Μετά τη συμμετοχή της στο Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου της Στοκχόλμης τον Σεπτέμβριο του 2019, η multimedia performance «Αντιγόνη, μια Ύβρις» επιστρέφει στο Booze Cooperativa στην παρούσα εκδοχή της, για 4 μόνο παραστάσεις.
Η παράσταση συνδιαλέγεται με τη διαχρονική τραγικότητα του «δεινότερου» απ’ όλα τα πλάσματα, του Ανθρώπου και θέτει ερωτήματα: είναι ηθικό χρέος του ανθρώπου να αντιστέκεται στην ύβρη της εξουσίας; Η αντίσταση μπορεί να γίνει ύβρις; Είμαστε σε θέση να ακούσουμε πραγματικά τη διαφορετική γνώμη, τον διαφορετικό άνθρωπο; Τι υπάρχει πριν τις αμετάκλητες αποφάσεις; Έχουμε δίκιο μόνο εμείς;
Συνέντευξη στην Ιωάννα Ιακωβίδη
-Τι σας κινητοποίησε για τη δημιουργία της παράστασης «Αντιγόνη, μία Ύβρις»;
-Μετά το «Ενώ το πλοίο ταξιδεύει» της Γαλάτειας Καζαντζάκη είναι η δεύτερη φορά που σε δική μου σκηνοθεσία με την Ομάδα7, χρησιμοποιώ θεατρικό έργο. Συνήθως η Ομάδα, ξεκινά μια νέα παραγωγή με βάση μια θεματική ενότητα ή ένα θέμα για το οποίο θέλουμε, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, να ερευνήσουμε, να μιλήσουμε γι’ αυτό.
Αυτή τη φορά ήταν η Εξουσία, η Αντίσταση και η Ύβρις, ως ένα σύμπλεγμα που αφορά κατά τη γνώμη μου, έναν προβληματισμό που θα πρέπει να απασχολήσει
Η αρχική σκέψη, ήταν να ακολουθήσω τη συνηθισμένη πρακτική συλλογής υλικού για την παράσταση, που είναι οι οργανωμένοι αυτοσχεδιασμοί, όπου οι ηθοποιοί και οι υπόλοιποι συντελεστές συν-θέτουμε το τελικό αποτέλεσμα. Τελικά αποφασίσαμε να στραφούμε σε ένα κλασσικό κείμενο που διαπραγματεύεται αυτά τα θέματα. Να δούμε αν θα μπορέσει να αποτελέσει το κείμενο του Σοφοκλή ένα ακόμα από τα υλικά που συνθέτουν τις παραστάσεις μας. Πώς θα μπορέσει να μας βοηθήσει ή να μας δυσκολέψει. Να ερευνήσουμε, να πειραματιστούμε, να δοκιμάσουμε τρόπους και φόρμες και τη λειτουργία τους μέσα σε μια μεταμοντέρνα αισθητική.
-Πώς μπορεί να ταιριάξει ένα αρχαίο δράμα με το θέατρο της επινόησης; Υπάρχουν όρια στην καλλιτεχνική παρέμβαση σε έργα που θεωρούνται πια ιερά;
Δεν έχω ιδέα. Επίσης το τι θεωρεί ο καθένας ιερό, σε οποιοδήποτε πεδίο και πόσο μάλλον στη τέχνη, είναι απόλυτα προσωπικό. Αυτό που γνωρίζω είναι ότι στην αρχαιότητα ήταν ένα λαϊκό θέαμα, το οποίο ήταν επικαιρικό. Το ότι η επικαιρότητα, στην ουσία της, δεν έχει αλλάξει από τότε θεαματικά, είναι ένα άλλο θέμα. Κάτω από αυτήν την οπτική, θεωρώ ότι ο κάθε δημιουργός, ο κάθε σκηνοθέτης και ηθοποιός, μπορεί να βρει τον δικό του τρόπο για να μιλήσει για τον σύγχρονο κόσμο στο σύγχρονο κοινό.
Δεν υπάρχει κάποιο «πρέπει» στην τέχνη και κατά τη γνώμη μου, τίποτα ιερό με την έννοια του ανέγγιχτου.
Αντίθετα η προσπάθεια της δουλειάς μας ήταν από την αρχή ερευνητική.
