Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

Οι δημοπρασίες έργων τέχνης, ως ευκαιρία απόκτησης συλλεκτικών κομματιών των μεγαλύτερων καλλιτεχνών, αποτελούσαν ανέκαθεν πόλο έλξης του φιλότεχνου κοινού στο εξωτερικό κυρίως, αλλά και στη χώρα μας. Αν πιστέψουμε τους «αλάνθαστους» νόμους της ελεύθερης αγοράς, οι ενδιαφερόμενοι έχουν την δυνατότητα, να αποκτήσουν τα έργα των αγαπημένων τους καλλιτεχνών σε καλύτερες τιμές, είτε για να τα τοποθετήσουν στο σαλόνι τους, είτε για να επενδύσουν σ’αυτά προσδοκώντας κάποια υπεραξία.

Στο χώρο των μεγάλων οίκων δημοπρασιών του εξωτερικού, ο τζίρος των συναλλαγών εκτοξεύτηκε το 2017 σε σχέση με το 2016 και το 2015, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στο πελατολόγιο από την ασιατική ήπειρο. Στην Ελλάδα λόγω των οικονομικών συνθηκών, τα πράγματα είναι πιο περιορισμένα. Παρ’ όλα αυτά γίνονται αρκετές δημοπρασίες κατά τη διάρκεια της χρονιάς, κυρίως από ελληνικούς οίκους ή γκαλερί δίνοντας έτσι την ευκαιρία στο ελληνικό φιλότεχνο κοινό, να αποκτήσει έργα κυρίως Ελλήνων αλλά και ξένων δημιουργών, σε καλύτερες τιμές.

Στο πλαίσιο της παρουσίασης του χώρου των δημοπρασιών επισκεφτήκαμε την Galerie Lefakis και μιλήσαμε με τον εκπρόσωπο της, κύριο Άρη Λεφάκη. Η οικογένειά Λεφάκη με ιδρυτή τον κύριο Ζήνωνα Λεφάκη δραστηριοποιείται περίπου 40 χρόνια στο εικαστικό χώρο με έργα καταξιωμένων ζωγράφων και γλυπτών, επιμένοντας στις διαχρονικές εικαστικές αξίες και κυρίως στους Έλληνες καλλιτέχνες.

– Στην τελευταία δημοπρασία που διοργανώσατε στο τέλος του περασμένου έτους, οι τιμές εκτίμησης στον κατάλογο ήταν χαμηλές σε σχέση με τις τιμές προ 7ετίας. Θα θέλατε να το σχολιάσετε;

Είναι προφανές, ότι η κρίση επηρέασε καθοριστικά τις τιμές των έργων και δημιούργησε νέα δεδομένα στο χρηματιστήριο της τέχνης. Σε κάθε περίπτωση, η τιμή ενός έργου τέχνης εν έτη 2018 δεν είναι η ίδια (και δε θα μπορούσε άλλωστε να είναι) με τις τιμές προ κρίσεως. Αυτό φυσικά το γεγονός αντανακλάται σε όλους τους τομείς της Ελληνικής οικονομίας, όπου παρατηρήθηκαν διορθωτικές τάσεις με την έλευση της οικονομικής κρίσης.

Ωστόσο, είναι άξιο παρατήρησης ότι συγκριτικά με τις τιμές των ακινήτων ή των μετοχών, τα έργα τέχνης διατήρησαν ένα επίπεδο τιμών και φυσικά το ενδιαφέρον των υποψήφιων αγοραστών συνέχισε να είναι έντονο καθ’ όλη αυτή τη δύσκολη περίοδο.

– Μέρος των κερδών αυτής της δημοπρασίας το δωρίσατε στα «παιδικά χωριά SOS”. Πιστεύετε ότι η τέχνη μπορεί να βοηθήσει ανθρώπους που έχουν ανάγκη;

Η τέχνη έχει την μοναδική ικανότητα, να αγγίζει το συναίσθημα και την ψυχή του ανθρώπου. Η τέχνη είναι πολιτισμός και ο πολιτισμός συνεπάγεται κοινωνικές ευαισθησίες και κατανόηση. Συνεπώς, είναι χρέος και καθήκον των ανθρώπων που ασχολούνται με τη τέχνη να συνεισφέρουν προς αυτή τη κατεύθυνση. Η Galerie Lefakis είχε πάντα ως προτεραιότητα την στήριξη δράσεων και οργανισμών που προάγουν τη κοινωνική συνοχή. Τα Παιδικά Χωριά SOS επιτελούν ένα σπουδαίο έργο και είμαστε περήφανοι που μπορούμε και τα στηρίζουμε ενεργά.

