Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
Προσωπογραφίες, αυτοπροσωπογραφίες, τοπία, γυμνά, νεκρές φύσεις, όψεις του ατελιέ του είναι κυρίως τα θέματα του Γεράσιμου Κοτσολάκου. Απομονωμένος στο ατελιέ του και αφοσιωμένος ολοκληρωτικά στο τελάρο του, εκφράζει τον έντονο ψυχισμό του στην αυτονομία που διατηρεί η κάθε πινελιά του. Η θεματολογία του φαίνεται να μην ξεπερνά κατά πολύ το οπτικό του πεδίο. Παρ’ όλα αυτά, ο φωτισμός και τα χρώματα της ψυχής του δίνουν διαφορετικές διαστάσεις στο κάθε έργο. Κάθε στιγμή, το ίδιο θέμα μοιάζει τόσο διαφορετικό.
Ο Χρόνης Μπότσογλου στον κατάλογο της έκθεσης του με «Ζωγραφική» (2018) αναφέρει για τον Κοτσολάκο: «Κάθε πινελιά είναι ένα δομικό στοιχείο, χρώμα-σχέδιο, με το οποίο χτίζει την εικόνα του. Από τη φύση-μοντέλο, μελετά τη δομή την οποία με αδρές πινελιές μετουσιώνει σε αίσθηση. Αυτή η αίσθηση αναφέρει, χωρίς να περιγράφει, την πηγή-αφετηρία της. Αλλά κυρίως αυτή η αίσθησή του τον διαφοροποιεί από τους άλλους και τον ορίζει σαν άνθρωπο.»
Ο Θανάσης Μακρής γράφει: «Ο Γεράσιμος Κοτσολάκος, εδώ και χρόνια, παραμένει συνεπής στο αρχικό του όραμα να αναλύει σε βάθος τον κόσμο που τον περιβάλλει ανανεώνοντας με μέτρο την καλά δομημένη εικαστική του γλώσσα χωρίς να τη «λερώνει» με διακοσμητικά δάνεια από τρέχουσες μόδες. Λιτός και δωρικός, ελεγχόμενα χειρονομιακός, με μία προσωπική χρήση του μαύρου, σκαλίζει με δύναμη τη φόρμα μέχρι να τη ματώσει.»
Ο Λάκης Παπαστάθης, φίλος του ζωγράφου αναφερόμενος στον καλλιτέχνη σημειώνει: «το ατελιέ του είναι στη σοφίτα του πατρικού σπιτιού στο Περιστέρι. Δύο μικροί χώροι γεμάτοι με τα αποτυπώματα της ζωγραφικής του περιπέτειας. Περιπέτεια που μοιάζει με μάχη. Κι αυτό επιβεβαιώνεται κάθε στιγμή αν τον δει κανείς την ώρα που ζωγραφίζει. Η ένταση του βλέμματος, η πίεση του πινέλου στο μουσαμά, το χάσιμο της ύπαρξής του μέσα στον κόσμο που δημιουργεί, η αυξομείωση του ρυθμού, οι στοχαστικές παύσεις που μοιάζουν με περίεργες στίξεις, ο άγρυπνος έλεγχος κάθε πινελιάς και ένας έντονος ψυχισμός που αποκαλύπτεται μέσα από αισθήματα ιερότητας κάνουν τη ζωγραφική πράξη να θυμίζει μυστηριακή τελετή.
Αυτές τις μέρες ο Κοτσολάκος συμμετέχει με την Γκαλερί Art Prisma στην Art Athina 2021 με τρία έργα και ετοιμάζει ατομική έκθεση με τίτλο «Ζωγραφική περιπέτεια» Ιανουάριο του 2022 στην ίδια γκαλερί στον Πειραιά.
