Πρόσφατα εγκαινιάστηκε το αφιέρωμα του Αμερικανού φωτογράφου Robert McCabe, με τίτλο «ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ – Εκθεση για τα 180 χρόνια (1837 – 2017) της Αρχαιολογικής Εταιρείας», στην έδρα της επί της οδού Πανεπιστημίου 22.
Περιλαμβάνει 53 μαυρόασπρες λήψεις κυρίως από τα έτη 1954 – 55 σε περιοχές έντονου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος όπως η Ακρόπολη, η Αρχαία Αγορά, το Σούνιο, η Κνωσσός, η Σαντορίνη, οι Μυκήνες, η Επίδαυρος, η Δήλος κ.α.
Στόχος είναι να αναδειχθεί ο διαχρονικά καίριος ρόλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας, ως καθοριστικός θεσμός για την διαμόρφωση της εθνικής μας αυτογνωσίας. Η Εταιρεία ιδρύθηκε ελάχιστα χρόνια μετά την δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους και παραμένει ως σήμερα πολύτιμος θεματοφύλακας της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και των μνημείων μας.
Η έκθεση – που πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σαμούρκα της Νέας Υόρκης – ολοκληρώνεται στις 29/3/2019. Oι ώρες λειτουργίας είναι καθημερινές, πλην Σαββάτου και Κυριακής από τις 10 π.μ. μέχρι και τις 6 μ.μ..
Κατά την διάρκειά της θα υπάρξουν ξεναγήσεις από τον ίδιο τον φωτογράφο, τις δημοσιογράφους Κατερίνα Λυμπεροπούλου και Μαργαρίτα Πουρνάρα, καθώς και μια ζωντανή συζήτηση με τον Robert McCabe για τις μοναδικές εμπειρίες του φωτογράφου στα πρώτα του ταξίδια στην μεταπολεμική Ελλάδα. Οι ημερομηνίες θα ανακοινωθούν στο προσεχές διάστημα.
Βασίλειος Πετράκος: «Ο καλύτερος τρόπος ήταν να μετάσχουν στον εορτασμό τα ίδια τα μνημεία»
Oπως αναφέρει ο γενικός Γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας, Βασίλειος Πετράκος στο εισαγωγικό του σημείωμα για την έκθεση και την συνοδευτική έκδοση: «Η Αρχαιολογική Εταιρεία για να εορτάσει τη συμπλήρωση των 180 χρόνων της έκρινε ότι ο καλύτερος τρόπος ήταν να μετάσχουν στον εορτασμό τα ίδια τα μνημεία, όπως τα είδε, δεκαετίες πριν, η καλλιτεχνική ματιά ενός νέου, του Robert McCabe. Η τέχνη του μας ξαναφέρνει στην παλιότερη Ελλάδα όταν το φως ήταν πιο δυνατό, πιο καθαρό και τα μνημεία έδειχναν να πρωτοφανερώνονται».
Ο ίδιος ο φωτογράφος που μοιράζει από την δεκαετία του ’50 τον χρόνο και την ζωή του ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ελλάδα, ξεχωρίζει την Αρχαιολογική Εταιρεία ως τον κρατικό θεσμό με τη μεγαλύτερη βαρύτητα για τους Έλληνες ως προς την διαμόρφωση της εθνικής τους συνείδησης.
Σε αυτήν την παράμετρο συναρτά και τον ρόλο της φωτογραφίας. Το 1837 όταν ιδρύθηκε η Εταιρεία, η φωτογραφία έκανε τα πρώτα της βήματα. ΄Εκτοτε η τέχνη αυτή απετέλεσε ένα από τα καλύτερα «εργαλεία» για την αποτύπωση και την τεκμηρίωση στην επιστήμη της αρχαιολογίας.
Η γνωριμία του Robert McCabe με την Ελλάδα
Ο Αμερικανός φωτογράφος Robert McCabe ήταν φοιτητής στο πανεπιστήμιο Princeton, όταν πρωτοεπισκέφθηκε την Ελλάδα το θέρος του 1954. Οι άνθρωποι, τα μνημεία και τα τοπία άσκησαν τέτοιο μαγνητισμό στο βλέμμα του νεαρού, που επισκέφθηκε τα πιο δυσπρόσιτα μέρη, χρησιμοποιώντας κάθε μεταφορικό μέσο.
Την επόμενη χρονιά, επέστρεψε για να συνεχίσει την εξερεύνησή του σε μια χώρα αγνή – μαζικός τουρισμός δεν υπήρχε ακόμα – με ανθρώπους φιλόξενους και ολιγαρκείς.
Οι ανασκαφές, οι ναοί, τα αρχαία τείχη, τα κάστρα, τα θέατρα αποτυπώθηκαν από τον φακό του σε πρώτο πλάνο, με φόντο πόλεις, νησιά και χωριά που φαντάζουν πολύ διαφορετικά σήμερα. Οι λήψεις εκείνες είναι πλέον τεκμήρια, τόσο οπτικά όσο και ψυχικά.
Σε αυτά εγγράφεται η τεράστια εντύπωση που προκαλούσε η Ελλάδα εκείνης της εποχής σε έναν νεαρό Αμερικάνο που αγαπούσε την ιστορία και γνώριζε από κοντά μια χώρα φτωχή αλλά ανέγγιχτη από την «ανάπτυξη».
Από αυτή την πλούσια δεξαμενή φωτογραφιών σε λευκό και μαύρο, κυρίως από την διετία 1954-55, ο McCabe επιλέγει 53 εικόνες, σαν ταξίδι μέσα στον χρόνο, θέλοντας να τιμήσει το έργο της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, η οποία έκλεισε 180 έτη προσφοράς στον τόπο μας.
Πρόκειται για μια περιεκτική και κομψή παρουσίαση που μεταφέρει τον θεατή στην Σαντορίνη πριν τον σεισμό του 1956, στην Επίδαυρο πριν την αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου και στην αρχαία αγορά των Αθηνών πριν την πλήρη ανάδυσή της από το έδαφος.
Και ας μην ξεχνάμε και το βιβλίο της Κατερίνας Λυμπεροπούλου με
φωτογραφίες του R.Α. McCabe που φιλοξενούνται στις σελίδες του και αποτελούν μία μοναδική και σπάνια –την τελευταία– καταγραφή-μαρτυρία.