“το τελευταίο διάστημα οι τιμές των έργων τέχνης έχουν σταθεροποιηθεί και παρατηρούμε μάλιστα μια αυξητική τάση”

– Βλέπετε κάποια σταθεροποίηση των τιμών στα έργα τον τελευταίο χρόνο; Θεωρείτε, ότι η σταθεροποίηση στην οικονομία της χώρας αντικατοπτρίζετε στην αγορά της τέχνης;

Είναι αλήθεια, ότι το τελευταίο διάστημα οι τιμές των έργων τέχνης έχουν σταθεροποιηθεί και παρατηρούμε μάλιστα μια αυξητική τάση. Σαφώς το σταθερό πολιτικό περιβάλλον δημιουργεί ένα αίσθημα ασφάλειας και μια καλύτερη ψυχολογική διάθεση για τη ενασχόληση με τη τέχνη. Επίσης, μεγάλη μερίδα του φιλότεχνου κοινού εκμεταλλεύεται τις υπάρχουσες δελεαστικές τιμές έργων τέχνης και επενδύει αγοράζοντας έργα και ευελπιστώντας ότι η συνολικότερη ανάκαμψη τη Ελληνικής οικονομίας θα επηρεάσει ανοδικά και τις τιμές των έργων των Ελλήνων εικαστικών.

– Τα έργα ποιων καλλιτεχνών που έχετε στη συλλογή σας εκτιμάτε, ότι θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στα top lots των πωλήσεων;

Είναι γεγονός, ότι ορισμένοι καλλιτέχνες είναι οι αγαπημένοι του δικού μας αγοραστικού κοινού, το οποίο τους ακολουθεί και τους στηρίζει εδώ και δεκαετίες. Θα μπορούσα να σας αναφέρω ενδεικτικά τους: Αλέκο Φασιανό, Γιάννη Γαίτη, Θάνο Τσίγκο, Δημήτρη Μυταρά, Παύλο, Γιάννη Κόττη, Βασίλη Σπεράντζα κ.α.

– Τα έργα των Ελλήνων εικαστικών παρουσιάζουν ζήτηση σε δημοπρασίες οίκων του εξωτερικού;

Είναι εντυπωσιακό, ότι σε διάφορα μέρη του κόσμου κάθε χρόνο διοργανώνονται δημοπρασίες, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν πολλά και σημαντικά έργα Ελλήνων εικαστικών. Πρέπει να σας πω ότι σχεδόν σε όλες, τα έργα Ελλήνων ζωγράφων σημειώνουν πολύ υψηλές τιμές πώλησης και το ενδιαφέρον που εκδηλώνεται είναι πολύ μεγάλο.

Μάλιστα, είμαι σε θέση να γνωρίζω, ότι σημαντικό μέρος του αγοραστικού κοινού δεν είναι Έλληνες αλλά ξένοι οι οποίοι αγοράζουν συστηματικά έργα Ελλήνων ζωγράφων.

“Σε κάθε περίπτωση, η τέχνη είναι μια από τις καλύτερες και πιο ασφαλείς μορφες επενδύσεις χρημάτων, όπως έχει αποδειχθεί τόσους αιώνες”

– Αναμφισβήτητα η τέχνη είναι μια μορφή επένδυσης. Πως βλέπετε την πορεία της ελληνικής σύγχρονης τέχνης; Οι πελάτες σας αγοράζουν έργα από θαυμασμό για αυτήν ή για επένδυση;

Θα σας έλεγα, ότι μπορώ να διακρίνω δυο κατηγορίες. Υπάρχουν οι φιλότεχνοι, οι οποίοι θα αγοράσουν ένα έργο τέχνης επειδή τους συγκινεί και για αυτό θέλουν να το αποκτήσουν και μια άλλη κατηγορία που ασχολείται συστηματικά με αυτό που ονομάζουμε χρηματιστήριο της τέχνης, παρακολουθεί τις τιμές των ζωγράφων και κάνει προσεκτικές αγορές, με σκοπό την πιθανή μεταπώληση τους στο μέλλον. Σε κάθε περίπτωση, η τέχνη είναι μια από τις καλύτερες και πιο ασφαλείς μορφές επενδύσεις χρημάτων, όπως έχει αποδειχθεί τόσους αιώνες.

– Η ελληνική τέχνη δεν εκπροσωπείται μέσω κάποιου επίσημου ή κρατικού φορέα στο εξωτερικό. Πιστεύετε ότι αν υπήρχε θεσμοθετημένη μια τέτοια εκπροσώπηση, οι Έλληνες καλλιτέχνες θα είχαν καλύτερη πορεία και μεγαλύτερη ζήτηση στις αγορές του εξωτερικού;

Οπωσδήποτε, πρωτοβουλίες από το Υπουργείο Τουρισμού και Πολιτισμού είναι αναγκαίες δεδομένου ότι μπορούν, να συστήσουν με έναν επίσημο τρόπο τη δουλειά των Ελλήνων εικαστικών σε χώρες του εξωτερικού και να προωθήσουν συνεργασίες με ιδρύματα και μουσεία άλλων χωρών.