Το κείμενο του Σοφοκλή αποτέλεσε ένα πολύτιμο εργαλείο, μαζί με όλα τα άλλα που οικοδόμησαν την παράσταση. Αν και οι όροι, ιδίως όταν χρησιμοποιούνται άκριτα, δεν σημαίνουν τίποτα, η παράσταση ανήκει στο μεταμοντέρνο. Με άλλα λόγια, χρησιμοποιούνται και άλλα υλικά, άλλα κείμενα, κάποια κομμάτια του κειμένου απουσιάζουν εντελώς και, σε ένα άλλο επίπεδο, υπάρχει μια έντονη αυτοαναφορικότητα κι ένας προβληματισμός για το ίδιο το θέατρο και την υποκριτική, ένας προβληματισμός που τίθεται με χιούμορ και αυτοσαρκασμό.
-Πόσο διαχρονική είναι η έννοια της αντίστασης; Πώς προσεγγίζεται στην παράστασή σας;
Η διαχρονική τραγικότητα αυτού του «δεινότερου» απ’ όλα τα πλάσματα, του Ανθρώπου, όπως τον χαρακτηρίζει και ο Σοφοκλής, είναι παρούσα σε κάθε επιλογή που κάνουμε και, φυσικά, στο αν επιλέγουμε να αντισταθούμε σε κάτι, με ποια κριτήρια παίρνουμε αυτήν την απόφαση και, τέλος, με ποιον τρόπο αντιστεκόμαστε στο κάθε λογής άδικο. Άδικο βεβαίως για εμάς, γιατί εκεί απέναντι υπάρχει κάποιος που θεωρεί το ίδιο πράγμα απόλυτα δίκαιο. Η μεγάλη μου αγωνία για τον ζόφο που έχει πλησιάσει επικίνδυνα στο παρόν μας. Ο εκφασισμός των ηγεσιών αλλά και η συντηρητικοποίηση των κοινωνιών, η απώλεια στοιχειωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων στην ίδια την Ευρώπη, δείχνουν μια επικείμενη σύγκρουση.
Το μεγάλο ερώτημα, για μένα, είναι με ποιους όρους, ποιες αξίες θα σταθούμε απέναντι σε όλα αυτά και τι έχουμε να αντιτάξουμε.
-Με ποιον τρόπο μπορεί να αντισταθεί κανείς ή να παρέμβει στα ζητήματα που τον απασχολούν στην εποχή της εικονικής πραγματικότητας; Πόσο ζωντανά και καίρια μπορούν να ειπωθούν τα πράγματα όταν ο μόνος τρόπος είναι η διαμεσολάβηση;
Αυτά νομίζω ότι είναι τα ζητήματα που απασχολούν σήμερα όλες τις πτυχές της ανθρώπινης νόησης. Αυτή είναι η δική μας εποχή, μέσα σε αυτές τις συνθήκες καλούμαστε να υπάρξουμε και να δημιουργήσουμε. Θέλω να πιστεύω πως η προσπάθεια επικράτησης ενός άλλου, «ψηφιακού», μεσαίωνα, θα αντιμετωπίσει μια ισχυρή αντίσταση με νέους όρους και τελικά θα γεννηθεί μια άλλη, καλύτερη εποχή για την ανθρωπότητα. Σε αυτή την περίοδο της ζωής μου θεωρώ ότι η πρώτη και πιο σημαντική πράξη αντίστασης είναι να σταθούμε αμίλητοι και να ακούσουμε. Τα πάντα, από όλους. Όλα έχουν ειπωθεί και όλα έχουν γίνει. Εννοώ τα σημαντικά και καίρια. Το θέμα είναι να τα «ακούσουμε», είτε από τον Σοφοκλή είτε από το παιδί μας.
Όσον αφορά στη δική μας προσπάθεια να μιλήσουμε και να εκφραστούμε μέσα από τις παραστάσεις μας, με τρόπο αποτελεσματικό σε σχέση με την επικοινωνία μας με το κοινό, είναι ζητούμενο. Μας απασχολεί ιδιαίτερα και είναι μέσα στα ερευνητικά μας πεδία, να δημιουργούμε παραστάσεις που από τη μία θα εκφράζουν τη δική μας αλήθεια, θα είναι ειλικρινείς και από την άλλη θα είναι ενδιαφέρουσες για το κοινό που θα τις παρακολουθήσει. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε έστω και μια στιγμή που ο κάθε θεατής θα μπορεί να ανακαλύψει ένα κομμάτι της δικής του αλήθειας μέσα από τη δουλειά μας.
