Ο Δημοσθένης Δαββέτας, ο καθηγητής ο ποιητής, ο συγγραφέας, ο αρθρογράφος, ο εικαστικός παρουσίασε την Πέμπτη 17 Ιανουαρίου τη νέα του εικαστική δουλειά στην Gallery Art πρίσμα στον Πειραιά.
Πολυσχιδής και τελειομανής καθώς είναι, έχει διακριθεί σε πολλές διαφορετικές δραστηριότητες. Η απραξία και το κενό του χρόνου τον τρομάζει, αναφέρει στη συνέντευξή μας. Ίσως αυτό αποτελεί ένα από τα κίνητρα του για διαρκή δραστηριότητα. Καθηγητής στη φιλοσοφία της τέχνης στο IESA στο Παρίσι, αρθρογράφος σε σημαντικά διεθνή περιοδικά όπως τα Art forum, Art studio, Beaux Arts Magazine, Calleries Magazine, στις εφημερίδες Liberation, Figaro & Les Echos, με μεγάλη πολιτική δραστηριότητα εμπνέεται από την ποίηση και ζωγραφίζει και με εφαλτήριο την Τέχνη, η Ζωή παίρνει μια άλλη διάσταση.
Εμείς τον συναντήσαμε στην Αθήνα, λίγη ώρα μετά την άφιξή του από το Παρίσι.
Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
-Γιατί επιλέξατε αυτόν τον τίτλο για την ατομική σας έκθεση;
Τίτλος της έκθεσής μου είναι «ζω-γραφική Ομιλούσα», παρμένος από τον ορισμό του Αριστοτέλη για την ζωγραφική. Δηλαδή αναφέρεται στην γραφική, στις εικόνες του ζώντος, στις εικόνες που κάποιος ζωγραφίζει κάποιος με βάση τα βιώματα του.
Ό,τι κάνω είναι βιωματικό και ανταποκρίνεται σε αυτή τη διπλή διάσταση της ταυτότητάς μου σαν να είμαι διπλός, για να μην πω τριπλός. Ποιο είναι το διπλό; Ποίηση και ζωγραφική. Και τα δύο αυτά τα εκφράζω σε ένα πίνακα.
-Πώς ξεκινήσατε να ζωγραφίζετε;
Η ζωγραφική μου διαδρομή έχει τις ρίζες της στην παιδική μου ηλικία. Αυτή η συνήθειά μου να γράφω και να σχεδιάζω μέσα στο ίδιο πλαίσιο, έγινε σιγά σιγά το θεμέλιο της εικαστικής μου ταυτότητας.
Από μικρός με τρόμαζε η απουσία. Με τρόμαζε η σιωπή του κενού. Ενστικτωδώς την κάλυπτα με παρέες και παιχνίδια και όλο αυτό με έκανε υπέρ ενεργητικό . Στο σχολείο δεν μπορούσα να μείνω δίχως δράση . Ήθελα να μιλώ και να επικοινωνώ με τα άλλα παιδιά ακόμη και την ώρα του μαθήματος. Κι όσο στο δημοτικό αυτό ήταν σε μικρή διάσταση , στο γυμνάσιο έγινε συνήθεια και βασικός τρόπος επικοινωνίας με τους συμμαθητές μου κατά την διάρκεια των μαθημάτων. Αποφάσισα λοιπόν να στέλνω σημειώματα σε αγόρια ή κορίτσια είτε για να σχολιάσω κάτι, είτε προτείνοντας τους συναντήσεις μετά το μάθημα.
Η φυσική μου ανυπομονησία με ωθούσε να το κάνω αυθόρμητα και χωρίς δεύτερη σκέψη. Φοβισμένος όμως ότι η καθηγήτρια μπορούσε να το δει και να το διαβάσει, αυθόρμητα πολλές φράσεις μου αντί να τελειώνω με λέξεις, συνέχιζα σχεδιάζοντας.
Έγραφα για παράδειγμα: “σε μια ώρα “και συνέχιζα φτιάχνοντας “μια μπάλα του μπάσκετ”. Αυτός που δεχόταν το χαρτί καταλάβαινε το μήνυμα.
Αυτή η συνήθεια να γράφω και να σχεδιάζω μέσα στο ίδιο πλαίσιο, καθώς έψαχνα να βρω την πλαστική μου γλώσσα, έγινε σιγά σιγά το θεμέλιο της εικαστικής μου ταυτότητας. Αργά αλλά σταθερά άρχισε να αναπτύσσεται ο δικέφαλος ζωγραφικός μου λόγος.
Έτσι, γραφή και εικόνα συνυπήρχαν άρρηκτα συνδεδεμένα, ως κλαδιά του ίδιου πλαστικού – εικαστικού κορμού. Γραφή και εικόνα έγιναν οι σύντροφοι μου, αυτοί που μπορούσαν να καλύψουν το φόβο του κενού και της απουσίας που με τρόμαζε υπαρξιακά από την πολύ νεαρή μου ηλικία.