“θεωρώ σημαντικό, να δίνονται υποτροφίες σε καλλιτέχνες, που θέλουν να συνεχισουν τις σπουδές τους σε άλλες χώρες”

Επίσης, θεωρώ σημαντικό, να δίνονται υποτροφίες σε καλλιτέχνες, που θέλουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε άλλες χώρες με την προοπτική να ζήσουν, να εργαστούν και να εκθέσουν εκεί. Με αυτό το τρόπο δημιουργείται μια πολιτιστική αλληλεπίδραση και ανταλλαγή πληροφοριών και εικόνων παράλληλα με τη διεθνή πορεία που μπορεί να διαγράψει ένας καλλιτέχνης.

– Έχετε επίσης γκαλερί στην Σάμο, όπου εκεί οι πελάτες είναι κυρίως επισκέπτες από το εξωτερικό. Με τι κριτήρια επιλέγουν τα έργα οι Ευρωπαίοι, οι Αμερικανοί και οι Ασιάτες πελάτες;

Έχουμε παρατηρήσει ότι σε ένα μεγάλο βαθμό οι επισκέπτες της γκαλερί μας στην Σάμο δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον, για έργα που τους αγγίζουν και πολλές φορές είναι χαρακτηριστικά του τόπου τον οποίο επισκέπτονται. Ωστόσο, υπάρχει και ένα ποσοστό επισκεπτών, οι οποίοι αναγνωρίζουν στη γκαλερί μας τα έργα Ελλήνων καλλιτεχνών που έχουν μια διεθνή καριέρα και έργα τους βρίσκονται σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές του εξωτερικού.

– Έχετε σπουδάσει αλλά και εργαστεί στη Γαλλία. Πόσο εύκολη ήταν η απόφαση να γυρίσετε στην Ελλάδα δεδομένης της υπάρχουσας οικονομικής συγκυρίας;

Τελειώνοντας τις σπουδές μου στο Παρίσι δούλεψα εκεί στο κομμάτι του μάρκετινγκ για τον Yves Saint Laurent. Ήταν μια εμπειρία, η οποία με δίδαξε πολλά. Ωστόσο, έχω μεγαλώσει σε μια οικογένεια, που ασχολείται σχεδόν 40 χρόνια με τη τέχνη και μου έχει εμφυσήσει από τη παιδική μου ηλικία την αγάπη για αυτό το χώρο αλλά και μεγάλο σεβασμό για του συγχρόνους Έλληνες εικαστικούς. Ενώ λοιπόν, ζούσα και εργαζόμουν στο Παρίσι η σκέψη και η καρδιά μου βρισκόντουσαν στις γκαλερί μας. Σκέφτηκα, ότι από τη στιγμή που ασχολούμαι τόσο εντατικά με τη τέχνη και αφού την αγαπώ τόσο πολύ, εάν εργαστώ μεθοδικά θα ήμουν καλός σ’ αυτό που επέλεξα να κάνω.

Επίσης, ήμουν τυχερός που επέλεξα το Παρίσι για τις σπουδές μου καθώς εκεί έζησαν και εργάστηκα μερικοί από τους σπουδαιότερους Έλληνες εικαστικούς. Στο Παρίσι είχα τη ευκαιρία να επισκεφτώ μουσεία, γκαλερί και ατελιέ όπου βρισκόντουσαν έργα διάσημων Ελλήνων εικαστικών. Αυτό φυσικά με βοήθησε πολύ στην μετέπειτα πορεία μου στην Ελλάδα.

“Έχουμε αποφασίσει, να αντιμετωπίσουμε τη οικονομική κρίση σαν μια ευκαιρία, καθώς πιστεύουμε, ότι οι επιχειρήσεις που θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στις υπάρχουσες συνθήκες και θα σταθούν γερά στα πόδια τους, θα είναι αυτές που θα έχουν κυρίαρχο ρόλο στο μέλλον”

– Μέσα σε αυτό το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον αποφασίσατε, να κάνετε ένα νέο επιχειρηματικό βήμα ανοίγοντας την τέταρτη γκαλερί σας στο Χαλάνδρι. Πόσο εύκολη ήταν αυτή η απόφαση;

Έχουμε αποφασίσει, να αντιμετωπίσουμε τη οικονομική κρίση σαν μια ευκαιρία, καθώς πιστεύουμε, ότι οι επιχειρήσεις που θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στις υπάρχουσες συνθήκες και θα σταθούν γερά στα πόδια τους, θα είναι αυτές που θα έχουν κυρίαρχο ρόλο στο μέλλον. Σχετικά με το Χαλάνδρι, έναν ιδιαίτερο χώρο πάνω από 200 τ.μ, η Galerie Lefakis ήταν η πρώτη που πραγματοποίησε την αποκέντρωση της τέχνης ανοίγοντας γκαλερί στον Άλιμο, τη Κηφισιά, τη Γλυφάδα το Ψυχικό και τη Κύπρο.

* Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην “axianews”