Συνέντευξη στην Μαρία Δήμου
Περιηγηθήκαμε στην μαγευτική αγορά της Οίας στην Σαντορίνη, όπου πέρα από την εντυπωσιακή της αρχιτεκτονική στην οποία αντανακλά το φημισμένο ηλιοβασίλεμα, το ενδιαφέρον μας κίνησε ένας κρυφός θησαυρός ανάμεσα στα πολυάριθμα μαγαζιά της.
Πρόκειται για την γκαλερί Oia Treasures, έναν χώρο που αφήνει την τέχνη να «αναπνεύσει» και τον επισκέπτη να επικοινωνήσει μαζί της, δίχως παρεμβολές κατά την μέθεξη με το έργο. Η Oia Treasures είναι ένα σύντομο διάλειμμα από τον «θόρυβο» του πολυσύχναστου νησιού αλλά και ένα λυτρωτικό ταξίδι μακριά από την αρνητική ενέργεια που μπορούν να προκαλέσουν οι καταιγιστικοί ρυθμοί της καθημερινότητας.
Η διαρρύθμισή της, δίνει την δυνατότητα να την εξερευνήσει κανείς μέχρι τέλους και να ανακαλύψει την δύναμη της τέχνης στην οποία δίνει ζωή ο ζωηρός της φωτισμός και η ατμοσφαιρική μουσική υπόκρουση που τυλίγει διακριτικά τον χώρο. Στην Oia Treasures μπορεί κανείς να συνδεθεί πνευματικά με πίνακες ζωγραφικής, παραστατικά γλυπτά αλλά και να χαζέψει με τις ώρες ορισμένα από τα πανέμορφα κοσμήματα που φιλοξενεί η γκαλερί.
Συνθέτει την παράδοση με μια πιο σύγχρονη αισθητική που χαρακτηρίζει το νησί, κινούμενη στους ανάλογους παλ χρωματικούς τόνους. Στο διάβα μας, συναντήσαμε τους οικοδεσπότες της, ένα νεαρό φιλότεχνο ζευγάρι, την Φλώρα Κούτση και τον Τάκη Παναγόπουλο, που μας παραχώρησαν τον χρόνο τους για μια βαθύτερη ξενάγηση στον χώρο, το σκεπτικό πίσω από αυτόν και την ιστορία του.
Πως «γεννήθηκε» η Oia Treasures;
(Φλώρα) Ήρθαμε πριν δώδεκα χρόνια στο νησί, εγώ και ο άντρας μου. Εκείνος φιλόλογος που διορίστηκε εδώ κι εγώ λογοθεραπεύτρια και έγκυος στο πρώτο μας παιδάκι τότε. Γνωρίζαμε ήδη την Αγγέλικα Κοροβέση και έτυχε όταν ήρθαμε να πιάσουμε ένα μαγαζάκι κάτω από το σπίτι της μητέρας μου, το οποίο είπαμε, ας δούμε πως να το αξιοποιήσουμε, αφού αυτά έχει το νησί σαν διεξόδους.
Η επαγγελματική διέξοδος στους περισσότερους είναι ο τουρισμός. Οπότε μπήκαμε λίγο σε αυτή την διαδικασία, να σκεφτούμε τι θα μπορούσαμε να δούμε τους εαυτούς μας να κάνουν στην Οία. Κι εγώ δεν θα μπορούσα να με δω σε κάποιο άλλο μαγαζί εκτός από κάποιο χώρο τέχνης. Οπότε κάπως έτσι ξεκίνησε η ιδέα, με artshop δεκαπέντε τετραγωνικών.
Δηλαδή ο χώρος ήταν τελείως διαφορετικός αρχικά;
(Φλώρα) Ναι, ήταν μόνο αυτό που τώρα είναι η είσοδος που έχει τις μινιατούρες που εκθέτουμε μπροστά. Πίσω από το μαγαζί υπήρχαν κάποιες παλιές αποθήκες κρασιού, επειδή το κτίριο είναι ένα παλιό καπετανόσπιτο, το οποίο είχε από κάτω τις αποθήκες.
Ήταν περισσότερο παραδοσιακό δηλαδή το κτίσμα ολόκληρο και σταδιακά έγινε μοντέρνο;
(Φλώρα) Nαι. Αυτούς τους χώρους εμείς αποφασίσαμε να τους «ανοίξουμε», να τους ανακαινίσουμε και τέλος να τους ενοποιήσουμε και έγινε αυτό που έχει γίνει τώρα. Μια γκαλερί εκατόν πενήντα τετραγωνικών.