-Η ατομική ευθύνη φαίνεται να είναι διαχρονικά ένα από τα μεγαλύτερα ζητούμενα. Έχετε κάποιες σκέψεις για το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι, από τη συγγραφή της Αντιγόνης μέχρι σήμερα, προσπαθούν να την αποποιηθούν;
Μάλλον είναι ένα κομμάτι της φύσης μας που πρέπει να «εξανθρωπίσουμε». Είναι μια ενστικτώδης αντίδραση αποφυγής των συνεπειών, για να επιβιώσουμε. Αν αποδεχτούμε την ευθύνη, υπάρχουν συνέπειες που επίσης θα πρέπει να αποδεχτούμε. Μιλώντας για τον εαυτό μου, συνεχώς έρχομαι στη δύσκολη θέση να πρέπει να αποδεχτώ τα λάθη μου, τις αδυναμίες μου, την έλλειψη ευαισθησίας και προσοχής στους άλλους. Προσπαθώ συνεχώς και κυρίως ανεπιτυχώς, να μη ρίχνω την ευθύνη στους άλλους, γιατί τελικά κατάλαβα ότι αυτό μου δίνει την ελευθερία μου.
Η αποδοχή της ευθύνης που μας αναλογεί είναι η βάση της ελεύθερης και ισορροπημένης πορείας μας στη ζωή.
-Τι καθιστά την Αντιγόνη τόσο ενδιαφέρον πεδίο έρευνας και πειραματισμού; Τι την κάνει να είναι τόσο ζωντανή ακόμα;
Καταρχήν, η θεματική της που ακόμα και σήμερα είναι αξεπέραστη και απελπιστικά επίκαιρη. Είναι χρέος μας η αντίσταση στην ύβρη της εξουσίας; Μπορούμε να αντισταθούμε χωρίς να διαπράξουμε ύβρη; Επίσης, κατά τη γνώμη μου, έχει επικρατήσει το σύμβολο της επαναστατημένης έφηβης σε βάρος των άλλων σπουδαίων παραμέτρων της τραγωδίας, όπως για παράδειγμα ότι υπάρχουν διαρκείς αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις διαφορετικών απόψεων και οπτικών, ανάμεσα σε όλους και προς όλους, χωρίς τελικά κανείς να ακούει πραγματικά κανέναν. Όλοι θέλουν να επικρατήσει η δική τους άποψη.
Η Αντιγόνη μάλιστα εμφανίζεται στην έναρξη της τραγωδίας αποφασισμένη να πεθάνει. Με αμετάκλητη απόφαση. Για εμάς αυτό ήταν πεδίο προβληματισμού και με έμπνευση την οπτική του Κ. Καστοριάδη που αναφέρει «…η Αντιγόνη του Σοφοκλή είναι μια κορυφή της δημοκρατικής πολιτικής σκέψης και στάσης, που αποκλείει και καταδικάζει το μόνος φρονείν, το οποίο αναγνωρίζει την έμφυτη ύβρη των ανθρώπων», ξαναδιαβάσαμε το έργο με επίκεντρο κάποια βασικά ερωτήματα: Είμαστε σε θέση να ακούσουμε πραγματικά τη διαφορετική γνώμη, τον διαφορετικό άνθρωπο; Τι υπάρχει πριν τις αμετάκλητες αποφάσεις; Έχουμε δίκιο μόνο εμείς;
-Πόση σημασία έχει για μία κολεκτίβα καλλιτεχνών η εξωστρέφεια; Πώς λειτουργούν για εσάς οι παραστάσεις σας στο εξωτερικό;
Θα θέλαμε να έχουμε αυτή την εμπειρία όσο το δυνατό συχνότερα. Ο συγχρωτισμός με αυτό που συμβαίνει με τις παραστατικές τέχνες εκτός συνόρων, λειτουργεί κυρίως «εκπαιδευτικά» για εμάς. Μας δίνει κίνητρα να συνεχίσουμε την πορεία μας, κουράγιο και έμπνευση. Το Stockholm Fringe Festival αποτελεί την τρίτη συμμετοχή της ομάδας σε διεθνή διοργάνωση, μετά το Διεθνές Φεστιβάλ Πειραματικού Θεάτρου του Καΐρου, το 2010, και τη Διεθνή Έκθεση Σκηνογραφίας και Θεατρικής Αρχιτεκτονικής της Πράγας (The Prague Quadrennial of Performance Design and Space, PQ 2015).
