Γράφει ο Γιώργος Δήμος
Οι κάρτες Ταρώ δεν είναι μόνο ένας πρόγονος της σημερινής στάνταρ τράπουλας που χρησιμοποιούμε για παιχνίδια, από το πόκερ μέχρι την πασιέντζα. Είναι, επίσης, ένα από τα αρχαιότερα παιχνίδια που έχει επιβιώσει σχεδόν αυτούσιο μέχρι τις μέρες μας.
Πολλοί υποστηρίζουν πως το «παιχνίδι» της χαρτομαντείας φτάνει πίσω μέχρι την αρχαία Αίγυπτο, ενώ είναι καταγεγραμμένο ότι μία τράπουλα πολύ συναφής με τις σημερινές, δηλαδή με τέσσερις κατηγορίες, από 13 κάρτες η κάθε μία, υπήρχε τουλάχιστον από το 1377.
Τα 4 μοτίβα που υπάρχουν στη Μικρή Αρκάνα των καρτών Ταρώ, δηλαδή, οι Ράβδοι, οι Κούπες, τα Σπαθιά και τα Πεντάκτινα, αντιστοιχούν στα Μπαστούνια, τις Κούπες, τα Σπαθιά και τα Καρό μιας οποιασδήποτε τράπουλας Bicycle, που μπορεί κανείς να αγοράσει από το supermarket της γειτονιάς του. Αυτά, με τη σειρά τους, αντιστοιχούν στις κοινωνικές ομάδες που συνιστούν τη μεσαιωνική κοινωνία από όπου προέρχονται, δηλαδή τους Αγρότες, τον Κλήρο, τους Ευγενείς και τους Εμπόρους ή Αστούς.
Οι περισσότερες κάρτες Ταρώ χωρίζονται σε δύο μέρη, τη Μικρή και τη Μεγάλη Αρκάνα. Μία από τις πιο γνωστές κάρτες Ταρώ σήμερα είναι η τράπουλα των Ράιντερ-Γουέιτ, ή αλλιώς Ράιντερ-Γουέιτ-Σμιθ, εκείνες, δηλαδή, που βασίστηκαν στις οδηγίες του Βρετανο-αμερικανού μύστη, Άρθουρ Έντουαρντ Γουέιτ και κυκλοφόρησαν αρχικά από την εταιρεία Ράιντερ το 1909, με εικονογραφήσεις από τη Βρεττανή εικαστικό και μελετητή της «occult», Πάμελα Κόλμαν Σμιθ.
Ενώ υπάρχουν και άλλες παραλλαγές, τις οποίες καμιά φορά οι ειδήμονες συνιστούν περισσότερο από την τράπουλα Ράιντερ-Γουέιτ, η συγκεκριμένη είναι μάλλον μία από τις πιο στάνταρ και αποτελεί μια καλαίσθητη και επαρκή προσέγγιση στο «παιχνίδι της μαντικής».
Οι κάρτες Ταρώ σχετίζονται σήμερα, όπως και σε κάθε άλλη εποχή, με την «occult» και την πεποίθηση πως μέσω της σωστής ανάγνωσης των σημαδιών που προκύπτουν από μια συγκεκριμένη τοποθέτηση των καρτών, μπορεί κανείς να μάθει κάποια πράγματα που αφορούν τον ίδιο ή κάποιο άλλο πρόσωπο, τα οποία πρόκειται να συμβούν στο μέλλον.
