Γράφει ο Γιώργος Δήμος

Ο Βρετανός μυθιστοριογράφος Γκράχαμ Γκρην, γεννημένος στο Μπέρχαμστεντ το 1904, είναι ευρέως γνωστός για τα θρίλερ αγωνίας του, όπως «Το υπουργείο του τρόμου» (1943), «Ο άνθρωπός μας στην Αβάνα» (1958) και «Ο Τρίτος Άνθρωπος» (1949), το οποίο γράφτηκε ως συνοδευτικό για την ομώνυμη ταινία του Κάρολ Ριντ, βασισμένη σε δικό του σενάριο, με πρωταγωνιστές τον Τζόζεφ Κότεν και τον Όρσον Γουέλς. Έχοντας ζήσει μια γεμάτη από εμπειρίες ζωή, ο Γκρην άντλησε πολλά από τα θέματα των μυθιστορημάτων του από τη δική του βιογραφία. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του βιβλίου, «Η καρδιά των πραγμάτων» (1948), που βασίστηκε στις εμπειρίες του ως απεσταλμένος της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών στη Σιέρα Λεόνε, στην Αφρική.

Έχοντας βαπτιστεί Καθολικός Χριστιανός ως ενήλικας το 1926 (χάρη στη μέλλουσα γυναίκα του, Βίβιεν Ντέιρελ-Μπράουνινγκ), ο Γκρην, αν και υποστήριζε πως η πίστη του στο Θεό ήταν λιγοστή, διαχώριζε τα έργα του σε «σοβαρά» (με θρησκευτικό, δηλαδή, μήνυμα) και «ψυχαγωγικά» (τα θρίλερ αγωνίας και μυστηρίου που τον έκαναν αρχικά διάσημο). Σε οτιδήποτε κι αν έγραφε, πάντως, η κατήχηση της Καθολικής Εκκλησίας έβγαινε πάντα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στην επιφάνεια. Τα λεγόμενα «καθολικά» μυθιστορήματά του είναι τέσσερα, ξεκινώντας με το «Μπράιτον Ροκ» (1938), συνεχίζοντας με το «Η δύναμη και η δόξα» (1940) και το «Η καρδιά των πραγμάτων» και τελειώνοντας με το «Τέλος Μιας Σχέσης» (1951).

Τα «καθολικά» έργα του Γκρην έχουν όλα ημι-αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, κυρίως επειδή ο συγγραφέας έμοιαζε σε όλη του τη ζωή να «παλεύει με τον Θεό». Το «Τέλος Μιας Σχέσης» πραγματεύεται την ιστορία μιας παράνομης σχέσης στο Λονδίνο, μεταξύ ενός συγγραφέα (Μόρις Μπέντριξ) και της γυναίκας του καλύτερου φίλου του (Σάρα Μάιλς), η οποία αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τελείωσε ξαφνικά λίγο μετά το τέλος των βομβαρδισμών. Ο Μόρις και η Σάρα υπήρξαν παράφορα ερωτευμένοι και ο γάμος της με τον Χένρι δεν στάθηκε ούτε στο ελάχιστο εμπόδιο στη σχέση τους, αφού στη ουσία δεν τους συνέδεαν πια ερωτικοί δεσμοί.

Ο Γκρην διαλέγει να ξεκινήσει την ιστορία από το τέλος της σχέσης του Μόρις και της Σάρα, όταν εκείνη του έχει ζητήσει ξαφνικά να χωρίσουν και αρχίζει να τον αποφεύγει, φυτεύοντας έτσι το σπόρο της ζήλιας στο μυαλό του και κάνοντάς τον να νομίζει πως τον έχει παρατήσει για κάποιον άλλο.

