Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

“View Master” είναι ο τίτλος της έκθεσης της Λίλας Μπελιβανάκη, που φιλοξενείται στην Sianti Gallery από τις 8 Απριλίου έως τις 30 Απριλίου 2022. Ο τίτλος, εμπνευσμένος από το θρυλικό παιχνίδι της δεκαετίας των 80s αποτυπώνει ακριβώς αυτό που υποδηλώνει.

Σύγχρονες ιστορίες της καθημερινής ζωής με σουρεαλιστική ωμότητα, ξεδιπλώνονται σε έναν τρισδιάστατο φόντο με σατυρική διάθεση. Πρόσωπα με παραμορφωμένα φυσικά χαρακτηριστικά καθορίζουν τους συσχετισμούς στο θεατρικό σανίδι της ζωής. Η Λίλα  Μπελιβανάκη, αισιόδοξη και ερωτευμένη με την Τέχνη, πιστεύει ότι τα πάντα δύνανται να συμβούν και αποδίδει την εικόνα με την δική της ξεχωριστή τεχνοτροπία.

–Βλέποντας τη δουλειά σου, φαντάζομαι ότι αυτό το πάθος και την προσήλωση τα είχες από τα σχολικά σου χρόνια. Σωστά;

-Η ζωγραφική είναι τρόπος έκφρασης για μένα από τα πρώτα χρόνια της ζωής μου. Πολύ γρήγορα έγινε μονόδρομος ως προς την επαγγελματική μου πορεία, ήδη από την πρώτη χρονιά του γυμνασίου αποφάσισα πως θα γίνω ζωγράφος και πως όλη μου η σοβαρή προσπάθεια θα έχει αυτόν τον στόχο.

-Ήσουν μαθήτρια του Χρόνη Μπότσογλου. Τι «πήρες» σαν καλλιτέχνης;

-Από τον δάσκαλό μου, όπως και από το περιβάλλον στης Σχολής Καλών Τεχνών πήρα διάφορα εφόδια, κάποια από τα οποία μου αποκαλύφθηκαν σε μεταγενέστερο χρόνο. Το σημαντικότερο δώρο του Χρόνη Μπότσογλου για μένα ήταν η παρότρυνση για μία τέχνη απενοχοποιημένη, μέσα σε ένα μάλλον επιφυλακτικό περιβάλλον ως προς την «κόμικ αισθητική» και κουλτούρα.

-Κόμικς και anime αρχικά. Στη συνέχεια, τι «εμπλούτισε» την εικονογραφική κουλτούρα και το εικαστικό σου γίγνεσθαι;

-Ξεκίνησα να μελετώ από τα πρώτα χρόνια στη σχολή επιδραστικά κινήματα όπως η Pop Art και ο Γερμανικός Σουρεαλισμός. Γρήγορα κατάλαβα πως όσο αγαπούσα τις απόκοσμες φιγούρες, την επιλεκτική παραμόρφωση και τα έντονα συναισθήματα φρίκης των Max Beckmann, Edvard Munch ή Otto Dix, τόσο με γοήτευε η «ελαφριά» διάθεση του Andy Warhol ή το πικρόγλυκο χιούμορ του Lichtenstein.

Αργότερα εκτίμησα την «αυτιστική» περιγραφικότητα καλλιτεχνών όπως ο Lucian Freud και ο κατάλογος δεν έχει τέλος, μέχρι ακόμα και τον Todd Schorr και την Lowbrow Art. Εν κατακλείδι με έλκουν κόσμοι αντιθέσεων και φρικαλεότητας βαμμένοι ροζ και τυπωμένοι σε T-Shirt κάποιας punk μπάντας.

-Πώς δημιουργείς αυτά τα αριστουργήματα με μοναδικό εφόδιο τα στυλό σου;

-Πιστεύω πως η αρτιότητα ενός έργου τέχνης δεν προσδιορίζεται από το υλικό του. Το στυλό έχει περάσει στις συνειδήσεις μας σαν προϊόν γραφικής ύλης, ευτελές και περιορισμένο στις δυνατότητές του, γι’ αυτό και μας κάνει εντύπωση να το βλέπουμε ως «επίσημο» πρωταγωνιστή σε μεγάλα ζωγραφικά έργα.

