια κατακτώνται οι άνθρωποι και βέβαια, αναφέρομαι στον μοναδικό Γιάννη Τσαρούχη. Πως ήταν για σένα αυτή η εμπειρία και μάλιστα σε νεαρή ηλικία?

Στα 19 μου έκανα το πρώτο μου ταξίδι στο εξωτερικό, συνοδεύοντας τον Τσαρούχη για ένα μήνα στην Ιταλία και τη Γαλλία.Την αντήχηση αυτού του ταξιδιού, τη βρίσκω μέσα μου, μέσα στα χρόνια, μέχρι σήμερα. Εικόνες και λόγια, το πως μεταμορφωνόταν σε μια στιγμή από σεβάσμιος γέροντας σ’έναν έφηβο που έτρεχε να προλάβει το τραίνο, πως ανυπομονούσε να μας δείξει πως βγαίνει ένα φως σ’έναν πίνακα, στο μουσείο…

Kι όταν, στον ήσυχο ρυθμό του τραίνου, άρχιζε ένα σιγανό τραγούδι, μόνο για πάρτη του… κάτι με συγκινούσε βαθειά χωρίς να καταλαβαίνω τι… Ήταν ένας σοφός που είχε ζωντανέψει το παιδί μέσα του!

Πολλά πράγματα έζησα κοντά του, αργότερα μέσα στα χρόνια, αλλά αυτό το ταξίδι μ’ έμπασε στην ενηλικίωση με τον πιο πανηγυρικό τρόπο. Ο Τσαρούχης έβαλε τα μέτρα για τις έννοιες της τέχνης σε μια έκθαμβη έφηβη!

-Η γλυπτική, όπως και οι εικαστικές κατασκευές παίζουν κυρίαρχο ρόλο στη δουλειά σου και συχνά, στις δημιουργίες σου συναντούμε παλιές τεχνικές που τείνουν να εξαφανιστούν. Πως θα το σχολίαζε αυτό ένας θεατής των έργων σου?

Επειδή μεγάλωσα μέσα σ’εργαστηρια καλλιτεχνών που σέβονταν και μελετούσαν εξαιρετικά τους προηγούμενους, έμαθα από μικρή αυτόν τον τρόπο…, οι τεχνικές των παλιών μαστόρων ήταν ένα καθημερινό ζήτημα και πειραματισμός… έτσι λοιπόν, αγάπησα το ψάξιμο για τεχνικές που στην πορεία μου έδωσε την αίσθηση της συνέχειας, αίσθηση πολύτιμη.

Δυο ή τρία χρόνια πριν, είδα με μεγάλη συγκίνηση στη μεγάλη αναδρομική έκθεση που είχε κάνει το Μπενάκη για τον Τσαρούχη, την στιλβωτή κορνίζα του “σκεπτόμενου” που είχα φτιάξει 25 χρόνια πριν και που ήταν ίσως η πρώτη “σοβαρη” δουλειά μου. Ήταν όλα εκεί ολοζώντανα, ο “σκεπτόμενος”, η κορνίζα, η φρέσκια σκέψη του Τσαρούχη… η συνέχεια στο μεγαλείο της!

-Η χώρα στην οποία δραστηριοποιείσαι εικαστικά, είναι μια χώρα σε βαθιά κρίση, κρίση αξιών, κοινωνική και βέβαια οικονομική. Ποιά είναι η θέση της τέχνης και του καλλιτέχνη?

Σίγουρα δύσκολη θεση, αλλά και  πολύ ενδιαφέρουσα… Το πρακτικό πρόβλημα μας κάνει να σκάβουμε βαθύτερα και με μεγαλύτερη ευθύνη για να βρούμε αυτό που έχουμε να πούμε.

