Γράφει η Ιωάννα Ανδριοπούλου

Κορυφαία στιγμή του 39ου Greek Sale του οίκου Bonhams αποτέλεσε η δημοπράτηση του εμβληματικού έργου του Κωνσταντίνου Παρθένη (1878-1967) η «Αποθέωση του Αθανασίου Διάκου». Η ελαιογραφία, που είχε τιμή εκτίμησης μεταξύ 350.000-550.000 ευρώ, τελικά κατακυρώθηκε έναντι 644.312 ευρώ.

Η περίφημη «Αποθέωση», που φιλοτεχνήθηκε από τον σπουδαίο Έλληνα εικαστικό το 1927, αποτελούσε την κορωνίδα της διάσημης συλλογής του Σπύρου Λοβέρδου (1877-1934). Ιδεολογικά κοντά στην ποίηση του Κωστή Παλαμά και του Άγγελου Σικελιανού αποτελεί έναν ύμνο εθνικής ανάτασης και εκφράζει την αναβίωση του Ελληνισμού και τις προσπάθειες να εξελιχθεί η Ελλάδα σε ένα σύγχρονο κράτος. Κατάμεστο με αρχαίες μνήμες, φέρει τον δυναμισμό του 20ού αιώνα και συνάμα έναν τολμηρό νεωτερισμό. Ο πίνακας, σε κάθε πινελιά του, μαρτυρά τα ιδιαίτερα στοιχεία του καλλιτεχνικού ύφους του Κωνσταντίνου Παρθένη και μεταδίδει σε όποιον τον βλέπει μια πνευματική ανάταση κι ένα ποιητικό συναίσθημα.

Στα 350.312 ευρώ χτύπησε το σφυρί για το έργο «Ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος στη μάχη της 29ης Μαΐου 1453» του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ (1871-1934). Η αρχική τιμή εκτίμησης κυμαινόταν μεταξύ 120.000-180.000 ευρώ. Το έργο με τις μαγικά αποτυπωμένες εικόνες της ελληνικής ιστορίας αποτελεί μία από τις καλύτερα διατηρημένες αποτοιχίσεις σε μεγάλη διάσταση που μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένας εθνικός θησαυρός.

To έργο αναπαριστά μια αγαπημένη μορφή της ελληνικής παράδοσης, τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, τον τελευταίο Βυζαντινό αυτοκράτορα, που πέθανε ηρωικά στην υπεράσπιση της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαΐου 1453. Η έφιππη φιγούρα του δεσπόζει στο κέντρο της σύνθεσης με κάθε μεγαλοπρέπεια, θυμίζοντας τα υπέροχα φιλοτεχνημένα έργα του Μεγάλου Αλέξανδρου. Αυτός ο συσχετισμός δείχνει πώς ο καλλιτέχνης με την ενστικτώδη γνώση και την έντονη αίσθηση του ιστορικού παρελθόντος μπόρεσε εύκολα να μεταπηδήσει από τη μια εποχή στην άλλη, αποτυπώνοντας την αλλοτινή δόξα ως μια μορφή αιωνιότητας σε αέναη αναγέννηση.
Επίσης, το έργο του ιδίου «Η Αρετούσα στέφει τον Ερωτόκριτο με το στέμμα της νίκης» βρήκε αγοραστή στα 62.812 ευρώ.

350,312 ευρώ για το έργο «Ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος στη μάχη της 29ης Μαΐου 1453»

Στα τοπ λοτ και το σπουδαίο έργο «Το Τάμα» του ανυπέρβλητου Νικολάου Γύζη (1842-1901) που φιλοτεχνήθηκε το 1874. Η σπουδαία ελαιογραφία, που είναι ένα αριστούργημα της ζωγραφικής του 19ου αιώνα, κατακυρώθηκε έναντι 250.312 ευρώ.

«Δείτε πόσο υπέροχα έχει ζωγραφίσει ο καλλιτέχνης αυτή την όμορφη έμπνευσή του! Οι δύο γυναίκες, εξουθενωμένες από το μεγάλη και ανηφορική πεζοπορία, κάνουν στάση. Η μία κοιτά προς την κορυφή του βουνού όπου βρίσκεται σκαρφαλωμένο ένα μοναστήρι σαν μια φωλιά αετού. Η άλλη είναι η βασική ηρωίδα της ιστορίας. Η ωχρότητα του προσώπου της, τα γυμνά της πόδια –αυτά τα ντελικάτα πόδια που πιθανώς έχουν ματώσει από τους μυτερούς βράχους– το κερί και το ανάθημα που προσφέρει υποδηλώνουν ότι είναι η πρωταγωνίστρια της σκηνής – εκείνη που εκπληρώνει τον όρκο της ξυπόλητη».

Αυτά ανέφερε το περιοδικό «Εστία» το 1885 για τον εμβληματικό πίνακα «Το Τάμα», ένα από τα αριστουργήματα της νεοελληνικής τέχνης του 19ου αιώνα κι έναν σημαντικό σταθμό στην εξελικτική πορεία του μεγάλου Έλληνα καλλιτέχνη. Στο όμορφο πρόσωπο της νεαρής κοπέλας συναντάμε όλη τη μαεστρία του Νικολάου Γύζη να χειρίζεται τις έντονες αντιθέσεις σκιάς και φωτός. Στον πίνακα ο Γκύζης έχει φροντίσει να αποδώσει στα πρόσωπα και στο μοναστήρι ένα ζεστό φως ώστε να τα αναδείξει. Ωστόσο, υπάρχει και ένα διάχυτο γενικό φως που αποδίδει με μοναδικό τρόπο τη νυχτερινή ατμόσφαιρα.