Ωστόσο με τη σωστή τεχνική και τον σεβασμό στην φύση του υλικού, το αποτέλεσμα συνδυάζει μοναδικά την πλούσια γραφή αλλά και την δημιουργία οικείων και συχνά νοσταλγικών συναισθημάτων.

-«View Master». Γιατί έδωσες αυτόν τον τίτλο στην έκθεσή σου;

-Το View Master ήταν ένα από τα πολύ αγαπημένα μου παιχνίδια. Για μένα αποτελούσε τρόπο να περάσω από την απτή πραγματικότητα σε έναν κόσμο παράδοξο, όπου όλα είναι πιθανά. Συνδυάζει δύο στοιχεία που συχνά περιλαμβάνω στη ζωγραφική μου, την μετάβαση και την αφήγηση. Τότε δε φανταζόμασταν πως μετά από λίγα χρόνια ένα παρόμοιο μηχανηματάκι θα λειτουργούσε ως εξομοιωτής μιας προσαρμοσμένης καθημερινότητας.

Τα έργα μου στη πραγματικότητα είναι ιστορίες της κοινωνίας μας, μαγειρεμένες από την συνείδησή μου και ξανά φτιαγμένες με τους όρους μου. Τελικά νομίζω πως το View Master είμαι εγώ, εσείς!

– Υπάρχει ειρωνεία και σατιρική διάθεση, αλληγορία και συμβολισμός στα έργα σου. Μίλησέ μας για τους ήρωες των έργων σου.

-Οι ήρωές μου, που αποτελούν το σημαντικότερο δομικό κομμάτι της σύνθεσής μου, είναι υπαρκτοί και συχνά αυτοβιογραφικοί. Αυτό που τους κάνει αξιοπρόσεκτους είναι η υπερβολή τους. Τους έχω απογυμνώσει από όλες τις κοινωνικές τους δεξιότητες, οπότε τα κίνητρά τους είναι πλέον έκδηλα, επιπλέον αδυνατούν να ρυθμίσουν τον εσωτερικό τους θερμοστάτη ως προς τις αντιδράσεις τους.

Έτσι λοιπόν, συμμετέχοντας στην παρωδία της ίδιας τους της ύπαρξης, χάνουν ένα μέρος της ανθρώπινης υπόστασής τους και γίνονται σύμβολα.

-Τι κοινωνικά ζητήματα θίγεις σε αυτή την ενότητα;

-Με απασχόλησε ιδιαίτερα η μεγιστοποίηση της οικονομικής ψαλίδας ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες και τα παρελκόμενα αυτής σε πολιτικό, πολιτιστικό και μορφωτικό επίπεδο. Μελέτησα τον τρόπο που εργαλειοποιεί η άρχουσα τάξη «ευκαιρίες» υγειονομικές, ενεργειακές και επικοινωνιακές. Περιορίστηκα σε Ελληνικές παθογένειες, που μπορώ να ερμηνεύσω μιας και είναι βιωμένες, μα ύστερα κατάλαβα πως τα συναισθήματα είναι παγκόσμια και αν εκφραστούν με ειλικρίνεια αφορούν όλους τους πολίτες που επιθυμούν να γίνουν δέκτες.

Όλοι οι θεσμοί για μένα είναι τόπος έρευνας, η οικογένεια, το κράτος, η εκκλησία. Μόνο η επίσημη ερμηνεία του Θεσμού ως σύστημα που διαμορφώνει ηθική και νομική κατάσταση, με μια λέξη «Δίκαιο», έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον.

-Διαδικτυακές πλατφόρμες. Θεωρείς ότι είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος επικοινωνίας του καλλιτέχνη με το κοινό;

-Είναι ο τρόπος του «σήμερα» και αυτό ως γεγονός μας αφήνει λίγα περιθώρια κριτικής. Ωστόσο σε επίπεδο προώθησης και διεύρυνσης της καλλιτεχνικής δημιουργίας θα έλεγα ότι βοηθά ιδιαίτερα. Μπορούμε να βρούμε και να μελετήσουμε εύκολα καλλιτέχνες, τεχνοτροπίες, εικαστικούς δρόμους τους οποίους παλαιότερα δύσκολα θα ανακαλύπταμε.