Επίσης, επειδή ο χώρος μας συχνά καλύπτει και στεγάζει κρίσεις αξιών, τώρα χωρίς τα χρήματα, μένει καθαρότερος από τέτοια κοινωνικά φαινόμενα!… Προσωπικά, έχω απο μικρή συνειδητοποιήσει ότι ο δρόμος μου είναι μοναχικός και κάθε φορά καινούριος -αλλιώς δε μ’ενδιαφέρει-. Έτσι οι κρίσεις που ζω και τις ζω συχνά, σπάνια συμβαδίζουν με τις κρίσεις της χώρας!

-Ένας άλλος τομέας στον οποία δραστηριοποιείσαι συστηματικά είναι η σκηνογραφία, η οποία εμπεριέχει τη δημιουργία, αλλά δεν είναι το ίδιο μοναχική σαν επάγγελμα. Ποια είναι τα υπερ και ποιά τα κατά, του να βγαίνεις από τη “μοναχικότητα” του εργαστηρίου σου και να συνεργάζεσαι με τον κόσμο του θεάτρου?

-Υπάρχει μια παρανόηση εδώ: δεν είμαι σκηνογράφος, τουλάχιστον για το θέατρο! Σκηνογραφώ τα έργα μου και μόνο! Αν θα βρω το έργο, τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς να τα ντύσω, είναι άλλη ιστορία!

Στο θέατρο, συνεργάζομαι με σκηνογράφους κι αυτό είναι ένα εξαιρετικά απολαυστικό κομμάτι της δουλειάς μου, γιατί παρ’ότι μόνος δημιουργεί ενας καλλιτέχνης,  τα ομαδικά παιχνίδια έχουν άλλη χάρη!… Έχω χαρεί, διασκεδάσει και δημιουργήσει, όχι μονο σκηνικά, αλλά σχέσεις που κρατάνε χρόνια εξ αιτίας αυτής της δουλειάς! Θυμήθηκα τώρα μια απίστευτη σκηνή στο Δημοτικό Θέατρο της Πάτρας: ανεβαζουμε την “Πεντάμορφη και το Τέρας” και στη γενική δοκιμή, το τέρας αναβει τα κεριά στο μαγεμένο πολυέλαιο… και πιάνει φωτιά η μάσκα του!!

Ο Αντρέας, ο τεχνικός μας, ορμάει, την αρπάζει και την ποδοπατάει κι έτσι σώζει όλους και το θέατρο, αλλά δεν έχουμε μάσκα για το τέρας!  Ευτυχώς έχω το καλούπι της μάσκας, κι έτσι μετακομίζουμε όλοι στο εργαστήριο για να με βοηθήσουν να τη φτιάξω απ’την αρχή! Δουλεύω όλη τη νύχτα, ενώ έχει ανάψει ενα τρικούβερτο γλέντι απ’τους υπόλοιπους, που είναι εκεί, μήπως χρειαστώ τίποτα! Σοκαρισμένοι, μισοκαψαλισμένοι χαρούμενοι που δεν εγινε κάτι χειρότερο σε μια  τρελλή βραδυά καρναβαλιού!…

Όποια στραβά και να έχει αυτή η δουλειά, δεν υπάρχει φως να τα φωτίσω…

-Ο τίτλος της ενότητας των έργων που παρουσιάζεις στο art project σου, είναι “MeetMe … But, my dear, this is not Wonderland ad you are not Alice” και αποτελεί συνεχεια και εξέλιξη της δουλειάς σου, συγκεντρωμένη σε μια ενδιαφέρουσα εικαστική εγκατάσταση.

Εκτός, από την επιθυμία σου, να συνυπάρξουν εκεί τα δύο αντικείμενα – σύμβολα, οι μάσκες και ο καθρέφτης, που το καθένα ξεχωριστά το συναντάμε πολλές φορές στις δημιουργίες σου, τι άλλο ήταν αυτό που σε ώθησε στο MeetMe … ?

