Βρήκαμε εξαιρετικά ενδιαφέρον το τελευταίο μηνιαίου newsletter της Συλλογής Σωτήρη Φέλιου αφιερωμένο στον Τάσο Μαντζαβίνο.

Στο πλαίσιο αυτού, ο Τάσος Μαντζαβίνος μοιράστηκε την τωρινή πηγή της έμπνευσής του, τις καθημερινές του συνήθειες καθώς και την ρουτίνα του.

Για την τέχνη και για την τέχνη του: Τάσος Μαντζαβίνος

Ο ζωγράφος Τάσος Μαντζαβίνος μιλά για τη ζωγραφική σαν έναν μοναδικό και αναντικατάστατο τρόπο έκφρασης, ο οποίος χρησιμοποιεί αποκλειστικά τα χρώματα και τα σχήματα για να αποδώσει μια εικόνα, με απόλυτο όμως προαπαιτούμενο την ύπαρξη της ανάγκης για την έκφραση αυτή. Εξομολογείται ότι όλη η ζωγραφική του αφορά εντέλει τον εαυτό του και την ερμηνεία του κόσμου που τον περιβάλλει.

Υπογραμμίζει ότι μετά από την προσθετική διαδικασία της γνώσης και της πληροφορίας ο ζωγράφος πρέπει να αποβάλλει και να αφαιρεί καθετί επίκτητο μέχρι να φτάσει στην ουσία του εαυτού του. Σχολιάζοντας τους διαφορετικούς ρόλους ζωγράφου και συλλέκτη, αναφέρεται στα ερωτικά έργα του που βρίσκονται στη Συλλογή Σωτήρη Φέλιου και τονίζει τη ζωτική ανάγκη ύπαρξης συλλεκτών που να στηρίζουν την αιχμηρή ζωγραφική και τους καλλιτέχνες που μέσα από κάθε έργο τους αποδεικνύουν ότι κανένα θέμα δεν έχει εξαντληθεί.

Ακολουθήστε τον σύνδεσμο για να δείτε το βίντεο

Who is Who

Ο Τάσος Μαντζαβίνος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1958. Σπούδασε Ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1979-1985). Από το 1986 έως το 1996 δίδαξε ελεύθερο σχέδιο στη Σχολή Βακαλό.

Έχει εικονογραφήσει τα βιβλία: «Αντί της σιωπής» (Λευτέρης Πούλιος, 1993), «Ο αφανής θρίαμβος της ομορφιάς» (Αργύρης Χιόνης, 1995), «Μικρή Ζωολογία» (συλλογικό, 1998), «Η ναυτιλία κύκλους κάνει» (Φίλιππος Μπεγλέρης, 2011), «Τα ρεμπέτικα» (5 χαλκογραφίες, 60 αντίτυπα, Εκδόσεις Μίμνερμος, 2012), «Ιδανικοί Αυτόχειρες» (Κ.Γ. Καρυωτάκης, 12 λιθογραφίες, 50 αντίτυπα, Εκδόσεις Μίμνερμος, 2013), «Ο Αδάμ και η Εύα» (Τ. Μαντζαβίνος, λιθογραφίες, 60 αντίτυπα, Εκδόσεις Μίμνερμος, 2015), «The Raven» (Edgar Allan Poe, Τ. Μαντζαβίνος, λιθογραφίες, 40 αντίτυπα, Εκδόσεις Μίμνερμος, 2016). Έργα του βρίσκονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές εντός και εκτός Ελλάδος. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Μνησιπήμονα

Η δουλειά του Τάσου Μαντζαβίνου δεν εντάσσεται σε ρεύματα ή κινήματα· ο καλλιτέχνης δεν ακολουθεί κάποια «Σχολή». Τον ελκύει σταθερά η ιστορική συνέχεια, όπως εκφράζεται στην βυζαντινή αγιογραφία, στη λαϊκή τέχνη, στον Καραγκιόζη αλλά και στον Κόντογλου.

Ο Μαντζαβίνος δημιουργεί ένα ιδιότυπο εξπρεσιονιστικό ιδίωμα, απορρίπτοντας κάθε νατουραλιστική τάση: οι μορφές παραμορφώνονται, τα χρώματα διαχέονται. Το τελικό αποτέλεσμα μεταφέρει μια συναισθηματική, συχνά και μυστικιστική ατμόσφαιρα.

Πρωταγωνιστεί η Μνήμη, προσωπική ή συλλογική. Παρουσιάζεται και αναλύεται άλλοτε ως ιστορικό γεγονός, άλλοτε ως μύθος, άλλοτε ως κληροδοτημένη παράδοση. Αυτές οι διακριτές εκφάνσεις της μνήμης εικονογραφούνται ως αναπαραστάσεις επετείων, πρόσωπα από μύθους, σκηνές από παραμύθια, αναπλάσεις από λαϊκές εικόνες και αγιογραφίες.

Η θεματική ύλη ανάγεται σε ιστορικά γεγονότα και σε λαϊκές αφηγήσεις, σχεδόν αδιακρίτως. Ο Μαντζαβίνος δεν ξεχωρίζει μύθο, ιστορία, παράδοση: αντιθέτως, συνδέει και μετασχηματίζει γεγονότα και θρύλους, χρόνους και χώρους. Ως στοιχεία-σύμβολα απεικονίζονται κάστρα, πολεμιστές, λάβαρα, συνθήματα, μυθικές φιγούρες, Άγιοι της Ορθοδοξίας. Συχνά ο χαρακτήρας γίνεται πανηγυρικός, δοξαστικός ή εορταστικός· συγχρόνως, όμως, αποπνέει φόβο, δέος, πένθος.