Η Μεγάλη Αρκάνα, τουλάχιστον όπως εμφανίζεται στην τράπουλα Ράιντερ-Γουέιτ, αποτελείται από τον «Ανόητο», το «Μάγο», την «Αρχιέρεια», την «Αυτοκράτειρα», τον «Αυτοκράτορα», τον «Ιεροφάντη», τους «Εραστές», το «Άρμα», την «Ισχύ», τον «Ερημίτη», τον «Τροχό της Τύχης», τη «Δικαιοσύνη», τον «Κρεμασμένο», το «Θάνατο», την «Εγκράτεια», το «Διάβολο», τον «Πύργο», το «Αστέρι», τη «Σελήνη», τον «Ήλιο», την «Κρίση» και τον «Κόσμο», 22, δηλαδή, κάρτες στο σύνολο με σύνθετους και συχνά αντιφατικούς μεταξύ τους συμβολισμούς (ο «Θάνατος», η 13η δηλαδή κάρτα της Μεγάλης Αρκάνα, σχετίζεται με το ζώδιο του Σκορπιού, αγαπημένο των θεών κατά τη μυθολογία και δεν σημαίνει απαραίτητα το φυσικό θάνατο ενός ανθρώπου, αλλά το τέλος μιας κατάστασης και συνδέεται με το Χρόνο).
Ούτως ώστε να «ρίξει» κανείς σωστά τα χαρτιά, με σκοπό να προβλέψει το οτιδήποτε για ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, θα πρέπει πρώτα να διαλέξει μια από αυτές για να τον αντιπροσωπεύσει συμβολικά στο «παιχνίδι». Δεν πρόκειται για μία ακριβής διαδικασία, όμως αδιαμφισβήτητα μπορεί κανείς να κάνει πιο σωστές επιλογές όσο αποκτά μεγαλύτερη εμπειρία συν τω χρόνω. Αν και οι κάρτες Ταρώ αποτελούν τη μητρική τράπουλα, σε σχέση με τη στάνταρ τράπουλα που χρησιμοποιείται για τα περισσότερα παιχνίδια, η Μεγάλη Αρκάνα δεν βρίσκει καμία αντιστοιχία στα φύλλα της δεύτερης (εκτός από την περίπτωση του «Joker», που αντιστοιχεί στον «Ανόητο» της τράπουλας Ταρώ), ενώ η συμβολική φύση των καρτών δεν βρίσκει εφαρμογή σε κανένα από τα πιθανά παιχνίδια που μπορεί κανείς να παίξει με εκείνη.
Ο Άρθουρ Έντουαρντ Γουέιτ υπήρξε μύστης και έζησε από τα τέλη του 19ου, έως τα μέσα του 20ου αιώνα, κυρίως στην Αγγλία, όπου αναμείχθηκε με τη Φραμασονία, το Ερμητικό Τάγμα της Χρυσής Αυγής και το Τάγμα του Ρόδινου Σταυρού, γνωρίζοντας πρόσωπα σαν τον Άλιστερ Κρόουλι και τον Άρθουρ Μάχεν. Το ενδιαφέρον του για την τράπουλα Ταρώ και τις μαντικές της ιδιότητες ξεκίνησε όταν ο Γουέιτ ανακάλυψε τα γραπτά του μύστη και γνώστη της μαγικής Καμπάλα, Αλφόνς Λουί Κονστάν, γνωστότερο υπό το εξεβραϊσμένο ψευδώνυμό του, Ελιφάς Λευί.
Το ενδιαφέρον του Γουέιτ για την τελετουργική μαγεία και τις μεθόδους του μυστικισμού για να προβλέψει κανείς το μέλλον, ή να γνωρίσει τα μεγάλα μυστήρια του παρελθόντος, τον έκαναν να ενώσει τις δυνάμεις του με την εικαστικό, Πάμελα Κόλμαν Σμιθ, η οποία γεννήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και έζησε εκεί για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της, αλλά σπούδασε ζωγραφική στο μόλις έξι χρονών τότε, Pratt Institute, στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης.
Με ανθρώπους, σαν τον Νομπελίστα ποιητή, Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς, τον συγγραφέα του Σέρλοκ Χολμς, Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, τον Κρόουλι και τον Μάχεν και εσωτερικιστές σαν την Έλενα Μπλαβάτσκι που ίδρυσε το κίνημα των Θεοσοφιστών, η απήχηση που είχε τότε η κυκλοφορία αυτής της «νέας» τράπουλας Ταρώ ήταν μεγάλη και σήμερα παραμένει μια από τις πιο ολοκληρωμένες προσπάθειες να διατηρηθεί αυτή η πλούσια σε συμβολισμούς και εσωτερική γνώση παράδοση, προερχόμενη από τα βάθη του μεσαίωνα.