Ζωγραφισμένο τον Οκτώβριο του 1874, λίγους μόνο μήνες μετά την επιστροφή του Γύζη στο Μόναχο από το καθοριστικό ταξίδι του στην Ελλάδα, αποτυπώνει τις εικόνες και τα έθιμα της πατρίδας μας και στρέφεται προς το ελληνικό χρώμα και φως.

Ο Νίκος Χατζηκυριάκος – Γκίκας (1906-1994) αντιπροσωπεύτηκε με τρία έργα από τη συλλογή της καταξιωμένης γκαλερίστας του Λονδίνου Lady Noel Evelyn ‘Peter’ Norton με σημαντικότερο έργο τη «Νεκρή Φύση με Σαμοβάρι».

Η ελαιογραφία του σπουδαίου εικαστικού ξεπέρασε κατά πολύ την αρχική τιμή εκτίμησης που ανερχόταν μεταξύ 120.000-180.000 ευρώ και έκανε το σφυρί να χτυπήσει στα 212.812 ευρώ. Αξίζει να αναφέρουμε ότι πρόκειται για έργο που φιλοτεχνήθηκε το 1955 και συγκαταλέγεται στα έργα της ώριμης περιόδου του εικαστικού όπου διαφαίνεται καθαρά η στέρεη, γεωμετρικά σχηματισμένη σύνθεση των κυβιστικών του έργων.

Το έργο του ιδίου με τίτλο «Οι τελευταίες αχτίδες του Ήλιου» κατακυρώθηκε έναντι 31.562 ευρώ, ενώ τα «Σκαρφώματα» έπιασαν 37.812 ευρώ στο σφυρί.

Η «Αποθέωση του Αθανασίου Διάκου» του Κωνσταντίνου Παρθένη κατακυρώθηκε έναντι 644,312 ευρώ

Από τα ωραιότερα έργα της δημοπρασίας η ελαιογραφία του Θεόδωρου Ιακώβου Ράλλη (1852-1909) «Κορίτσι που κάθεται σε έναν πέτρινο τοίχο, γνέθοντας μαλλί». Η ελαιογραφία κατακυρώθηκε έναντι 212,812 ευρώ ενώ η τιμή εκτίμησης κυμαινόταν μεταξύ 50.000 – 70.000 ευρώ.

To έργο που περιγράφει μια σκηνή της αγροτική ζωής προκαλεί αισθήματα τρυφερότητας. Το κορίτσι που γνέφει το μαλλί εν μέσω ενός ήσυχου διαλογισμού είναι λουσμένο στο φως και περιβάλλεται από ένα φόντο ασκητικής λιτότητας. Η μορφή του χαριτωμένου νεαρού κοριτσιού έρχεται σε έντονη αντίθεση με το σκοτεινό εσωτερικό της κατοικίας. Το σύνολο υποδηλώνει τις ηθικές αξίες της εποχής, που διακατέχονται από σεμνότητα και αρετή.

Ο πιο περιζήτητος καλλιτέχνης των τελευταίων ετών, ο Γιάννης Μόραλης (1916-2009), αντιπροσωπεύθηκε στο Greek Sale με δύο ελαιογραφίες διαφορετικών περιόδων.

Το φιλοτεχνημένο το 2006 έργο του «Δίπλα στην Θάλασσα» κατακυρώθηκε έναντι 225.312 ευρώ αρκετά επάνω από την τιμή εκτίμησης που κυμαινόταν μεταξύ 80.000 – 120.000 ευρώ. Με τη θάλασσα να υψώνεται προς τον ουρανό και την κόκκινη ψυχή να αστράφτει στη μέση της σύνθεσης, το έργο εμπνέει στον θεατή την αίσθηση της αισιοδοξίας ότι το μέλλον θα είναι λαμπρό. Ο μαγευτικός πίνακας αντανακλά τη συνεχή ανησυχία του καλλιτέχνη να αποδώσει τον ρυθμό της ψυχής και την εσωτερική μουσικότητα με τον συνδυασμό διαφορετικών σχημάτων και χρωμάτων.

Με ακρυλικό φιλοτέχνησε την «Ποίηση» ο Γιάννης Μόραλης, το έργο που κατακυρώθηκε για 125.312 ευρώ.

Το έργο του Νίκου Εγγονόπουλου (1907-1985) «Σχολιαστές μελλοντικού κειμένου» ξεπέρασε κατά πολύ τις αρχικές εκτιμήσεις που προέβλεπαν ανώτερη τιμή πώλησης τις 180.000 ευρώ και θα αλλάξει χέρια για 275.312 ευρώ.

Οι τρεις φαντασματικές φιγούρες, που κρατούν ένα λυχνάρι, ένα βιβλίο κι ένα αγαλματίδιο, εισάγουν τον θεατή σε έναν αινιγματικό και ποιητικό κόσμο, που προφανώς εξυμνεί ένα ηρωικό ή επικό γεγονός. Κομψοί, αθλητικοί και γεμάτοι νεανική αρρενωπότητα, οι τρεις σχολιαστές τραγουδούν για τη δόξα και την ομορφιά της ανθρώπινης μορφής. Όπως σημείωσε η κυρία Λαμπράκη – Πλάκα, διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Αθηνών, οι χαρακτήρες του Εγγονόπουλου μπορεί να έχουν την καταγωγή τους από τον Τζόρτζιο ντε Κίρικο αλλά είναι αναμφισβήτητα Έλληνες και θυμίζουν τους Μινωίτες που απαθανατίστηκαν στις τοιχογραφίες της Κνωσού.

Eπίσης, η ελαιογραφία του Έλληνα σουρεαλιστή «Η επιστροφή του Βησσαρίωνα», που φιλοτεχνήθηκε το 1954 και αποτελεί ένα εξαίρετο δείγμα της τεχνικής του, κατακυρώθηκε έναντι 87.812 ευρώ.