Η επαφή της ομάδας με τη διεθνή σκηνή είναι από τα βασικά ζητούμενα, από τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας της. Δυστυχώς οι οικονομικές δυσκολίες αποτελούν τεράστιο και πολλές φορές αξεπέραστο εμπόδιο. Κυρίως όταν στην περίπτωση της χώρας μας δεν αποτελεί η εξωστρέφεια της σύγχρονης ελληνικής πολιτιστικής παρουσίας καμιά προτεραιότητα σε επίπεδο πολιτισμικής πολιτικής. Εμείς καταφέραμε, αυτή τη φορά, να πάρουμε μέρος στο Stockholm Fringe Festival με τεράστιες δυσκολίες αλλά και με τη βοήθεια και μεγάλη στήριξη των φίλων, προσωπικών και της ομάδας που χωρίς αυτούς δεν θα τα είχαμε καταφέρει. Τους ευχαριστούμε θερμά!
-Επίσης, εσείς ως κολεκτίβα καλλιτεχνών πώς πετυχαίνετε τη διατήρηση της ισορροπίας; Πόσο δύσκολο είναι να ακούτε και να αποδέχεστε ή να απορρίπτετε τις γνώμες και τις απόψεις τόσων ανθρώπων;
Πολύ δύσκολο! Αυτή η ζητούμενη ισορροπία όταν επιτευχτεί όμως, είναι η πληρωμή μας. Η μαγεία της συνύπαρξης και συν- δημιουργίας τόσων διαφορετικών απόψεων, οπτικών και αισθητικής με κοινό σκοπό τη δημιουργία μιας παράστασης, είναι ο μόνος δρόμος κατά τη γνώμη μου, να είμαστε κοντά στους στόχους μας, που είναι η έρευνα και ο πειραματισμός. Άλλοτε τα καταφέρνουμε και άλλοτε όχι. Προσπαθούμε όμως συνεχώς και δουλεύουμε σκληρά γι’ αυτό.
Η μεγάλη χαρά και ικανοποίηση για μένα, είναι όταν η δουλειά της προετοιμασίας, οι εικόνες και ιδέες που έχω κάνει πριν την έναρξη των προβών, δεν έχουν καμία σχέση με το παραστασιακό αποτέλεσμα στο τέλος. Αυτό μου δίνει τη χαρά ότι η προετοιμασία μου, έδωσε ένα σκαλοπάτι. Τη σκάλα την φτιάξαμε όλοι.
Βίκυ Μαστρογιάννη
«Αντιγόνη, μια Ύβρις»
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση/Διασκευή: Βίκυ Μαστρογιάννη-Ομάδα7
Δραματουργία/Επιμέλεια κειμένου: Ευδοκία Δεληπέτρου
Βοηθός Σκηνοθέτη/Μετάφραση στα αγγλικά: Γιώργος Ανδράκης
Σχεδιασμός φωτισμού/Φωτογραφία/Video: Γιώργος Ζαφειρίου
Σκηνικά/Κοστούμια: Δάφνη Αηδόνη
Πρωτότυπη Μουσική: Μάριος Τσάγκαρης
Ηθοποιοί: Έλσα Λουμπαρδιά, Ελένη Μπαμπασάκη, Ευαγγελή Φίλη
Χορός Video: Ανδρονίκη Αβδελιώτη, Δάφνη Αηδόνη, Γιώργος Ανδράκης, Μυρσίνη Γεωργάκη, Ευδοκία Δεληπέτρου, Γιώργος Ζαφειρίου, Αλκιβιάδης Ζούπας, Σοφία Λιάκου, Βαγγέλης Παπαδάκης, Μάνος Παπαδάς, Βασιλική Σκευοφύλαξ, Θοδωρής Σκυφτούλης, Γιάννης Τζέμης, Μάριος Τσάγκαρης, Ραφαήλ-Ανάργυρος Τσάντες, Μαίρη Λούση, Δανάη Σπηλιώτη.
Διάρκεια: 75 λεπτά
Info
Τρίτη 22 και 29 Οκτωβρίου στις 21:00
Κυριακή 27 Οκτωβρίου και 3 Νοεμβρίου στις 20:00
Βooze Cooperativa
Κολοκοτρώνη 57, Αθήνα
Τιμές εισιτηρίων: 10 €, 8 € (φοιτητικό ), 5€ (ανεργίας, κάρτες ΣΕΗ, ΣΕΧΩΧΟ)
Τηλέφωνο κρατήσεων: 698 4168 592 Προπώληση: Viva.gr & στα σημεία προπώλησης Viva
Περισσότερες πληροφορίες
Promo Video 2
https://www.youtube.com/watch?v=bllZ78lLUtM
Promo Video 3
https://www.youtube.com/watch?v=VPDy5fIJcVo&feature=youtu.be
Iστοσελίδα:
https://sites.google.com/site/omadaepta17071966/