-Είχατε την τύχη να έχετε εξαιρετικούς δασκάλους. Στη ζωγραφική τον Χρόνη Μπότσογλου, τον Τάσο Χριστάκη και τον Θανάση Μακρή και στη χαρακτική τον Γιάννη Παπαδάκη και τον Γιάννη Γουρζή. Πώς πιστεύετε ότι σας επηρέασαν τόσο σαν ζωγράφο αλλά και σαν άνθρωπο;
-Η τύχη, καμία φορά, δεν είναι τυχαία. Κομίζει πράγματα. Παραδείγματος χάριν, ο Μπότσογλου μου ενέτεινε την τάση που είχα για εκλογίκευση και έλεγχο. Αυτό δεν είναι λίγο, ιδίως για έναν χαρακτήρα σαν έμενα, όπως ήμουν σε νεαρή ηλικία. Επιπλέον, έμαθα από αυτόν μου έμπρακτα, τόσο με την δουλειά του και την διδασκαλία του όσο τα λόγια του, να αγγίζω αυτό που σκεφτόμουν. Ως μικρότερος ενσωμάτωσα την αυτοκριτική της γενιάς του. Με τίμησε με κάτι που έγραψε για τη δουλειά μου και δεν το ξεχνώ. Παραθέτω, εδώ, για όσους καταλαβαίνουν: … «κάθε πινελιά είναι ένα δομικό στοιχείο, χρώμα-σχέδιο, με το οποίο χτίζει την εικόνα του. Από την φύση- μοντέλο, μελετά την δομή, την οποία με αδρές πινελιές μετουσιώνει σε αίσθηση….
Η αίσθηση αυτή τον διαφοροποιεί από τους άλλους και τον ορίζει σαν άνθρωπο». Νομίζω αυτό το σχόλιο αγγίζει τον πυρήνα του ό,τι κάνω.
Μετά, πράγματι, ένα άλλο κεφάλαιο στην πορεία μου ήταν ο Χριστάκης. Ο Χριστάκης σαν άνθρωπος δεν μίλαγε πάρα πολύ, αλλά οι παρατηρήσεις ήταν πάντα εύστοχες. Θυμάμαι ακόμα ότι ακόμα και μετά την σχολή, όντας πια πτυχιούχος, πήγαινα και του έδειχνα τη δουλειά μου. Πήγαινα στο εργαστήριο του, όταν επιτέλους κατάφερε να έχει εργαστήριο. Οι παρατηρήσεις του και οι κουβέντες μας με άλλαζαν κάθε φορά.
Μετά ο Θανάσης Μακρής… Διατηρήσαμε φιλία, η οποία έφτανε σε σημείο να ποζάρω για έργα του αρκετές φορές, πράγμα που σχετικοποιούσε την όποια σχέση μεταξύ μας όσο και τη σχέση με το λεγόμενο «έξω». Είναι ο δάσκαλος που ακόμα συμβουλεύομαι και δεν ξεχνώ ούτε στιγμή την συμβολή του στο να βρω τη ζωγραφική μου γραφή. Δεν ξεχνώ επίσης την διδασκαλία του Παπαδάκη στη χαρακτική όπως επίσης τον Γιάννη Γουρδή ο οποίος τόσο με καθόρισε, γιατί άνοιξε τον δρόμο μου για την δική μου έμπνευση.
-Βλέποντας τα έργα σας συναισθάνομαι ότι αντικατοπτρίζεται ο ψυχισμός σας, ότι κάθε έργο σας είναι η πνοή της ψυχή σας. Τι είναι για σας η ζωγραφική;
-Η Ζωγραφική είναι για μένα μια παράλληλη πραγματικότητα πνευματικής τάξεως μέσα στην οποία βυθίζομαι καθημερινά. Δεν υπάρχει παράλληλη πραγματικότητα άλλη εκτός από αυτή, που θέλει κάθε δημιουργός. Όταν αυτό σπάει τα όρια της ατομικής του πορείας, και γίνεται αντιληπτό με όποιους όρους, είναι ήδη πραγματικότητα, και μάλιστα όχι τόσο παράλληλη.
