Συνέντευξη στον Γιώργο Δήμο
Η Αρετή Κλουτσινιώτη γεννήθηκε στην Αθήνα. Παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στο Εργαστήριο της Μαίρης Χατζηνικολή (1976) και σπούδασε ζωγραφική στην École Nationale Supérieure des Beaux-Arts του Παρισιού (1976-81), με καθηγητές τον Piere Matthey στη ζωγραφική και τον Ricardo Licata στο ψηφιδωτό.
Οι Αθηνά Σχινά, Βιβή Βασιλοπούλου, Αγγέλα Ταμβάκη, Αλέξανδρος Ξύδης, Στέλιος Λυδάκης, Ντόρα Ηλιοπούλου-Ρογκάν, Μπία Παπαδοπούλου και Βάσος Κουντουρίδης έχουν παρουσιάσει και σχολιάσει την ζωγραφική της.
Στην τρέχουσα έκθεσή της, στη γκαλερί Art Zone 42, με τίτλο, «Exploration», πρωταγωνιστούν γάτες, τίγρεις, τσιτάχ, χιμπαντζήδες, σκύλοι, πεταλούδες και σκαραβαίοι σε συνθέσεις-«κολλάζ» πυκνές, φαντασμαγορικές, με πολλά και λαμπερά χρώματα. Τα περισσότερα έργα της είναι αλληγορίες για την αξία της βιοποικιλότητας, της οποίας ένα πολύ μικρό μέρος του πληθυσμού είναι ανθρώπινο.
-Η νέα σου δουλειά παρουσιάζει μια αλλαγή ως προς τη θεματολογία. Εδώ βλέπουμε περισσότερο αιλουροειδή και άλλα θηλαστικά, ενώ σε παλαιότερα έργα κυριαρχούσαν οι σκαραβαίοι και οι πεταλούδες. Τι σε έκανε να διαλέξεις αυτά τα ζώα ως κεντρικά θέματα της ζωγραφικής σου;
-Η θεματολογία των έργων μου είναι πάντοτε απεικονίσεις θαυμασμού για την έμβια φύση.
Στην ζωγραφική μου χρησιμοποιώ ένα συγκεκριμένο ρεπερτόριο μορφών που έχουν, πάνω-κάτω, σταθερό νόημα.
Σε κάθε ενότητα έργων, προτιμώ από αυτό το ρεπερτόριο των μορφών εκείνες που κρίνω σαν πιο κατάλληλες για την έκφραση της ειδικότερης άποψης που διατυπώνω.
Επειδή όλες τις εξερευνήσεις τις αρχίζουν οι ριψοκίνδυνοι φίλοι της περιπέτειας και επειδή τα αιλουροειδή και οι πίθηκοι είναι γενικά τολμηρά και έξυπνα ζώα τα συμπεριέλαβα και αυτά στους κύριους χαρακτήρες που συμμετέχουν στην «Εξερεύνηση» μαζί με τους αρχικούς πρωταγωνιστές που είναι οι γάτες, οι σκύλοι, οι πεταλούδες και οι σκαραβαίοι.
-Και στους πίνακες αλλά και στον κατάλογο της έκθεσης, «Exploration», βλέπουμε πως χρησιμοποιείς συχνά το ψευδώνυμο «Catk». Τι σημαίνει και πως προέκυψε;
-Με το «CatK», που σημαίνει Γάτα Κλουτσινιώτη, εισάγω στο όνομά μου τα ιδιαίτερα τρυφερά αισθήματά μου για τις γάτες, στις οποίες νιώθω πως μοιάζω.
-Στους περισσότερους πίνακες της σειράς που παρουσιάζεις στη γκαλερί Art Zone 42 χρησιμοποιείς την τεχνική «κολλάζ». Τι σημαίνει αυτή η τεχνική για εσένα;
Η ζωγραφική μου είναι πυκνή χρωματικά, θεματικά και συνθετικά γι’ αυτό η παραγωγή της είναι χρονοβόρα και κοπιαστική.
Το κολλάζ μου παρέχει την ελευθέρια γρήγορων επιλογών και ολοκληρωμένης αντίληψης του αποτελέσματός τους κατά την διάρκεια της κατασκευής του έργου.
