Γράφει η εικαστικός Τζούλια Ανδρειάδου
Υπάρχουν λέξεις που κρύβουν γοητευτικές εικόνες, όπως: γαλάζιο, θάλασσα, κοραλλιογενείς νήσοι, τροπικά δάση, απάτητα βουνά, λίμνες, ποτάμια και τόσα άλλα! Όμως τώρα πια, θα κυριαρχούν οι λέξεις: οικοσύστημα, περιβάλλον, ακραία καιρικά φαινόμενα, κλιματική αλλαγή, λέξεις από τον χώρο της Επιστήμης, που δεν κρύβουν γοητεία, αλλά απειλή και δέος!
Το φετινό καλοκαίρι έφερε τα πάνω – κάτω σε όλη την υφήλιο και στην Ελλάδα, με πλημμύρες, φονικές πυρκαγιές, κατολισθήσεις και έπεται συνέχεια.
Όλα αφορούν στο ζωτικό μας χώρο. Τα γνώριζαν οι επιστήμονες, χτυπούσαν τα καμπανάκια, όμως το «Σύστημα» δεν ήθελε ν’ ακούσει. Όχι μόνο το Σύστημα, αλλά και ο απλός κόσμος. Μόνο όσοι έχουν ευαίσθητες κεραίες συλλαμβάνουν τα μηνύματα των καιρών! Γύρω στο 1950, ο Κόσμος φαινόταν ν’ αλλάζει αργά και σταθερά. Εμείς ως παλιότεροι, γνωρίσαμε μια άλλη Ελλάδα. Παίζοντας στις αλάνες της Αθήνας, ρωτούσαμε:
-Τι θέλεις να σου χαρίσω; τον ουρανό με τ’ άστρα; Τη θάλασσα με τα ψάρια; Ή τη γη με τα λουλούδια;
Από το 1960, οι ρυθμοί αλλάζουν. Με το τέλος της χούντας η Ελλάδα μπαίνει κουτσά – στραβά στα πρότυπα της Δύσης. Η Τέχνη ελευθερώνεται.
Ο μισός πληθυσμός της επικράτειας μετακομίζει στην Αθήνα και τις μεγάλες πόλεις και το όνειρο του επαρχιώτη για καλύτερη ζωή, στριμώχνεται σ’ ένα μίζερο διαμερισματάκι. Το νέο αστικό τοπίο, μεταμορφώνεται σε χταπόδι που καταβροχθίζει την παλιά πόλη. Κάποιοι ζωγράφοι το καταγράφουμε στη δουλειά μας. Γίνονται πολλές αξιόλογες ομαδικές εκθέσεις. Θυμάμαι ακόμα ονόματα καλών ζωγράφων από την δεκαετία του 1970, που στη συνέχεια πέρασαν σε άλλα πεδία αναζητήσεων.
Αναρωτιέμαι πόσο μπορεί η Τέχνη να επηρεάζει την νοοτροπία των ανθρώπων, την συμπεριφορά τους;
Συνήθως συμβαίνει το αντίθετο και αυτό συνέβη σε μένα. Η μετάλλαξη προσώπων και πραγμάτων οδήγησε την ζωγραφική μου σε καταγραφή τόπων που θυμίζουν ιστό αράχνης και που ονόμασα «ΤΟΠΙΑ της ΠΑΡΑΚΜΗΣ», γιατί ως έτσι ένιωθα ολόγυρα μου την πόλη. Ο άνθρωπος απουσιάζει ως εικόνα, αλλά είναι φανερό πως έχει καταβροχθίσει το τοπίο!
Η έκθεση του 1981 μου άφησε ερωτηματικά. Η δουλειά μου δεν ακολουθούσε τα γνωστά μονοπάτια της εποχής, την «ελληνικότητα», ή την «αφαιρετική» ως μοντερνισμό. Υπάρχουν κι’ άλλες τάσεις ζωγραφικής που κατατάσσονται σε κατηγορίες, όμως η δική μου βρίσκεται εκτός των – ισμών και απουσιάζω από τις μελέτες των Ελλήνων κριτικών. Υπάρχω όμως στο παγκόσμιο λεξικό Τέχνης AKL.
Συνεχίζω την διαδρομή μου με τη σειρά «ΒΙΟΤΟΠΟΣ 2000» στην έκθεση του 1986. Όσο ο ζωτικός μας χώρος στενεύει, τόσο μεγαλώνει μέσα μου η ανάγκη της απόδρασης. Ακολουθούν τα «ΜΥΣΤΙΚΑ ΠΑΡΑΘΥΡΑ», οι «ΠΟΛΕΙΣ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΙ» και η «ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ του ΤΟΠΙΟΥ». Το τοπίο φεύγει για να σωθεί.
