Γράφει η Μαρία Δήμου
Ο Mike Leigh, εισήλθε στην χιλιετία με το κοινωνικο-οικογενειακό δράμα, «All or Nothing», το 2002. Ξεφεύγει ελαφρώς από το μελόδραμα και επιλέγει να εστιάσει στο αντίκρισμα της κοινωνικής νόρμας και των τάξεων πάνω στην οικογένεια και όχι τόσο στα προσωπικά τους προβλήματα αυτά καθ’ αυτά. Σε ύφος Ken Loach, κατακρίνει ένα σύστημα, το οποίο δεν μπορείς να πολεμήσεις ακόμη κι αν προϋποθέτεις τα απαιτούμενα, όπως μια καθημερινής βάσεως δουλειά ή μια οικογένεια.
Με την κλασική του πεσιμιστική ματιά των πραγμάτων όταν μιλάει για τον μεσοαστό και με μια υποβόσκουσα δόση του δικού του μοναδικού χιούμορ, μας συστήνει σε μια αξιαγάπητη, όμως με τον χρόνο αποξενωμένη, οικογένεια και τις καθημερινότητές τους, τις δουλειές και τις συναναστροφές τους με τους γείτονες. Ο Phil (Timothy Spall), είναι οδηγός ταξί. Παρ’ ότι μπορεί να εξελιχθεί και περιπετειώδης, η δουλειά αυτή για τον πρωταγωνιστή δεν είναι τίποτα παρά μια ανιαρή ρουτίνα και μάλιστα αρκετά μονότονη. Δεν έχει σημασία πόσα μέρη θα διασχίσει, ούτε και η εξερεύνηση του αγνώστου της διαδρομής. Ο Phil έχει μια μόνιμη βαθιά θλίψη στα μάτια του.
Η γυναίκα του, η Penny (Lesley Manville), εργάζεται ως ταμίας σε σούπερ μάρκετ. Είναι εμφανώς αποστασιοποιημένη από την υπόλοιπη οικογένεια, απογοητευμένη για την τροπή της ζωής της με τον Phil και πάντοτε μοιάζει να αναλαμβάνει τα πάντα και να μην δέχεται τίποτα πίσω ως αντάλλαγμα. Είναι θυμωμένη με τους πάντες και τα πάντα και κυρίως με τον Phil, ο οποίος κάποτε την έκανε να γελάει. Είχαν λίγα, όμως ήταν ευτυχισμένοι. Πλέον, αποζητά κατανόηση, μια βόλτα για περπάτημα. Όχι ένα μίζερο γεύμα και έπειτα τηλεόραση, ούτε και μπύρες στην τοπική παμπ.
Το απλό και το αγνό, πια για τους πρωταγωνιστές φαντάζει κατάντια. Κάτι που κάποτε ήταν το μόνο που ζητούσαν από την ζωή τους, έχει καταλήξει βραχνάς. Ένα αποτυχημένο όνειρο για την μέλλουσα καριέρα τους, για την μέλλουσα δουλειά τους. Όνειρα που θάφτηκαν, χαρά που αντικαταστάθηκε βίαια από παντοτινή μελαγχολία. Το ζευγάρι, μένει με τα δύο τους παιδιά, τον Rory και την Rachel. Και τα δύο, όπως και ο πατέρας τους έχουν αφιερωθεί στο φαγητό ως η μόνη εναπομένουσα παρηγοριά.
O Rory αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα παχυσαρκίας και κατάθλιψης. Δεν δέχεται να ακολουθήσει κάποιο εργασιακό μονοπάτι, καμία εκπαίδευση και καμία βοήθεια για την κατάστασή του από κανέναν. Η Rachel από την άλλη, εργάζεται σε ένα γηροκομείο. Είναι ο πιο σιωπηλός και μυστικοπαθής χαρακτήρας της ταινίας, αλλά ίσως και ο χαρακτήρας «κλειδί». Καταλαβαίνει πολλά περισσότερα από όλα εκείνα που έχουν ειπωθεί, με αστείρευτη ανοχή και υπομονή. Μπορεί και να αρκεί απλώς ένα γλυκό της βλέμμα ώστε να πιστέψουμε ότι όλα μπορούν να ανακάμψουν. Από την άλλη όμως, ίσως να είναι υπομονετική επειδή ξέρει και ό,τι κι αν κάνει πάντα θα υπάρχει μια πληγή. Κάτι έχει φθαρεί.
Την πρωταγωνιστική οικογένεια, περικλείουν άλλες δύο, που μαζί τους φέρνουν και τις δικές τους συμπληρωματικές και ομολογουμένως ενδιαφέρουσες, ιστορίες τους. Η Maureen, είναι συνάδελφος της Penny και είναι διαζευγμένη με μια ενήλικη κόρη. η τρίτη φιλενάδα της παρέας, είναι η αλκοολική Carol. Ο σύζυγός της, είναι επίσης οδηγός ταξί και η δική τους ενήλικη κόρη, προτιμά από το να εργαστεί, να περιφέρεται και να γοητεύει τα αγόρια της περιοχής. Ακόμη κι αν δεν είναι δικά της.
Μετά από μια ενδελεχή ματιά στις ζωές των πρωταγωνιστικών οικογενειών, απομένει μόνον το συμπέρασμα πως υπάρχει ελπίδα για τον Phil και την Penny, όσο κι αν πιστεύουν πως τους έχει φθείρει ο χρόνος. Όσο κι αν τους έχει καταβάλει η μιζέρια, δεν έχουν ακόμη διαλυθεί ολοκληρωτικά. Υπάρχει ακόμη κάτι που δεν έχουν οι άλλοι. Η συνειδητοποίηση.
Ο Mike Leigh, ακολουθεί κι εδώ ελαφρώς τα μοτίβα του ως προς τους χαρακτήρες. Η Penny, είναι «σαν την μύγα μες στο γάλα», ανάμεσα στην οικογένειά της, μοιάζοντας να μην έχει κι εκείνη την ίδια σχέση με το φαγητό σε αντίθεση με τον άντρα και τα παιδιά της. Είναι εκείνη εναντίον όλων, μονίμως μαλώνοντας τους γύρω της, για αυτά που δεν έκαναν μέσα στην μέρα, για εκεί όπου δεν βοήθησαν να καλυτερεύσουν την ζωή και τον τεσσάρων τους.
Μεσοαστική Αγγλία του σήμερα, η βαρετή όμως άγρια καθημερινότητα της βιοπάλης, καταπιεσμένοι άνθρωποι με όνειρα που κλείστηκαν στην φυλακή του αγώνα για βιοπορισμό, από όπου φυσικά δεν λείπουν και τα δυσάρεστα απρόοπτα, συνοδευόμενα όλα από αποκαρδιωτικά συγκινητικές ερμηνείες και μια επιβλητική, μελοδραματική μουσική, που λειτουργεί ως ενδυμασία καθ’ όλη την διάρκεια του έργου.
Στο διάβα μας, ανταμώνουμε ξανά την μεγαλειότητα του αγαπητού συνεργάτη του, Timothy Spall, ο οποίος ανέκαθεν μας προκαλούσε λυγμούς με τις δραματικές του ερμηνείες, απέναντι στην εξαιρετική Lesley Manville, οι οποίοι ενώνουν τις δυνάμεις τους και μας χαρίζουν μια απίστευτη κινηματογραφική χημεία αλλά μας γνωρίζει και την νεαρή τότε, Sally Hawkins, στον πρώτο της πρωταγωνιστικό ρόλο.