Καθώς ο Γκρην έχει συνήθως μια ροπή προς το κατασκοπικό μυθιστόρημα και τα περισσότερα βιβλία του έχουν τέτοια στοιχεία, έτσι και το «Τέλος Μιας Σχέσης» μετατρέπεται σε θρίλερ μυστηρίου όταν ο Μπέντριξ προσπαθεί να μάθει ποιος ή τι έκανε τη Σάρα να απομακρυνθεί από κοντά του και σύντομα προσλαμβάνει κάποιον να την παρακολουθήσει. Όταν κάποια στιγμή πέφτει στα χέρια του το ημερολόγιό της, ο Μπέντριξ συνειδητοποιεί αφενός πως η Σάρα τον αγαπάει ακόμα και πως εκείνο που την έστρεψε μακριά του ήταν η δική του ζήλια και αφετέρου πως το νέο της ενδιαφέρον δεν είναι προς έναν άλλο εραστή, αλλά προς το Θεό και την ξεχασμένη της καθολική πίστη.

Ο Μπέντριξ είναι αγνωστικιστής και έχει αντιρρήσεις με τη νέα αυτή «στροφή» της Σάρα, η οποία νοιώθει ότι του την στερεί. Κάνοντας τα πάντα για να της αλλάξει γνώμη, ο πρωταγωνιστής ανακαλύπτει πως την έχει ήδη χάσει και πως ο χρόνος της σε αυτόν τον κόσμο είναι περιορισμένος, καθώς πάσχει από μια ασθένεια η οποία ολοένα και χειροτερεύει.

Εκτός από το θρησκευτικό ζήτημα που απασχολούσε τον Γκρην και στην προσωπική του ζωή, το «Τέλος Μιας Σχέσης» είναι αυτοβιογραφικό και όσο αφορά την παράνομη σχέση που περιγράφει κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών του Λονδίνου από τη γερμανική αεροπορία (1940-1941). Ο Γκρην αφιέρωσε το μυθιστόρημα στην «Κ.», της οποίας το πλήρες όνομα αργότερα αποκαλύφθηκε ως Κάθριν, ενώ το σπίτι του συγγραφέα στο Λονδίνο, όπως και στο βιβλίο, είχε καταστραφεί κατά τη διάρκεια ενός βομβαρδισμού.

Ο προσωπικός χαρακτήρας του μυθιστορήματος και ο τρόπος με τον οποίο ο Γκρην ψυχογραφεί τους χαρακτήρες, έχουν συμβάλει στο να θεωρείται το «Τέλος Μιας Σχέσης» ένα από τα καλύτερα βιβλία της καριέρας του.

Όπως και άλλα έργα του Γκρην, έτσι και το «Τέλος Μιας Σχέσης» έχει μεταφερθεί παραπάνω από μία φορά στη μεγάλη οθόνη. Η πρώτη μεταφορά έγινε από τον Έντουαρντ Ντμίτρικ το 1955, με πρωταγωνιστές τη Ντέμπορα Κερ και τον Βαν Τζόνσον, και η δεύτερη το 1999, από τον Νιλ Τζόρνταν, με τον Ρέιφ Φάινς και τη Τζούλιαν Μουρ. Το 2004 η ιστορία αποτέλεσε τη βάση μίας όπερας από τον Τζέικ Χέγκι, η οποία έκανε την πρεμιέρα της στο Houston Grand Opera, στο Τέξας. Το 2012, ο Βρετανός ηθοποιός Κόλιν Φερθ ηχογράφησε την αφήγηση του βιβλίου για την ιστοσελίδα Audible.com.

Ακόμα, λοιπόν, κι αν η ιστορία είναι πια 70 και πλέον χρόνων, η απήχησή της στο αναγνωστικό κοινό παραμένει μεγάλη. Σίγουρα αυτό οφείλεται μεν στο ότι πολλοί άνθρωποι πιστεύουν στο Θεό, καθώς το βιβλίο περιέχει ένα σαφές μήνυμα υπέρ του Χριστιανισμού, όμως, από την άλλη, αποτελεί και μια ειλικρινής καταγραφή ενός έρωτα που φτάνει απότομα στο τέλος του και του πόνου που προκαλεί στους εραστές ο χωρισμός.