Από πού πήρε το όνομά της η γκαλερί;
(Φλώρα) Είναι λίγο δαιδαλώδης. Ο τουρίστας μπαίνει και την ανακαλύπτει σιγά σιγά. Δεν έχει τόσο μεγάλη πρόσοψη στο πέρασμα, αν και η είσοδός μας είναι στο κεντρικό καλντερίμι της Καλντέρας. Αλλά είναι μια ευχάριστη ανακάλυψη και από εκεί βγήκε και το όνομά της: «Oia Treasures». Είναι κάτι που βρίσκει ο άλλος σαν θησαυρό κατά την περιπλάνησή του στο νησί.
Η διαρρύθμιση που έχει η γκαλερί έχει αυτό το ενδιαφέρον, ότι δηλαδή μπαίνεις κατά κάποιο τρόπο σε διαφορετικά δωμάτια που συνδέονται και κάνεις μια κυκλική διαδρομή και μετά βγαίνεις πάλι στο κυρίως μέρος της γκαλερί. Αυτού του είδους η διαρρύθμιση είναι κάτι που το σκεφτήκατε από πριν ή ήρθε στην πορεία;
(Φλώρα) Αυτό έγινε στην πορεία. Δηλαδή, εμείς είχαμε κάποια πολύ παλιά αρχιτεκτονικά σχέδια από όταν είχε πρωτοκαταγραφεί σαν κτίσμα και με βάση αυτά αρχίσαμε να «ανοίγουμε». Σπάσαμε κάποιους τοίχους και ανακαλύπταμε. Ήταν ένα όμορφο ταξίδι και για εμάς.
(Τάκης) Άλλωστε, μια γκαλερί χρειάζεται χώρο και τοίχους όπου θα μπορεί κανείς να εκθέτει μεγάλα έργα και κατ’ επέκταση θα μπορούν κι αυτά να «αναπνέουν» μέσα σε αυτόν. Αυτό που κάναμε στην ουσία είναι να ενώσουμε τους χώρους και να τους βοηθήσουμε να επικοινωνήσουν με το σκεπτικό ότι ο διερχόμενος θα μπορεί να περιδιαβεί στον χώρο και θα έχει μια ευχάριστη εμπειρία, ανακαλύπτοντας όμορφες γωνίες.
Θα νιώθει ελεύθερος και όχι το βλέμμα του πωλητή πάνω του και αυτό το έχουμε καταφέρει τα τελευταία χρόνια που δημιουργήθηκε και ο ημιυπαίθριος χώρος μας, όπου μπορεί κανείς να χαλαρώσει και να απολαύσει τυχόν και το αφέψημά του.
Ενώ είναι ένα νησί που έχει πολύ κόσμο συνήθως, η γκαλερί έχει κάτι το προσωπικό, έχει δηλαδή και άλλους «κρυφούς» χώρους όπου μπορεί ο άλλος να μείνει μόνος του με το έργο.
(Φλώρα) Έμενα πάντα μου άρεσε και σαν άνθρωπος και σαν ταξιδιώτης το να ανακαλύπτεις πράγματα στα οποία νιώθεις ότι δεν έχει πρόσβαση ο πολύς λαός, γιατί καλώς ή κακώς η Σαντορίνη είναι ένα νησί που έχει αρχίσει και «βουλιάζει» όλο και περισσότερο από τον κόσμο που έρχεται.
Γίνονται όλο και περισσότερα καταλύματα, έρχεται κόσμος, κρουαζιέρες που έρχονται μόνο για μια ώρα και φεύγουν, οπότε υπάρχει μια γενική αίσθηση βιασύνης και ο επισκέπτης έρχεται και δεν παίρνει αυτό που θα έπρεπε να προσφέρει η Οία σαν προορισμός, γιατί είναι ένα μαγικό νησί και από άποψη ενέργειας και από απόψη εικόνων.
Ένα σκηνικό του οποίου μόνο η τέχνη είναι εφάμιλλη. Αυτό θα ήθελα να δω και εγώ ως ταξιδιώτης, να δω την σύγχρονη τέχνη του τόπου από ζωντανούς καλλιτέχνες και να έχω όλο τον χρόνο και την ησυχία να το αφήσω να μπει αυτό μέσα μου και να με αλλάξει.
