Συνέντευξη στην Μαρία Δήμου
Με αφορμή την ολοκλήρωση του 5ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης της Πάτρας, το οποίο πέρασε και αυτό από την διετή δοκιμασία της διαδικτυακής διεξαγωγής λόγω του παγκόσμιου ιού, είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε λίγο βαθύτερα τον ιθύνοντα νου πίσω από το σπουδαίο αυτό εγχείρημα.
Πρόκειται για τον πολυπράγμονα Αντώνη Σκιαθά, συνδιευθυντή του περιοδικού «Ελίτροχος» της δεκαετίας του ’90, καταξιωμένο και ενεργό ποιητή από τη δεκαετία του ’80 μέχρι και σήμερα, μέλος της Εταιρείας συγγραφέων και του Κύκλου ποιητών, διαχειριστή του Γραφείου Ποιήσεως και του Βραβείου ποιήσεως «Ζαν Μορεάς» και πλέον από το 2019 και ύστερα, οραματιστή, εμπνευστή και ιδρυτή του εμβληματικού Φεστιβάλ Ποιήσεως της Πάτρας, μια πανανθρώπινη γιορτή που φιλοξενεί έργα ποιητών και ποιητριών από ένα ευρύ φάσμα ηλικιών και τους φέρνει σε μια εγγύτητα με το κοινό, τροφοδοτώντας ενέργεια και ζωντάνια στην ποίηση, τη λογοτεχνία και γενικότερα την τέχνη σε όλες της τις πτυχές.
Ποιήματά του έχουν δημοσιευτεί σε ποικίλες γλώσσες -όπως και δοκίμια και άρθρα του- πολλάκις στο εξωτερικό. Επιπλέον, έχουν εκδοθεί 11 ποιητικές του συλλογές από το 1983 έως και σήμερα, όπως το «Παραμεθόριο νεκροταφείο» (το 1983), το «Θερινό ανεμούριο» (1993), το «Χαίρε αιώνα» (2002) και «Ο μόνος πιστός ένοικος» (2018) μεταξύ άλλων. Γεννημένος στην Αθήνα και πλέον μόνιμος κάτοικος της Πάτρας, υπηρετεί πιστά την τέχνη και τον πολιτισμό, συνδράμοντας από την πλευρά του στην προάσπιση και την ενίσχυσή τους και διευρύνοντας το βεληνεκές τους.
Στοχοπροσηλωμένος, με μεράκι και αστείρευτη αγάπη για αυτό που ξέρει καλύτερα να κάνει, αναδεικνύει ταλέντα από όλο τον κόσμο δικαιώνοντας λυτρωτικά τους λάτρεις της τέχνης σε όλες της τις εκφάνσεις μέσω ενός σημαντικού φεστιβάλ, φάρο πολιτισμού, που λειτουργεί ως παράδειγμα προς μίμηση για τα υπόλοιπα.
Μετά τον θρίαμβο του Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης της Πάτρας του 2022, είναι δόκιμο πια να του απονεμηθεί ο τίτλος ενός αληθινά άξιου διοργανωτή και θιασώτη της τέχνης προσθέτοντας μια ακόμη επιτυχία στο παλμαρέ του, με μια αξιοθαύμαστη πορεία, η οποία όπως φαίνεται συνεχίζει απτόητη την διαδρομή της, κάνοντάς μας να αναμένουμε με ανυπομονησία το επόμενό του βήμα και παρόλο που ο πήχης έχει τεθεί ήδη πολύ ψηλά ελπίζουμε σε ακόμα πιο μεγαλόπνοα σχέδια και τολμηρές ιδέες, όπως άλλωστε και ο ίδιος πάντα φροντίζει να υλοποιεί επιτυχώς.
-Ποια είναι η αρχική ιδέα πίσω από το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Πάτρας και ποιος ο πρωταρχικός του σκοπός από την έναρξή του μέχρι και σήμερα;
-Από την έναρξή του έως και σήμερα, το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Πάτρας, εκείνο που προτείνει στον κόσμο της λογοτεχνίας είναι η συνομιλία Ελλήνων ποιητών και ποιητριών με ομόλογούς τους από άλλα κράτη. Έτσι, τα τελευταία πέντε χρόνια έχουμε φιλοξενήσει 250 ποιητές και ποιήτριες από 50 διαφορετικές χώρες.