-Συνομιλείτε όμως με την Ιστορία και τα σύγχρονα ρεύματα ζωγραφικής. Πώς θα σχολιάζατε τη δουλειά σας;
-Αν τολμώ να πω κάτι για εμένα, είναι ότι είμαι απλώς ένα ελάχιστο κομμάτι της ιστορίας της ζωγραφικής, που προσπαθεί όμως να συνομιλήσει, ενώ πατάει στο παρελθόν, με τους σύγχρονους καλλιτέχνες. Η δουλειά μου έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με τον ψυχισμό μου, αλλά σε ποιόν δεν συμβαίνει αυτό; Σε κάθε έργο προσπαθώ, ψάχνοντας μέσα μου, άλλες φορές υποσυνείδητα κι άλλες φορές πιο σίγουρα στερεωμένος, να ερμηνεύσω και να ανακαλύψω την σχέση μου με την ιστορία της ζωγραφικής – με ζωγράφους που αγαπώ ή συγγενεύω, ή άλλες φορές με ζωγράφους που αμυδρά βλέπω την σχέση μου με αυτούς.
Άλλες φορές η συνομιλία με τους σύγχρονους ζωγράφους γίνεται μέσα από άλλο πρίσμα προβληματισμού, μια και είναι κάτι που γίνεται πιο πολύ στον παρόντα χρόνο. Προσπαθώ κάποιες φορές να γίνει το πάντρεμα, κάτι που, ακόμα και αν δεν γίνεται, έτσι ακριβώς ανακαλύπτω βλέποντας μετά το έργο. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει ζωγραφική πλέον, άνευ διαλόγου με την ιστορία της ζωγραφικής.
“Από τον Μπότσογλου έμαθα να αγγίζω αυτό που σκεφτόμουν”
-Ποιος ο ρόλος του χρώματος στο τελάρο σας;
-Βοηθάει στο να διοχετεύεται ακόμα πιο καθαρά η ένταση της ζωγραφικής μου. Το πρωτεύον στην δουλειά μου είναι η εσωτερική ένταση που υπάρχει, νομίζω, στα έργα μου. Το χρώμα είναι ένα μέσο, επίκτητο το οποίο συντελεί στο να γίνει πιο ξεκάθαρη, πιο ορατή αυτή η ένταση. Βέβαια θα ήθελα να πω ότι το χρώμα, μοιάζει σαν να είναι κάτι αυτονόητο για μένα καθώς από τα πρώτα έργα μου ερχόταν σχεδόν μόνο του. Άλλωστε είναι σαν να ρωτάτε έναν συνθέτη τι ρόλο παίζουν οι νότες στο έργο του…
-Επιλέγετε να ζωγραφίζετε οικεία πρόσωπα και τον εαυτό σας. Με ποια κριτήρια επιλέγετε κάποιο πρόσωπο να ζωγραφίστε; Τι είναι αυτό που σας κερδίζει την προσοχή;
-Τα πιο πολλά πορτραίτα και κυρίως αυτά των γονέων μου, που δεν είναι πια μαζί μου, γίνονται κατά τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μπαίνω στη διαδικασία να «μαθαίνω» ταυτόχρονα τα λεγόμενα «μοντέλα». Πορτραίτο πολλές φορές είναι η ζωγραφική να γίνει πράξη και μάλιστα ενίοτε δεν χρειάζεται κάτι παραπάνω από μια απλή κουβέντα. Φίλοι ή συγγενείς, που γνωρίζω αρκετά για αυτούς, παρά την «οικειότητα» και την τριβή, αποδεικνύονται φορείς άγνωστων πτυχών του εαυτού τους ή του δικού μου.
-Στις αυτοπροσωπογραφίες τι επιλέγετε να αποδώσετε; Την στιγμή, το συναίσθημα, την έκφραση του προσώπου σας;
-Η στιγμή έχει να κάνει με όλα αυτά που αναφέρατε. Στιγμή, συναίσθημα, έκφραση, δουλεύονται μέχρι να ανακαλυφθούν ξανά και να δουλεύονται ώσπου να πειθαρχήσουν προς χάρη του έργου.
Άλλες φορές το έργο ταξιδεύει και συναντά άλλες μορφές όπως το έργο «Ο Βοσκός του Οιδίποδα». Το έργο αυτό παρουσιάστηκε στην αναδρομική έκθεση μου στην gallery Φελιοζ, και δημιούργησε άριστες εντυπώσεις.
