Γράφει η Τζούλια Ανδρειάδου
Έχει παραγραφεί το «Παν μέτρον άριστον» που το οφείλουμε στον Κλεόβουλο, έναν από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας. Είχε σημασία Τι σημαίνει «μέτρο» για τους «αρχαίους ημών…» κι’ ας μη το μπερδεύουμε με το «Πάτερ ημών» ούτε με την μετριότητα που κυριαρχεί τις τελευταίες δεκαετίες στο χώρο του πολιτισμού.
Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να εκφράσει τις ευαισθησίες του σ’ ένα μικρό κύκλο. Όταν όμως αυτή η επιθυμία έκφρασης γίνεται σούπα με ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς, δεν χρειάζεται να την τρώμε όλες κι’ όλοι με το ίδιο κουτάλι!
Κάτι σχετικό νομίζω ότι σερβίρεται στη χώρα μας που φεστιβαλίζεται απ’ άκρου εις άκρον! Χάνω τον λογαριασμό. Μέσα σ’ ένα τέτοιο τσουνάμι εκδηλώσεων πως να ξεχωρίσεις όσους, όσες αξίζουν;
Παρ’ όλο που είμαστε εκδηλωτικοί ως Μεσογειακός λαός, μας έχουν ξεπεράσει στον 21ο αιώνα κάποιοι βόρειοι λαοί ως προς το «μέτρο» και ειδικά σε κάποια θέματα κοινωνικού περιεχομένου και θεσμών. Το θέμα σ’ αυτή την ερώτηση «ζητωκραυγές ή σιωπή» αφορά στη βαθύτερη αναζήτηση, για ποια πρόσωπα, για ποιους θεσμούς, για παρελθόντα ή για μέλλοντα χρόνο μιλάμε; Το ψάχνουν κάποιοι ερευνητές.
Η λέξη «ζητωκραυγή» ξεσηκώνει τα πλήθη ως πράξη και ως έννοια. Στα Στάδια, τα γήπεδα, τις γιγάντιες συναυλίες και τις πολιτικές συγκεντρώσεις ζει και βασιλεύει μέσα στον 21ο αιώνα! Παρά τα όσα παράλογα συμβαίνουν στον πλανήτη, οι ρυθμοί του κόσμου συνεχίζουν απτόητοι: Δεν σταματούν τα δεινά από Πόλεμο, Καταστροφές, Επιδημίες, Φτώχεια, Μεταναστεύσεις, που δημιουργεί το είδος μας και καταδιώκει εαυτούς και αλλήλους. Το 2022 αν και ωραία χρονολογία, απογοήτευσε όσους από μας το είχαμε βαφτίσει ελπιδοφόρο! Οι πολλοί σιώπησαν, κάποιοι ζητωκραύγασαν αλλά το ρήγμα από τον συνεχιζόμενο Πόλεμο στα σύνορα της Ευρώπης, την Επιδημία, την Κλιματική κρίση και διάφορα άλλα που δεν χωράνε σε μια σελίδα, μας κατάπιε όλους.
«Η ιστορία επαναλαμβάνεται» ως θεώρημα σε σχέση με τις απλές ανθρώπινες πράξεις, νομίζω ότι θα πάει στον κάδο για ανακύκλωση! Οι αλλαγές στις συμπεριφορές της νεότερης γενιάς μοιάζουν απρόβλεπτες. Ή μήπως είναι προβλέψιμες;
Αυτό που αντιλαμβάνομαι να επικρατεί είναι ζητωκραυγές ή σιωπή για θεσμούς και καθημερινές συμπεριφορές.
Συνώνυμα του ζητωκραυγάζω είναι: επευφημώ/επιδοκιμάζω, που στις μέρες μας μεταφράζονται από το διαδίκτυο σε μία Παγκόσμια λέξη: «like».