-Οι πίνακες μοιάζουν να έχουν παραπάνω από ένα επίπεδα. Το φόντο δεν είναι πάντα το ίδιο, με άλλους να φαίνεται πως πατάνε στη γη, ενώ άλλους να μοιάζουν πως πλανιούνται στο διάστημα. Μπορείς να μας μιλήσεις για αυτή σου την επιλογή;
-Οι περισσότεροι πίνακες, κατασκευαστικά και νοηματικά, συντίθενται σε τρία επίπεδα. Υπάρχει ένα πρώτο επίπεδο αφηρημένων χειρονομιακά ζωγραφισμένων μορφών από χρώματα και μεγάλα σχήματα, αυτά είναι ο σκελετός στον οποίο τεχνικά υποστηρίζονται οι μορφές και διαμορφώνονται οι δυναμικές σχέσεις τους που το επικαλύπτουν σχεδόν ολοκληρωτικά, αποτελώντας ένα δεύτερο επίπεδο. Τα μικρά τμήματα του πρώτου επιπέδου που μένουν ορατά μετά από την ολοκλήρωση της σύνθεσης γίνονται αντιληπτά από τον θεατή σαν να είναι ο τόπος απ’ τον οποίο προκύπτουν, αναδύονται ή γεννώνται, τα περισσότερα από τα μοτίβα στυλιζαρισμένων ζώων, ανθρώπων, λουλουδιών, άστρων, που κατακλύζουν το δεύτερο επίπεδο της ζωγραφικής επιφάνειας αποτελώντας τον πληθυσμό ή τον χώρο της. Η τελική οργάνωση του δεύτερου επιπέδου δίνει την εντύπωση πως ο πληθυσμός ή ο χώρος πάλλεται ή σφύζει από την ζωτικότητα συνωστιζόμενων και αλληλεπιδρουσών οντοτήτων, όπως δηλαδή συμβαίνει σε κάθε «άγριο» (που δεν έχει εξημερωθεί ή αιχμαλωτισθεί) οικοσύστημα, το πρώτο και το δεύτερο επίπεδο είναι η γενική κατάσταση ή αλλιώς το περιβάλλον στο οποίο τοποθετώ τα μοτίβα ενός τρίτου επιπέδου, αυτά άλλοτε φαίνεται σαν να επεμβαίνουν στην γενική κατάσταση ή σαν να κινούνται στο περιβάλλον, και άλλοτε φαίνεται σαν να είναι δίκες μου επισημάνσεις ή σχολιασμοί για την κατάσταση ή το περιβάλλον. Σχεδόν πάντα ο τίτλος του πίνακα αναφέρεται σ’ αυτό το τρίτο επίπεδο.
-Έχεις επηρεαστεί από άλλους καλλιτέχνες, παλιούς ή νέους, όσο αφορά αυτή σου τη δουλειά;
-Σαφείς επιρροές δεν θα ’λεγα πως έχω στην δουλειά μου, γενικά.
Ήμουν επτά χρονών όταν σε έκθεση «reproductions» έργων διάσημων ζωγράφων διάλεξα έναν πίνακα του φωβ, M. Vlaminck, για το δωμάτιό μου. Αυτή ήταν η πρώτη καλλιτεχνική επαφή – επιρροή.
Θεωρώ μεγάλους καλλιτέχνες και θαυμάζω τους, M. C. Escher, M. Rothko, J, Mitchell, και Lucas Samaras.
Από τους σύγχρονους βρίσκω ενδιαφέροντες τους, Walton Ford και Raqib Shaw .
-Το έργο σου φαίνεται να είχε πάντα ένα δυνατό οικολογικό μήνυμα. Είναι αυτός ο λόγος που επιλέγεις και σήμερα να παρουσιάσεις μια τέτοια σειρά;
-Η πανάρχαια συμβιωτική σχέση του ανθρώπου με την υπόλοιπη φύση (ιδιαίτερα με την έμβια φύση) έχει μετατραπεί σε σχέση που καθορίζεται από αυταπάτες ελέγχου, επιβολής, κυριαρχίας και από συναισθήματα αποξένωσης και διαχωρισμού. Για μένα, η ψυχολογική επανενσωμάτωση του ανθρώπου στην φύση με άρση των σχετικών αντιστάσεων είναι ένα σημαντικό πρόβλημα που για αρκετά χρόνια με απασχολεί και με τον ένα ή τον άλλο τρόπο προσπαθώ τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο (καλλιτεχνικό και συλλογικό) να την προωθήσω.
-Σαν μία καλλιτέχνις με μεγάλη πείρα στο χώρο, πώς βλέπεις το γίγνεσθαι της τέχνης σήμερα;
-Οι τέχνες έχουν παγιδευθεί σε έναν αφόρητο αντιδημιουργικό κομφορμισμό, ακόμη και η αμφισβήτηση και η αντίρρηση γίνονται σε κομφορμιστικά πλαίσια.
-Ετοιμάζεις κάτι καινούριο που θα εκτεθεί μετά από αυτή τη σειρά;
-Η υπεράσπιση της βιοποικιλότητας και της αξίας της ζωής είναι τόσο μεγάλο αντικείμενο και στην εποχή μας έχει γίνει τόσο περίπλοκο που, απ’ όσο προβλέπω, θα συνεχίσω να ασχολούμαι μ’ αυτά για πολύ καιρό ακόμα.
Αρετή Κλουτσινιώτη ”Exploration”: Ατομική έκθεση στηv ArtZone 42 Gallery