Πάντως δεν κάνω τόσες αυτοπροσωπογραφίες. Με ενδιαφέρουν και οι άλλοι. Προσπαθώ να ανταγωνιστώ την αυτοαναφορικότητα όσο κι αν επανέρχομαι εκεί. Οι κοινωνικές συνθήκες δεν βοηθούν. Ιδανικά, θα ήθελα να αλλάξω εγώ πρόσωπο.
-Τοπιογραφίες. Επιλέγετε σαν σημεία σκόπευσης την γειτονιά που διαμένετε, το Περιστέρι. Νομίζω ότι σας αρέσει να δουλεύετε το ίδιο θέμα άλλες ώρες της ημέρας, άλλες εποχές του χρόνου. Μιλήστε μας γι αυτό…
-Η γειτονιά μου, εννοώντας και το τοπίο που βλέπω πιο πέρα, δηλαδή την ευρύτερη περιοχή της πόλης μου, παρουσίαζε και κάθε φορά κάτι διαφορετικό. Πολλές φορές κάποια τοπία παρουσιάζονται ίδια, όμως αλλάζει η αντιμετώπιση τους ακόμα και αν γίνονται κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Αυτή η αντιμετώπιση γίνεται ad hoc και για μένα δεν χωράει εκλογίκευση. Άλλες φορές, ας πούμε όταν αλλάζει η ώρα, κάποια τοπία παρουσιάζονται σαν κάτι εντελώς καινούργιο χωρίς όμως να αλλάζει πάλι η αντιμετώπιση τους όπως ανάφερα παραπάνω.
Έτσι όπως γίνονται τα τοπία παρουσιάζονται ξεχωριστά στον θεατή και σε μένα.
Την πιο μεγάλη έλξη παρουσιάζουν για μένα τα νυχτερινά τοπία. Σκέφτομαι ότι τα τοπία την πόλης έχουν πάντα να κάνουν με τις μικρές ή τις μεγάλες βόλτες, με περπάτημα ή με όχημα, μέσα στην ευρύτερη Αθήνα και την όλη ζωή μας μέσα της.
-Ποια άλλα τοπία τραβούν την προσοχή σας για να τα αποθανατίσετε;
-Υπάρχουν τοπία τα οποία έχω ζωγραφίσει από κάποιες φωτογραφίες δικές μου ή άλλες, ή λίγα τοπία (τρία ή τέσσερα) που είχα ζωγραφίσει παλιότερα εκ του φυσικού και δεν γνωρίζω που είναι. Σίγουρα θα ήθελα να πάω πάλι σ’ αυτά τα τοπία για να δουλέψω εκ του φυσικού, αρκεί να μου δοθεί κίνητρο για να δοθώ σε αυτά. Οι Κυκλάδες κυρίως είναι, ακόμα και τώρα, ή terra incognita μου.
Για την ώρα, ζωγραφίζω κυρίως – αυθόρμητα – τοπία στο χωριό μου κοντά στο Γύθειο. Αυτά, όσα χρόνια και αν τα ζωγραφίζω πάντα με ελκύουν, κάθε ώρα και κάθε εναλλαγή της ώρας (χάραμα, μεσημέρι- απόγευμα, σούρουπο).
-Τι μας παρουσιάζετε στην γκαλερί ART PRISMA και ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια σας;
-Με την γκαλερί Art Prisma συμμετέχω στην Art Athina 2021 με τρία έργα μου. Πρόκειται επίσης να πραγματοποιήσω ατομική έκθεση με τίτλο «Ζωγραφική περιπέτεια» στην γκαλερί Art Prisma τον Ιανουάριο του 2022.
Με τη ζωγραφική βυθίζομαι στη ζωή μου.
Who is who
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966. Διπλωματούχος Αρχιτεκτονικής Ε.Μ.Π. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1996-1999) Ζωγραφική με καθηγητή τον Χρόνη Μπότσογλου και παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα Χαρακτικής με καθηγητές τον Γιάννη Παπαδάκη και τον Γιάννη Γουρζή. Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές.
ArtΠρίσμα
Κουντουριώτου 187, Πειραιάς