Υπάρχει κάποια αλλαγή στον «τύπο» τουριστών που επισκέπτονται την Σαντορίνη τα τελευταία χρόνια σε σχέση με πριν; Κι αν ναι ποιά είναι αυτή;
(Φλώρα) Εγώ ερχόμουν στο νησί από την δεκαετία του ’80 περίπου, οπότε έχω δει το νησί πριν καν αρχίσει να ανθίζει τουριστικά. Τότε ήταν οι hippies και εμείς ας πούμε. Γρήγορα, από το ’80 και έπειτα, άρχισε να γίνεται όλο και πιο δυνατός τουριστικός προορισμός και προσέλκυε κόσμο υψηλής οικονομικής στάθμης. Τότε ήταν η «Χρυσή Εποχή» του νησιού μέχρι και τα τέλη ’90.
Από το 2010 και μετά υπήρχε κόσμος υψηλών οικονομικά τάξεων που το εκτιμούσε όλο αυτό, που είχε ευαισθησίες ως προς την τέχνη, την παιδεία, το δικό μας κοινό ουσιαστικά. Τα τελευταία χρόνια έχω παρατηρήσει πως, αν και με την καραντίνα παραμορφώθηκε κάπως η εικόνα, άρχισε να πέφτει το επίπεδο του τουρισμού, να μειώνεται η ποιότητα και να αυξάνεται η ποσότητα. Αλλά πιστεύω πως το νησί από μόνο του θα προσελκύει ολοένα και περισσότερο εκείνους που τρέφονται από την ομορφιά.
(Τάκης) Ούτως η άλλως η γκαλερί απευθύνεται σε περιορισμένο κοινό. Πρέπει αφενώς αυτό το κοινό να εκτιμάει και να έχει εξοικειωθεί με την τέχνη και αφετέρου να έχει και το budget ώστε να γίνονται οι πωλήσεις. Ωστόσο, όλοι θα έλεγα ενθουσιάζονται με την γκαλερί, ακούμε διθυραμβικά σχόλια.
Αυτό που εμάς μας απασχολεί, είναι αυτοί που μπαίνουν αν μη τι άλλο να σέβονται τον χώρο γιατί στα τουριστικά θέρετρα πολλές φορές βλέπεις και ανάρμοστες συμπεριφορές γιατί ο άλλος είναι σε διάθεση διακοπών. Κατά τα άλλα οι πόρτες είναι ανοιχτές, όλοι είναι ευπρόσδεκτοι.
Υπάρχει κάποιο πλάνο για το μέλλον; Ποιό είναι το επόμενο βήμα για την γκαλερί;
(Φλώρα) Οραματιζόμαστε διάφορα. Έχουμε δύο βασικούς άξονες στους οποίους θέλουμε να κινηθούμε. Ο ένας είναι να κάνουμε κάποιες ατομικές εκθέσεις. Οι γκαλερί στα νησιά γενικά δεν ενδύκνεινται για εκθέσεις περιοδικές είτε ατομικές είτε ομαδικές, επειδή ο τουρισμός έρχεται και φεύγει. Δεν υπάρχει ο μόνιμος κόσμος που θα έρθει και θα το αξιολογήσει αυτό.
Οπότε αυτό θα το δοκιμάσουμε προς το τέλος της σεζόν και από εκεί και πέρα αποζητούμε μια εξωστρέφεια προς την κλασική κατεύθυνση των γκαλερί, που είναι να πάμε σε κάποιο Art Fair στο εξωτερικό για να προωθήσουμε τους καλλιτέχνες μας και έξω με κάποιο τρόπο. Ο δεύτερος άξονας έχει να κάνει με τα δωμάτια που έχουμε φτιάξει πίσω από την γκαλερί, τα οποία είναι στην ίδια φιλοσοφία που έχει και η ίδια η γκαλερί, δηλαδή έχει τις προσωπικές γωνίες με τον κρυφό φωτισμό και τους χώρους αυτούς θα θέλαμε να τους συνδέσουμε.
Ένα από τις ιδέες που έχουμε περί αυτού είναι το «Live in Art project», όπου δηλαδή ο επισκέπτης θα έχει την δυνατότητα να ζει μέσα στην τέχνη. Αν δει κάποιο έργο που του αρέσει θα μπορεί να δοκιμάσει πως είναι να ζει με αυτό. Προσωπικά έχω μια εμπειρία ζωής μέσα σε αυτό τον χώρο που με έχει αλλάξει πάρα πολύ σαν άνθρωπο.