Αυτό μας δίνει την χαρά να συνεχίσουμε αυτή τη προσπάθεια τα επόμενα χρόνια και να έχουμε ακόμα μεγαλύτερες αριθμητικά συμμετοχές και η μακροημέρευσή του να καταθέσει μια πρόταση στην ελληνική λογοτεχνία, στην Ευρώπη και στον διεθνή χώρο γενικότερα για την ελληνική λογοτεχνία.
Το σημαντικό σε αυτό το φεστιβάλ είναι ότι το τιμώμενο πρόσωπο είναι ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος, που στην κεντρική εκδήλωση του απονεμήθηκε ο τίτλος από το Γραφείο Ποιήσεως ως προς το σύνολο του έργου του και γι’ αυτό είναι το κεντρικό ποιητικό πρόσωπο, η κεντρική ποιητική περσόνα στην όλη διαδικασία.
-Το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Πάτρας θα λέγαμε ότι είναι μια οικουμενική γιορτή κατά την οποία συνομιλούν άνθρωποι όλων των ηλικιών από πολλές και διαφορετικές χώρες μέσω της ποίησης και της τέχνης. Πώς επιτεύχθηκε αυτό;
-Χαίρομαι που το αντιμετωπίζετε έτσι. Το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Πάτρας ακολουθεί τα διεθνή πρωτόκολλα. Αυτό σημαίνει ότι συμμετέχουν στη διοργάνωση ποιητές είτε μεγαλύτερης είτε μικρότερης ηλικίας από όλες τις ποιητικές γενιές με στόχο να παρουσιάσουμε την σύγχρονη παγκόσμια ποίηση -εν προκειμένω στην Πάτρα- και γι’ αυτό το Φεστιβάλ συνομιλεί με πολιτιστικά ιδρύματα διαφόρων Πρεσβειών στην Ελλάδα.
Φέτος, είχαμε την τύχη να έχουμε μαζί μας την Πρεσβεία της Πολωνίας, της Ουγγαρίας και της Τσεχίας και μάλιστα στην επίσημη εκδήλωση το Σάββατο στις 3 Σεπτεμβρίου, παρέστη και ο πρέσβης της Τσεχίας, ο οποίος ουσιαστικά ήρθε για να τιμήσει το Φεστιβάλ με αφορμή την συμμετοχή των Τσέχων ποιητών που φιλοξενήσαμε φέτος.
-Είχαμε πολύ σημαντικούς ανθρώπους και είδα ότι η διοργάνωση συνδέθηκε φέτος και με τη ζωγραφική. Από τι αποτελούνταν το φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Πάτρας;
-Το κύριο πρόγραμμα του Φεστιβάλ ήταν οι συνεδρίες του, δηλαδή οι ποιητικές αναγνώσεις, οι οποίες γίνονταν στην γλώσσα του κάθε ποιητή και τις συνόδευε μετάφραση στα αγγλικά σε video wall.
Παράλληλα, υπήρξαν δράσεις που είχαν να κάνουν με τη μουσική, τα εικαστικά αλλά και με τη φωτογραφία, συγκεκριμένα φέτος, με τα οποία συνοδοιπορήσαμε σε αυτό που λέμε ποιητική πράξη. Φέτος είχαμε επίσης μαζί μας την Λιάνα την Ζωζά από την γκαλερί «Cube», την Ίλια την Ράγκου από το «Επίκεντρο+» και είχαμε και την Πέννυ Δέλτα ως φωτογράφο, χάρη στις οποίες παράχθηκαν τα εξής projects: το ένα ήταν οι εικαστικές εκθέσεις με την συνομιλία ποιητών με έργα τέχνης ενώ το δεύτερο ήταν τα πορτραίτα του κάθε ποιητή και της κάθε ποιήτριας ξεχωριστά μαζί με τα χειρόγραφα που συλλέξαμε.
Μέσω αυτής της διαδικασίας, βγήκε μια συλλεκτική έκδοση που έθεσε ως στόχο να προβάλει την ποίηση μέσα από τα χειρόγραφα αυτά από τα χέρια των ποιητών και των ποιητριών. Και το τρίτο ήταν η μουσική που είχαμε το Σάββατο στην κεντρική τελετή του Φεστιβάλ που αφορούσε την μελοποιημένη ποίηση.