Οι τόποι από διάφορα ταξίδια, τόποι που περπατούν ασταμάτητα στην Ιστορία, κλείνονται σε συρταράκια της μνήμης! Αποθηκεύω εικόνες κι’ αισθήσεις από Αιγαίο, από Ελλάδα! Ταξιδεύουμε και όπου προλαβαίνω σχεδιάζω στα γρήγορα συνήθως με μαρκαδόρους. Και αυτά, τα κλείνω σε συρταράκια.
Συγκρίνω τις αλλοτινές τους εικόνες, με τις σημερινές, που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο ή σε ταινίες και ντοκιμαντέρ. Ο κωδικός αναγνώρισης για κάποιες είναι η λέξη «ανάπτυξη», ενώ απορώ για άλλες που κράτησαν την παλιά τους ταυτότητα!
Γεννιούνται τερατουπόλεις για να καλύψουν τις ανάγκες. Το σκληρό παιχνίδι της Οικονομίας έχει κατακυριεύσει τον «ανεπτυγμένο κόσμο», η Τέχνη έχει μπει και στα χρηματιστήρια!
Από το 2000 ζωγραφίζω «ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ». Το αστικό τοπίο με πνίγει, αλλά αγαπώ την γενέθλια πόλη. Μια πλήρης αντίθεση. Την καταγράφω όπως μπορώ στα έργα μου, γνωρίζοντας πως κάθε μορφή τέχνης είναι υποκειμενική.
Ολοφάνερα, από την δεκαετία του 1980 ανθούν οι γκαλερί στην Αθήνα, όπου έργα πουλιούνται κι’ αγοράζονται ως συμπληρωματικά προϊόντα της επίπλωσης! Αλλά με τον ερχομό της κρίσης το 2009, μεταξύ πολλών άλλων, βουλιάζουν και οι εικαστικοί.
Ευτυχώς επιζεί η παράλληλη Τέχνη που σέβεται τα έργα της, καλλιτέχνες που δουλεύουν από παραστατική μέχρι πρωτοποριακές αναζητήσεις, άλλοι βρίσκονται εντός, άλλοι εκτός. Δεν γνωρίζω αν τους απασχολεί πως ο πλανήτης «βιάζεται» Εμένα με βασανίζουν τέτοιες σκέψεις, όμως ελπίζω…
Η τελική διαδρομή της δουλειάς μου ερμηνεύει τα σημεία των καιρών όπως τα φαντάζομαι, ακολουθώντας τα, σε χαμηλή πτήση.
Οι στατιστικές καταγράφουν πως ο πληθυσμός της Γής, διπλασιάστηκε τα τελευταία χρόνια. Οι μετακινήσεις πληθυσμών αυξάνονται, στερεύουν σταθερά οι πηγές, οι βιομηχανίες ρουφάνε τους φυσικούς πόρους. Από οπλικά συστήματα ως κινητά τηλέφωνα και παιδικές τροφές, όλα παράγονται για συνεχή κατανάλωση.
Ο ζωτικός χώρος που ύμνησαν οι Τέχνες, σβήνει. Ο 21ος αιώνας υποσχόταν «τον Ουρανό με τ’ Άστρα»! Η φαντασία μας έχει υποδουλωθεί στην αχόρταγη Ανάπτυξη.
Μέσα σε ελάχιστα χρόνια γεννιέται και θεριεύει το Διαδίκτυο!
Ας αναλογιστεί όποιος δεν το γνωρίζει, πως πριν εκατό χρόνια, το κίνημα του Φουτουρισμού, είχε σαρώσει την Ευρώπη! Ξεκίνησε από μια μικρή ομάδα καλλιτεχνών στην Ιταλία, επηρέασε Ρωσία και Ευρώπη, όχι μόνο ως καλλιτεχνικό κίνημα, αλλά και ως αλλαγή νοοτροπίας. Λάτρεψε την βιομηχανοποίηση των πάντων, έγινε συνώνυμο του μοντερνισμού, παρ’ όλο που πολλά ρεύματα γεννήθηκαν τότε, ως αντίδραση στον Α! Παγκόσμιο πόλεμο.
Στον 21ο αιώνα, η αντίστροφη μέτρηση μέσα από τον παγκόσμιο ιστό, μπορεί να φρενάρει έστω στο παρά πέντε, την αλόγιστη καταστροφή του πλανήτη;
Ο Ελύτης γράφει στο «Άξιον εστί»
– εξόριστε Ποιητή, στον αιώνα σου, λέγε, τι βλέπεις;
Ας μιλήσει, όποιος έχει κάτι να πει.