Το ποσοστό επιτυχίας στην πρόβλεψη του μέλλοντος μέσω των καρτών Ταρώ είναι πραγματικά δύσκολο να υπολογιστεί. Η τράπουλα Ράιντερ-Γουέιτ είναι μία εκδοχή, ανάμεσα σε δεκάδες, όπως είναι η Ταρώ της Μασσαλίας, η Tiertarock, η Ταρώ του Μέλλοντος, η Industrie und Glück, η Ταρώ Νουβό κ.α.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν διάφορες φιλοσοφίες που βοηθούν στην ανάγνωσή τους, όπως το (μάλλον αναχρονιστικό πλέον) Ερμητικό Τάγμα της Χρυσής Αυγής, το O.T.O. (Ordo Templi Orientis), που ίδρυσε ο Κρόουλι, η Wicca, η Εκκλησία του Σατανά, η Ψυχομαγεία, του Α. Χοδορόφσκι, κλπ. Έπειτα, η ανάγνωση των καρτών Ταρώ είναι μόνο μία μαντική τέχνη, ανάμεσα σε πολλές. Άλλοι τρόποι συμπεριλαμβάνουν την αερομαντεία, την αλεκτρυομαντεία, τη βοτανομαντεία, τη χειρομαντεία, την Καμπάλα, την κρυσταλλομαντεία, το σκάκι, η αστρική προβολή, το φενγκ σούι, η καφεμαντεία, τα ζώδια, το «I Ching», και πολλές άλλες παραδόσεις.
Σημαντική είναι και η άποψη της ψυχολογίας επάνω στο θέμα, η οποία κάνει λόγο για αυθυποβολή και «μαγική σκέψη», πράγματα που στην ουσία έρχονται σε αντιπαράθεση με τον ισχυρισμό πως η μαντική είναι μία επιστήμη, ή πως οι οποιεσδήποτε μέθοδοι έχουν το παραμικρό ποσοστό επιτυχίας.
Η πραγματικότητα ενός ανθρώπου, όπως και να ’χει, σχηματίζεται από το σύνολο των πεποιθήσεών του. Είτε μιλάμε για αυθυποβολή, είτε για πραγματική ενόραση, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι ουσιαστικά το ίδιο, με παρόμοιο τρόπο που ένα εικονικό φάρμακο (placebo) μπορεί να πετύχει το θεμιτό αποτέλεσμα, χωρίς να περιέχει την ουσία που υποτίθεται πως θα έπρεπε να περιέχει, ενώ αντίθετα, ένα πλήρες φάρμακο μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να μη δουλέψει, αν ο ασθενής έχει αρνητική στάση ή κακή ψυχολογική κατάσταση.
Εκείνο, λοιπόν, που οφείλει να δει κανείς, όσον αφορά τις κάρτες Ταρώ είναι μια παράδοση που έχει αντέξει αιώνες και συνεχίζει μέχρι και σήμερα να ιντριγκάρει και να επηρεάζει κόσμο.
Η τράπουλα αυτή, με τα σύμβολά της που απαριθμούν τις σημαντικές κοινωνικές ομάδες του μεσαίωνα (όσο και της εποχής μας, με ελάχιστες διαφοροποιήσεις) αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας μας, από την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» (1865), του Λιούις Κάρολ, έως το Τζέιμς Μποντ που συμμετέχει σε μια παρτίδα μπακαρά, όσο βρίσκεται στο «Casino Royale» (1953).
Όσο, λοιπόν, η κουλτούρα ελέγχει το παρελθόν μας και την ιστορία μας, μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως θα συνεχίσει να ελέγχει και να «προβλέπει» και το μέλλον μας.