Γράφει η Μαρία Δήμου

Στην τρίτη κατά σειρά μεγάλου μήκους ταινία της («Marie Antoinette»), η Sofia Coppola, μας ταξιδεύει στις αρχές του 18^ου αιώνα και συγκεκριμένα στις Βερσαλλίες. Με άρωμα Γαλλίας, μας μεταφέρει με έναν ειδυλλιακά μοντέρνο τρόπο την ιστορία της τελευταίας βασίλισσας της Γαλλίας πριν από την επέλαση της Γαλλικής Επανάστασης.

Αίγλη, φήμη, πλούτη, κουτσομπολιά. Η Coppola στην ταινία της, «Marie Antoinette», προσπαθεί να μας εντάξει στο παρασκήνιο της εξελικτικής πορείας της νεαρής βασίλισσας, έως και την τραγική της πτώση. Ομαδοποιεί ορισμένα από τα γνωστά στοιχεία για το συγκεκριμένο πρόσωπο, χωρίς όμως να πέφτει στην παγίδα μιας στερεοτυπικής, εξονυχιστικά πιστής και, τελικά, άχρωμης βιογραφίας. Αντιθέτως, δημιουργεί μια καθαρά προσωπική ταινία, ακολουθώντας σε μεγάλο βαθμό τα χνάρια των προηγούμενων έργων της. Ωστόσο, η συγκεκριμένη φαίνεται να είναι, αναμφισβήτητα, η πιο αυθεντική της μέχρι σήμερα.

Η 14χρονη δούκισσα, αυστριακής καταγωγής, ταξιδεύει από τη χώρα προέλευσής της προς τη Γαλλία, με σκοπό να αποκατασταθεί, καθώς είναι η μοναδική ανύπαντρη από τις θυγατέρες της οικογένειας. Η μοίρα της επιφυλάσσει μια λαμπερή και γεμάτη γοητεία ζωή, πλάι στον Λουδοβίκο ΙΣΤ΄. Ωστόσο, η κοινωνική της θέση απαιτεί από εκείνη πολύ περισσότερα απ’ όσα θα μπορούσε να προσφέρει η νεότητά της.

Φανταχτερά φορέματα, φτερά, ογκώδη χτενίσματα καλυμμένα με τεράστια καπέλα, κορσέδες, μια ατελείωτη γκαρνταρόμπα από ρούχα, παπούτσια και αξεσουάρ, εκλεπτυσμένα μακιγιάζ και αρώματα· πρωινά τσάι και βραδινές εξόδους με ακριβά ποτά και ξέφρενη διασκέδαση — όλα αυτά, μια ζωή μέσα στα λούσα, είναι παραπάνω από αρκετά για να εντυπωσιάσουν… ένα παιδί.

Σε ανύποπτο χρόνο, η Coppola βουτά μαζί με τους θεατές της στο χάος των κοινωνικών σχέσεων, της διασημότητας, των κακολογιών και της ασφυκτικής πίεσης — μιας πίεσης από την οποία μόνο οι πιο σκληροί θα μπορούσαν να βγουν αλώβητοι. Με μια γλυκιά αφέλεια, που πιθανότατα πηγάζει από τη νεότητα και την άγνοια που επιλέγει να αποτυπώσει, αφηγείται μια χιλιοειπωμένη ιστορία, η οποία στο πέρασμα του χρόνου χαρακτηρίστηκε από μια παγερή τραγικότητα.

Ωστόσο, η ταινία μοιάζει να παγώνει τον χρόνο, σα να προσπαθεί να κρατηθεί λίγο περισσότερο στα χρόνια της ξεγνοιασιάς — λίγο πριν ξεσπάσει η καθοριστική Επανάσταση, εκείνη που θα γεφυρώσει τα κοινωνικά χάσματα και θα αποκαλύψει τη σκοτεινή πλευρά της αμέριμνης χλιδής.

Η αναγεννησιακή παρουσία της Kirsten Dunst ως Marie Antoinette κινείται σαν αιθέρια ύπαρξη ανάμεσα στο κολοσσιαίο παλάτι και τους παραμυθένιους κήπους, σχεδόν υπνωτισμένη, απομακρυνόμενη από το “τρομακτικό” πρόσωπο της ωρίμανσης και της ευθύνης. Αρνείται να ξυπνήσει στον εφιάλτη των αληθινών προβλημάτων που μαστίζουν την κοινωνία. Πίσω από τα εντυπωσιακά χρώματα και τα πολυτελή κοστούμια, υποβόσκει μια διαβρωτική μελαγχολία, μια ζοφερή ακινησία.

Όλα αυτά, όμως, δεν θα μπορούσαν να αποδοθούν πιο εύστοχα παρά μέσα από την ασύλληπτης αισθητικής φωτογραφία του Lance Acord (συνεργάτη της Coppola και στο Lost in Translation), η οποία -περίεργα αλλά αρμονικά- δένει με ένα post-punk soundtrack, αποτελούμενο από μια ποικιλία αγαπημένων συγκροτημάτων.

Η ιδέα μιας ταινίας εποχής μέσα σε ένα εκσυγχρονισμένο, αλλά ταυτόχρονα άτυπα ονειρικό πλαίσιο, είναι πράγματι τόσο ενδιαφέρουσα όσο ακούγεται. Μετά από έναν αξιοπρεπή αριθμό υποψηφιοτήτων σε αναγνωρισμένα κινηματογραφικά βραβεία —όπως το Φεστιβάλ Καννών και τα Όσκαρ— η, κατά κοινή ομολογία, πιο μεστή ταινία της σκηνοθέτιδας ίσως χάθηκε κάπως μέσα στον χρόνο, χωρίς να εξασφαλίσει μια θέση ανάμεσα στις κορυφαίες του είδους της. Παρέμεινε, ταυτόχρονα, παγιδευμένη σε ένα πλήθος αμφίσημων κριτικών.

Ωστόσο, η αίσθηση που καταφέρνει να μεταδώσει στο κοινό της αποτελεί από μόνη της μια επιτυχία. Η μοιραία κατάληξη της ηρωίδας αφήνει ένα βαθύ κενό σε όλους τους συνοδοιπόρους της, εκείνους που την παρακολουθούν από την κινηματογραφική οθόνη. Ίσως να θέλαμε να μείνουμε λίγο παραπάνω στις όμορφες στιγμές της. Ίσως να ευχόμασταν να μπορούσαμε να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω, λίγο πριν πλησιάσουμε το αναπόφευκτο τέλος που μας δίδαξε η Γαλλική ιστορία. Ίσως… ένα κομμάτι παραπάνω από εκείνο το κέικ.

ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΟΥΑΝΕΤΑ (2006)
MARIE ANTOINETTE dvd / blu-ray
ΕΙΔΟΣ: Δραματική Βιογραφία
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Σοφία Κόπολα
ΚΑΣΤ: Κίρστεν Ντανστ, Τζέισον Σουόρτσμαν, Τζούντι Ντέιβις, Ριπ Τορν, Ρόουζ Μπερν, Άζια Αρτζέντο, Μόλι Σάνον, Σίρλεϊ Χέντερσον, Ντάνι Χιούστον, Μαριάν Φέιθφουλ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 123′
FORMATS: DVD
ΠΕΡΙΟΧΗ: 2 (με ελληνικούς υπότιτλους)
ΔΙΑΝΟΜΗ: SONY PICTURES HOME ENTERTAINMENT