Πόσα like θα μπορούσε να συγκεντρώσει ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ? (Alexander Fleming). Ήταν Σκωτσέζος, επιστήμων – ερευνητής που έχει σώσει εκατομμύρια ζωές ανθρώπων και ζώων με την ανακάλυψη της πενικιλίνης το 1928! Πόσες και πόσοι το γνωρίζουν;
Και πόσα like άραγε έχουν συγκεντρώσει ο Τζέϊμς Γουότσον και ο Φράνσις Κρίκ (James Watson & Francis Crick) που πρώτοι ανακάλυψαν το 1953 τη δομή για τον γενετικό μας κώδικα, το περίφημο DNA! Οι ερωτήσεις είναι αμέτρητες.
Τα πλήθη θαυμάζουν και επευφημούν αυτούς που τα ψυχαγωγούν, αυτούς προσκυνούν και αποθεώνουν ως σελέμπριτις (celebrities) ή ως μοναδικές προσωπικότητες!
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα λατρείας στην ιστορία, παρομοίως και στην εποχή μας. Στο περιθώριο όμως των ποικίλων like, ζουν και δραστηριοποιούνται αθόρυβα κάποιες άλλες κατηγορίες ανθρώπων που άλλοτε ψυχαγωγούν προσφέροντας Τέχνη: μουσική, χορό, ποίηση, λογοτεχνία, οπτικές τέχνες και πολυθέαμα, θέατρο ή κιν/φο κι’ άλλοτε ανοίγουν μονοπάτια μέσα από ανακαλύψεις κι’ εφευρέσεις.
Χωρίς τα ευρηματικά μυαλά, θα ζούσαμε ακόμα στα δέντρα σαν τους προ – προγόνους μας τους πιθήκους! Δεν λέω θα ζούσαμε σε σπήλαια, επειδή υπάρχουν σπήλαια με απίστευτης ομορφιάς βραχογραφίες που διασώθηκαν επί σαράντα χιλιάδες χρόνια και διαχώρισαν το ανθρώπινο είδος από το ζωικό.
Επί χιλιάδες χρόνια από την αυγή της ανθρωπότητας, κάποιοι ιδιαίτεροι άνθρωποι δούλευαν ασταμάτητα με την ετικέτα κολλημένη στο μέτωπο τους: ΑΓΝΩΣΤΟΙ.
Ήταν αυτοί που σμίλεψαν τη πέτρα και την έφτιαξαν εργαλείο, αυτοί που πήραν το καλάμι και το μεταμόρφωσαν σε αυλό, αυτοί που ζωγράφισαν στα σκοτεινά σπήλαια τις βραχογραφίες, αυτοί που ξεχώρισαν τα βότανα για να γιατρεύουν τις πληγές τους και τις αρρώστιες!
Από τις εποχές του homo erectus πριν από 1,3 εκατομμύρια χρόνια και του homo sapiens πριν από 200.000 χρόνια, του κοντινότερου προγόνου μας, ξεχώριζαν οι Εφευρετικοί, οι Καλλιτέχνες και οι Ερευνητές. Ακούγεται απλοϊκό αλλά αυτό πιστεύω πως προκύπτει ως συμπέρασμα.
Εδώ και χρόνια με έχουν μαγέψει έργα άγνωστων καλλιτεχνών που έχουν διασχίσει τους αιώνες και αποτύπωσαν στη μνήμη μας μια μελωδία ή μια εικόνα.
Αυτά τα έργα ονομάζονται δημοφιλή κι’ ας έχουν άγνωστη ταυτότητα. Το «Λα φολία»(La folia) ή «Φολί ντι Πορτουγκάλ»(Follies du Portugal) είναι μουσικό μοτίβο που σαγηνεύει!
Ίσως γεννήθηκε στη Πορτογαλία τον 17ο αιώνα και μετά ταξίδεψε σε όλη σχεδόν την Ευρώπη από χώρα σε χώρα σε πολλές παραλλαγές μέσα από την μουσική σημαντικών δημιουργών! Πολλά εκπληκτικά έργα Τέχνης άγνωστων καλλιτεχνών παραμένουν αναλλοίωτα σε δύναμη όπως τα Κυκλαδικά ειδώλια των 5.000 χρόνων με την αφαιρετική τους μορφή, ή όπως οι ωραίες Μινωϊκές τοιχογραφίες της Σαντορίνης!
«Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων» μας κάνει ν’ αναρωτηθούμε ποιος ήταν ο ιδιοφυής οραματιστής κι’ εφευρέτης;
Στα πεδία της Επιστήμης, των Τεχνών και των Εφευρέσεων, τα παραπάνω τα αναφέρω ως απλό παράδειγμα.
Υπάρχουν πολλά που αξίζουν αφιερώσεις, αλλά απέτυχα στις νυχτερινές μου αναζητήσεις στο διαδίκτυο ως προς αυτό. Όμως διάβασα έκπληκτη για 269 ποικίλες αφιερώσεις στην «Παγκόσμια Ημέρα»! Προφανώς κάποιοι επίσημοι φορείς τις πρότειναν και προέκυψε το ημερολόγιο, με κάποιες αφιερώσεις που αξίζει να τις θυμόμαστε ενώ κάποιες άλλες είναι στοχευμένες να εξυπηρετούν οικονομικά συμφέροντα. Επίσημα ή ανεπίσημα η γιορτή του Αγ. Βαλεντίνου στις 14 Φεβρουαρίου είναι ένα τρανταχτό παράδειγμα υπερ-κατανάλωσης από λουλούδια μέχρι και ακριβά δώρα ή κοσμήματα, ως δήθεν υπενθύμιση του έρωτα! Ο έρωτας ανέκαθεν υπερίπταται των Οσίων και Αγίων, δεν τους χρειάζεται.
Δεν φαντάζομαι να χρειάζεται επίσης υπενθύμιση η «Παγκόσμια Ημέρα της γάτας» ή τού «Οργασμού» που συμπίπτουν στις 8 Αυγούστου.
Ισοπεδώνοντας τα πάντα, αδειάζουμε την εκτίμηση μας στο κάδο της μνήμης, που παύει να λειτουργεί ως επιλεκτική.
Αξίζει να θυμόμαστε την «Παγκόσμια Ημέρα Καρκίνου» 4 Φεβρουαρίου (Ο.Η.Ε.) ως προειδοποίηση, ή την «Παγκόσμια ημέρα των ζώων» 4 Οκτωβρίου (Ο.Η.Ε.)ως συμπεριφορά απέναντι τους, αλλά είναι θλιβερή η υπενθύμιση για την «Παγκόσμια Ημέρα Αγκαλιάς» 21 Ιανουαρίου(Ο.Η.Ε.) ειδικά στη διάρκεια των χρόνων της Επιδημίας.
«Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών» 8/6 (Ο.Η.Ε.)και «Παγκόσμια Ημέρα Τουαλέτας»19/11(Ο.Η.Ε.) μοιάζουν υπενθυμίσεις χωρίς αντίκρισμα.
Πουθενά δεν βρήκα μια αφιέρωση για το νανούρισμα. Αυτές οι τρυφερές στιγμές για την αγκαλιά και το χάδι επέζησαν μέχρι και τα μισά του 20ου αιώνα.
Τώρα πατάς YouTube και εμφανίζονται χαζά animations ως προσομοίωση μάνας/μωρού σε νανούρισμα, χρήσιμο βέβαια ως μπάσιμο στη νέα πραγματικότητα ζωής που είναι πλαστή!
Βοηθάει το Σύστημα να κατευθύνει τις επόμενες γενιές. Ακούγεται παράλογο;
Όσοι από εμάς γεννήθηκαν λίγο πριν το Β Παγκόσμιο Πόλεμο ζήσαμε τη μέγιστη στροφή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ανακαλύψεις ασύλληπτες στα πεδία της Επιστήμης και αμφίπλευρες όπως η πυρηνική ενέργεια. Με το DNA να ξεκλειδώνει τους κωδικούς της ύπαρξης μας ή το σύμπαν της ψηφιακής τεχνολογίας συνεχώς να μας εκπλήσσει!
Αντικρύζουμε με δέος αυτή τη μέγιστη στροφή και τις ανεξιχνίαστες διαδρομές στο μέλλον.
Ζητωκραυγές ή σιωπή; Άσπρο ή μαύρο; Υπάρχουν και οι αποχρώσεις των χρωμάτων!