Η τέχνη με εξευγένισε. Κι αυτό είναι που θέλω να μοιραστώ με τους τουρίστες. Αυτό θα έχει διάφορα παρακλάδια από εκεί και πέρα. Σκεφτόμασταν είτε κάποια retreats, πυλού αρχικά, workshops στην γκαλερί ή ακόμη και αν καταφέρουμε κάποια στιγμή, να έρχεται κάποιος καλλιτέχνης να δημιουργεί και ύστερα να εκθέτει στον χώρο.
Τι έργα εκθέτει αυτή την στιγμή η Oia Treasures;
(Φλώρα) Στην γκαλερί είναι πέντε ζωγράφοι, εκ των οποίων οι πιο παλιοί μας είναι ο Τάσος Δήμος, ο Νίκος Κρανάκης, μετά ο Τάκης Σιάγκρης, η Εριέττα Βορδώνη, η Ελένη Τσιγαρίδου φέτος και από γλύπτες έχουμε την Αγγελική Κοροβέση που είναι και η πιο παλιά, τον Στέλιο Γαβαλά που ήρθε μετά, τον Κωνσταντίνο Βαλαή, την Λίλη Μπακογιάννη, φέτος τον Βασίλη Βασίλη και την Helen Mudie Ιωαννίδου.
Τα έργα τα αλλάζουμε ανά τους καιρούς πέρα από τους βασικούς μας καλλιτέχνες. Υπάρχει και η κατηγορία των μικρογλυπτών όπου έχουμε κι άλλους δύο γλύπτες, την Βασιλική και τον Αλεξόπουλο των οποίων εκθέταμε έργα τους και προηγούμενες χρονιές.
Μετά έχουμε κάποια κοσμήματα μιας πλατφόρμας που φιλοξενούμε μέχρι και φέτος που λέγεται: «A Jewel Made in Greece», που είναι μια πρωτοβουλία υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού που ταξιδεύει ανά τον κόσμο και εκθέτει ελληνικό κόσμημα στις εκθέσεις κοσμήματος παγκοσμίως.
Ποιό είναι το concept πίσω από την σύνθεση των έργων στον χώρο;
(Φλώρα) Το concept είναι καθαρά το τι μας ταιριάζει εμάς αισθητικά. Υπάρχει και μια σκέψη του τι κοινό είναι αυτό που έρχεται στην Σαντορίνη και πως ανταποκρίνεται. Δεν είμαστε Παρίσι ή Νέα Υόρκη όπου μπορούμε να πειραματιστούμε. Εδώ έρχεται ο τουρίστας για τις διακοπές του και ανακαλύπτει τέχνη, την οποία συνήθως φαντάζεται στο σαλόνι του.
Είναι περισσότερο κάτι με το οποίο ζει ο άλλος δεν είναι τόσο για τον συλλέκτη. Παρ’ όλα αυτά έχουμε μοναδικά και αριθμημένα έργα τέχνης. Είναι όλα αυθεντικά έργα τέχνης δεν υπάρχουν αντίγραφα, είτε art objects ή είδη λαϊκής τέχνης.
Τι είναι αυτό που ζητάει περισσότερο το αγοραστικό κοινό;
(Φλώρα) Οι περισσότεροι έχουν ήδη κάποια χρώματα στα μάτια τους ερχόμενοι εδώ και δεν μπορούν εύκολα να δουν δύσκολη τέχνη και να προβληματιστούν. Γιατί η τέχνη έχει πολλές λειτουργίες. Εμείς έχουμε την τέχνη που σε γαληνεύει και σε θεραπεύει κατά κάποιο τρόπο, όχι εκείνη της διαμαρτυρίας, της κριτικής και την μοντέρνα ή τουλάχιστον την πιο αφαιρετική πλευρά αυτής.
Αντιδράσεις από το κοινό βλέποντας τα έργα;
(Φλώρα) Μετά την καραντίνα ερχόταν κόσμος που ήταν έντονα συναισθηματικά φορτισμένος και υπήρξαν και κάποιοι που ακόμη ξέσπασαν και σε κλάματα κοιτάζοντας έναν πίνακα. Είναι κι αυτό ένα κομμάτι του εαυτού μου, το θεραπευτικό κομμάτι. Μου αρέσει όταν μπαίνουν άνθρωποι με ένα ύφος και βγαίνουν με ένα διαφορετικό. Και είναι η τέχνη που το κάνει αυτό.