-Η καλλιτεχνική σας διαδρομή έχει έναν διττό ρόλο, αυτόν του καθ’ αυτόν ποιητή και εκείνον του «επικοινωνιολόγου» της τέχνης. Πώς συνδέθηκαν αυτές οι δύο ιδιότητες;
-Από την εποχή που «γνώρισα» τον Οδυσσέα Ελύτη και συνομίλησα με την ποίησή του μου έδωσε την «πληροφορία» ότι κατά την δική μου ποιητική διαδρομή πρέπει να υπηρετώ την ποιητική τέχνη, δηλαδή την τέχνη η οποία συνομιλεί με την ποίηση.
Έτσι λοιπόν από το ξεκίνημά μου εκτός από την ποίηση, συμμετείχα και στη διαδικασία της παρουσίασης της ποιητικής τέχνης, εκδίδοντας το περιοδικό «Ελίτροχος» την δεκαετία του ’90. Αυτό συνεχίστηκε με το Γραφείο Ποιήσεως με τα βραβεία «Ζαν Μορεάς», το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Πάτρας και τον ιστότοπο culturebook.gr και τώρα ξεκινάμε και το λογοτεχνικό προσκήνιο της Πάτρας που θα πραγματοποιήσει μια σειρά δράσεων στην Ελλάδα.
-Το Φεστιβάλ φέτος ξεπέρασε κάθε προσδοκία όσον αφορά την οργανωτική της επιμέλεια. Πώς κατάφερε να συγκροτηθεί ένα τέτοιο φιλόδοξο εγχείρημα;
-Το Φεστιβάλ το στηρίζει το σύνολο των πολιτιστικών δομών της χώρας όπως είναι το Υπουργείο Πολιτισμού, το Υπουργείο Τουρισμού, το Υπουργείο Εξωτερικών και ταυτόχρονα φορείς όπως το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο ή το Πανεπιστήμιο της Δυτικής Μακεδονίας.
Συνομιλεί με πρεσβείες των χωρών που συμμετείχαν φέτος στο Φεστιβάλ και άλλες χρονιές με διαφορετικές, έχουμε την Greek Library of London μαζί μας, είμαστε στον φορέα που διοργανώνει τα παγκόσμια φεστιβάλ και έχουμε συνδιοργανωτή την περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, την περιφερειακή ένωση των δήμων και κοινοτήτων όλων των δήμων της περιφέρειας της Δυτικής Ελλάδας και τον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας, την οποία και επισκεφτήκαμε την Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου, όπου έγιναν αναγνώσεις σε μια πολύ ωραία εκδρομή για το κλείσιμο του Φεστιβάλ.
-Το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Πάτρας είναι κατά έναν τρόπο η απάντησή σας στο αν η τέχνη ακόμα ζει όσα δεινά κι αν περάσει;
-Η τέχνη ζει ακόμη και όπως είδατε και ο τίτλος του φεστιβάλ είναι “Από τον Ιπποκράτη στην ίαση της ποίησης”. Η τέχνη είναι πάντοτε ιαματική, είτε για τον γράφοντα είτε για τον αναγνώστη. Και γι’ αυτό και στο δικό μου έργο εκείνο που κάνω είναι ότι από χρονιά σε χρονιά, από έκδοση σε έκδοση- και δόξα τω Θεώ έχουν φτάσει 15 οι εκδόσεις και όχι μόνο- όπου συμμετέχω προσπαθώ να περιγράψω όσα αφορούν εκείνους που δεν έχουν φωνή. Όπως λέει και ο Σαμαράκης, ο συγγραφέας είναι η φωνή αυτών που δεν έχουν φωνή.
-Ποια είναι τα σχέδιά σας για το προσεχές διάστημα και για το μέλλον εν γένει;
-Ετοιμάζεται ένα βιβλίο με τίτλο «Σπασμένα Δόντια» τους επόμενους μήνες και για το 2023 που είναι και η επέτειος των 40 χρόνων από την έκδοση του πρώτου μου βιβλίου, μια ανθολογία με ποιήματά μου όλων αυτών των 40 χρόνων. Ετοιμάζονται επίσης αφιερώματα σε περιοδικά και μια έκδοση με χαρακτικά του Γιάννη Στεφανάκη.
Το 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Πάτρας ολοκληρώθηκε με επιτυχία