Ο Μαντζαβίνος δεν διστάζει να «ζωγραφίσει» ακόμα και την γλώσσα: παροιμίες, στίχοι δημοτικών τραγουδιών, εγερτήρια συνθήματα. Κάποτε ανατρέχει και σε φράσεις-σύμβολα από ξένο γλωσσικό φορέα, τα γαλλικά, ο οποίος όμως «εξελληνίζεται» μέσω της ανορθογραφίας, υποδηλώνοντας παλαιόθεν εξωτερικές επιδράσεις στην ιστορική πορεία του τόπου μας.

Ο σαφής ή συγκεχυμένος τρόπος με τον οποίο «σχεδιάζεται» ο λόγος, τον εντάσσει σε ένα μείγμα αδιαχώριστο, από το οποίο δεν αποσπώνται οι γλωσσικοί χαρακτήρες. Ο γραπτός λόγος, δηλαδή οι λέξεις, απορροφώνται, γίνονται εικαστικό στοιχείο, μέρος της σύνθεσης.

Οι ζωγραφικοί πίνακες και οι κατασκευές της ενότητας που παρουσιάζονται στην έκθεση «Μνησιπήμονα» είναι η τελευταία εξέλιξη στην καλλιτεχνική δημιουργία του Μαντζαβίνου.

Τόσο στα ζωγραφικά έργα όσο και στις κατασκευές, οι φόρμες «πλάθονται» με αλλεπάλληλες πηχτές στρώσεις χρώματος: το λάδι γίνεται σχεδόν γλυπτικό υλικό, η επιφάνεια του οποίου «κεντάται» πυκνά με ένα αιχμηρό εργαλείο, προσδίδοντας στο έργο τον ανάγλυφο χαρακτήρα του.

Εκπέμπεται μια αίσθηση horror vacui, η οποία εντείνεται όταν οι πυκνοπλασμένες μορφές τοποθετούνται σε μονοχρωματικό φόντο από πλακάτα μαύρα, μπλε, κόκκινα χρώματα. Παριστάνουν πολεμιστές σε πολιορκημένα κάστρα, μαχητές σε αρματωμένα καράβια, στρατιώτες, τον Αινεία με το άγαλμα της θεάς Άρτεμης στους ώμους, τον Πήγασο, τον Άγιο στην μάχη με τον δράκοντα, τις Σειρήνες. Οι μορφές αυτές, από την μυθολογία ή την χριστιανική παράδοση, αντικατοπτρίζουν το καλό και το κακό, όπως ορίζονται από την φαντασία και τα συλλογικά υποσυνείδητα, όπου υποδηλώνεται και ο φόβος του θανάτου. Η ατμόσφαιρα παραπέμπει σε μια μάχη διαρκείας, έναν πόλεμο διαχρονικό, απτό ή μεταφυσικό.

Στην ίδια ατμόσφαιρα εντάσσονται και οι λιθογραφίες-σχόλια στο ποίημα «Το Κοράκι» του Edgar Allan Poe.

Με αυτές τις καλλιτεχνικές αποσκευές ο «μνησιπήμων» Μαντζαβίνος διαπραγματεύεται την ιστορική και πολιτισμική συνέχεια.

Κείμενο της Τατιάνας Σπινάρη-Πολλάλη
Δρ της Ιστορίας της Τέχνης – Διευθύντρια της Γκαλερί Citronne

* Από τον κατάλογο της έκθεσης του Τάσου Μαντζαβίνου «Μνησιπήμονα», 16 Φωκίωνος Νέγρη, Αθήνα, 2015.

Ο Τάσος Μαντζαβίνος προτείνει το τραγούδι του Βαμβακάρη, Η πλημμύρα, το οποίο ηχογραφήθηκε το 1934. Ο Βαμβακάρης διηγείται την αξέχαστη εμπειρία μίας πλημμύρας η οποία έλαβε χώρα την 20η Νοεμβρίου του 1934, προξενώντας ζημιές στην υποδομή της πόλης και κοστίζοντας την ζωή σε πολλούς ανθρώπους.

Η εμπειρία της πλημμύρας είναι προσωπική του καλλιτέχνη, καθώς αποτελούσε συχνό φαινόμενο κατά την παιδική του ηλικία.

• Ζωγράφισε

Δημιούργησε όπως ο Τάσος Μαντζαβίνος

Μία δραστηριότητα για εσάς και τα παιδιά σας. Ο καλλιτέχνης κατόπιν παρότρυνσης στα πλαίσια του newsletter, μας προτείνει έναν από τους μύθους που αποτελούν πηγή έμπνευσης για την τέχνη του. Η παρακάτω δρασηριότητα βασίζεται στους Άθλους του Ηρακλή, έναν μύθο που συναντάμε συχνά στα έργα του Τάσου Μαντζαβίνου. Ακολουθήστε τις οδηγίες για να δημιουργήσετε το δικό σας μύθο!