-Συνειδητοποιώντας τη μοναχικότητα της ύπαρξης, στόχο έχω το “μαζί”. Τώρα, αν είμαι μαζί μ’ενα καινούριο προσωπό μου ή μ’εναν άλλο άνθρωπο, με κάτι που οραματίζομαι και το βλέπω φευγαλέα στον καθρέφτη… είναι όλα ζήτημα στιγμής!

Άλλωστε η στιγμή είναι το μόνο που έχουμε στα χέρια μας! Με όλ’αυτά τα υλικά λοιπόν, αναποφευκτο είναι το παιχνίδι.. Το “ΜeetMe” δεν είναι τίποτ’ άλλο απ’ το άπλωμα του χεριού: “έλα να παίξουμε” για μια στιγμή, τώρα!

-Ζεις σε μία πόλη, όπου το Καρναβάλι, αποτελεί μέρος της κοινωνικής ζωής των κατοίκων της. Θα μου άρεσε να ακούσω έναν δικό σου σχολιασμό, μιας και για σένα το συγκεκριμένο θέμα λειτουργεί καθαρά βιωματικά.

Το καρναβάλι δεν είναι τίποτ’άλλο απ’τη θεσμοθετημένη αποκάλυψη του κρυφού προσώπου που έχει ο καθένας μας. Είναι σαν μια βαλβίδα ασφαλείας σε μια χύτρα ταχύτητας! Ξέρουμε ότι χωρίς τη βαλβίδα η χύτρα θα εκραγει! Τα πρόσωπα που η κοινωνία επιτρέπει να περιφέρουμε είναι λίγα.. Ε, εκείνα τα κρυμμένα, τα ανεπίτρεπτα, ζητάνε κι αυτά το χωρο τους… Σήμερα βέβαια, τα σόσιαλ μίντια πέρα απ’τον ναρκισσισμό που καλλιεργούν, δημιουργούν και την ψευδαίσθηση της ελεύθερης έκφρασης των κρυφών προσώπων… Αλλ’ αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα…

-Σε συγκινούν, όπως η ίδια μου έχεις αναφέρει, τα ταξίδια. Εσωτερικά και πραγματικά, τα οποία όμως συνδέονται άμεσα και με την επαγγελματική σου ταυτότητα. Τι θα σήμαινε για σένα να μπορείς να δημιουργείς ταξιδεύοντας?

-Εμένα με κινεί η ανάγκη να καταλάβω κι ονειρεύομαι έναν εαυτό που θα μπορεί ελεύθερα να περιπλανιέται. Θα ήθελα, όπως τα παιδιά που έχουν μαζι τους τα πιο αγαπημένα τους παιχνίδια, να έχω ένα μπαούλο (απ’αυτά τα όρθια τα βικτωριανά) με υλικά κι εργαλεία και να είμαι ο περιπλανώμενος τεχνίτης-μάγος στον κόσμο! Κι αυτό, γιατί θα μάθαινα να μιλάω καλύτερα την αρχαία γλώσσα μου κι έτσι θα καταλάβαινα καλύτερα…

-Η δουλειά σου διακρίνεται από συνέπεια και συνέχεια και είμαι σίγουρη πως ετοιμάζεις καινούρια πράγματα. Τι περιμένουμε να δούμε, λοιπόν, στο άμεσο, αλλά και στο απώτερο μέλλον?

Έχω μια πολύ παράξενη -για τους άλλους- σχέση με το χρόνο και τη μνήμη… Μ’αρέσει να λεω ότι “είμαι τα όνειρά μου”. Το τώρα, είναι τώρα, αλλά συνήθως είμαστε πολύ απασχολημένοι με το τι ΘΑ κάνουμε, ή με το τι κουβαλάμε στο μεγάλο σακκί του παρελθόντος κι έτσι συνήθως το χάνουμε… Υπάρχουν κάποια πράγματα που μου γρατζουνίζουν τα όνειρα, αλλά τους δίνω το χώρο που τους πρέπει για ν’αναπτυχθούν: τη μαγεία!..  Θα δείξει!