Μπορούμε ακόμα να επικοινωνήσουμε και με άτομα που μοιράζονται τις ίδιες αγωνίες και αναζητήσεις, δεν υπάρχει «ταβάνι» στο διαδίκτυο. Φυσικά αυτή η νέα τάξη πραγμάτων δημιουργεί νέες περιπέτειες για πολλά θέματα όπως η επανεκτίμηση του χειροποίητου, της αυθεντικότητας, του εικαστικού κριτηρίου ή της ιεράρχησης των εικαστικών ζητουμένων. Ίδωμεν.

Πιστεύω πως ήδη υπάρχει μια νέα γενιά κοινού, συλλεκτών και θεωρητικών που θα στηρίξει παρόμοιες δουλειές με τη δική μου, πάντα ακολουθώντας τις εγχώριες αναλογίες

-Πιστεύεις ότι τεχνοτροπίες σαν την δική σου αγαπιόνται περισσότερο στο εξωτερικό;

-Παλαιότερα ίσως σε μεγαλύτερο βαθμό. Πήρε χρόνια στον σκληρό πυρήνα της εικαστικής κοινότητας στην Ελλάδα να αποδεχτεί εναλλακτικά υλικά. Η αυτοκρατορία του λαδιού έχει παρέλθει, οι νέοι καλλιτέχνες έχουν περισσότερες επιλογές. Τώρα σχετικά με την θεματολογία και το συνθετικό κομμάτι θα πρέπει να αποδεχτώ πως υπάρχει δυσκολία που όμως αργά και σταθερά ξεπερνιέται.

Πιστεύω πως ήδη υπάρχει μια νέα γενιά κοινού, συλλεκτών και θεωρητικών που θα στηρίξει παρόμοιες δουλειές με τη δική μου, πάντα ακολουθώντας τις εγχώριες αναλογίες. Η εικονογραφική κουλτούρα, το κόμικ, η περιγραφικότητα, θα σταματήσουν να είναι όροι ταμπού που προϋποθέτουν εκ προοιμίου αποτέλεσμα χαμηλής ποιότητας και επιδερμικού συναισθηματισμού.

-Πώς βλέπεις την αγορά της τέχνης στη φάση του κορονοιού; 

-Η ζημιά στην αγορά τέχνης έγινε κυρίως λόγω οικονομικής κρίσης με πρώτο θύμα το μεσαίας τάξης φιλότεχνο κοινό που έχασε οριστικά την δυνατότητα να επενδύσει στη τέχνη. Ο έκανε δυσκολότερη την επαφή καθώς μια τέτοια αγορά προϋποθέτει δια ζώσης εμπειρία. Ο κόσμος εν γένει έγινε πιο επιφυλακτικός και εσωστρεφής.

Η αυθεντική χαρά της εικαστικού δρώμενου περιορίστηκε. Ένα μεγάλο μέρος της αγοράς λοιπόν έχασε τη δυναμική του, η τέχνη δεν αποτελεί εξαίρεση.

Info Έκθεσης

Sianti Gallery

Λίλα  Μπελιβανάκη – “View Master”

Διάρκεια: 8 Απριλίου έως τις 30 Απριλίου 2022

Bio

Γεννήθηκε στην Αθήνα και εισήχθη στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών το 1999, όπου φοίτησε με καθηγητή τον Χρόνη Μπότσογλου έως το 2004, οπότε και αποφοίτησε με «άριστα». Το 2001 φοίτησε στο Τμήμα Εικαστικών Τεχνών του πανεπιστημίου της Μαδρίτης. Από το 2005 έως και σήμερα έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής και κόμικ εντός και εκτός Αθήνας, ενώ παράλληλα ασχολείται με τη σκηνογραφία σε κινηματογράφο και θέατρο.