Είχα πάρει απόφαση να εκφράζομαι ζωγραφικά σαν εικαστικός και σε αυτό στηρίχθηκε το βίωμα και ταυτότητά μου και πάνω σε αυτό συνεχίζω να στηρίζομαι. Έτσι, ενσωμάτωσα τον φόβο του κενού στην δημιουργική μου ζωή. Ισορρόπησα μεταξύ δυο δυνάμεων που σε νεαρή ηλικία με απειλούσαν, με αποσταθεροποίηση. Η δημιουργική μου Ζωή μπορούσε πια να καλλιεργήσει γόνιμα τις φυσικές μου αδυναμίες, φόβους κι ελλείψεις. Η Τέχνη έδωσε μια άλλη διάσταση στην Ζωή
-Με ποιον λοιπόν τρόπο παρουσιάζετε σε έναν σας πίνακα την ζωγραφική και την ποίηση ταυτόχρονα;
-Στους πίνακες μου πάντα υπάρχει μία εικόνα και ένα ποίημα γραμμένο με το χέρι, το οποίο γράφω κατά την ώρα που δουλεύω τον πίνακα για να εισάγεται και το κείμενο σαν μέρος της εικαστικής μου δράσης.
Δηλαδή μπορεί να ξεκινήσουμε μία λέξη και η λέξη αυτή να συνεχίσει και να γίνει εικόνα. Συνεχίζω με το χρώμα Το χρώμα, η εικόνα το ποίημα δεν είναι ξεχωριστά. Δεν είναι διαφορετικά πράγματα είναι δύο κλαδιά του ίδιου δέντρου.
-Ποιο το βασικό πλαίσιο που κινείται η δουλειά σας;
Τα στοιχεία της δουλειάς μου είναι τρία: γραφή, εικόνα, χαρτί και όλα αυτά γύρω από τη σχέση με το πλήρες κενό. Αυτό είναι το βασικό concept.
-Τι άλλο θεωρείτε σημαντικό σε αυτή την δουλειά; Κάνατε λόγο για την έννοια του κενού. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε τι εννοείτε;
Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο στο έργο μου είναι η έννοια του κενού. Το ότι από μικρός φοβόμουν το κενό και τη μοναξιά, ίσως να οφείλεται στην απώλεια του πατέρα μου.
Μετά τον θάνατο του, η μητέρα δεν άντεχε να μένει μόνη. Αισθανόμουν τον φόβο και η διαρκή ανάγκη της να είναι κοντά μου και να με προστατεύει σαν μοναχογιό. Έτσι, κατά την απουσία της, μου δημιουργούταν η αίσθηση του κενού και του φόβου.
Οι Λατίνοι αλλά και οι Έλληνες πίστευαν ότι η φύση φοβάται το κενό και εγώ πίστευα και πιστεύω στη φύση. Πιστεύω δηλαδή στις εσωτερικές δυνάμεις που μας έχει δώσει η ίδια μας η Γέννηση οποίες όμως για να αναπτυχθούν πρέπει να τις καλλιεργήσουμε. Καθώς λοιπόν η φύση φοβάται το το κενό, πρέπει να βάζει πράγματα πρέπει να γεμίζει τη ζωή μας. Δηλαδή με απλά λόγια ένας άνθρωπος ο οποίος δεν έχει δραστηριότητες, θα πάθει κατάθλιψη, θα μελαγχολήσει, θα αδειάσει.
Έτσι και εγώ ένα πίνακα δεν τον γεμίζω όλο. Επιλέγω τον συνδυασμό μεταξύ του κενού και του πλήρους γιατί αν η φύση αγαπά το πλήρες και φοβάται το κενό, ο συνδυασμός ξορκίζει τον φόβο.
-Τι τεχνικές χρησιμοποιείτε στη δουλειά σας;
Μικτή τεχνική χρησιμοποιώ στα έργα μου, κυρίως ακρυλικό και πάντα-πάντα ζωγραφίζω μόνο σε χαρτί, όχι σε καμβά. Δεν θέλω να είμαι ο παραδοσιακός ζωγράφος. Εκεί βρίσκεται η avant-garde, η επαναστατική μου πρωτοποριακή αντίδραση. Θέλω να δουλεύω στο χαρτί γιατί είμαι και συγγραφέας και το χαρτί είναι το κυρίαρχο στοιχείο.
-Ποια η θεματολογία σας;
Για την έκθεση αυτή δούλεψα σε δύο κατευθύνσεις. Αρχικά εμπνεύστηκα από την καθημερινότητα, από πρόσωπα που συναντούσα. Ειδικότερα με συγκινούσε είτε το «ζεστό» του προσώπου, είτε το «κρύο». Κάποιες φορές δούλεψα με μοντέλα, κάποιες φορές μόνος μου.
Κυρίως όμως δουλεύω και με καταστάσεις ιστορικές, όπως ο Οδυσσέας, ο Κομφούκιος, ο Σωκράτης ή ο Βούδας ή η ελληνική φιλοσοφία. Άρα υπάρχει ένα μίγμα εικόνων της καθημερινότητας με εικόνες της φιλοσοφίας και της ιστορίας
-Τελικά, τι αισθάνεσθε ότι είστε; Είστε καθηγητής, ποιητής, ζωγράφος..;
Αντιλαμβάνομαι ότι αυτό το πολύπλευρο του χαρακτήρα μου μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση σε ανθρώπους, οι οποίοι δεν είναι ανοιχτόμυαλοι.
Θα αναρωτιόνται τελικά είναι καθηγητής φιλοσοφίας της τέχνης, είναι ποιητής, βγάζει βιβλία, είναι εικαστικός, εκθέτει τα έργα του, επιμελείται εκθέσεις και μάλιστα πάρα πολλές, είναι πολιτικός σχολιαστής στις εφημερίδες; Τι τελικά είναι;
Σας απαντώ λοιπόν με πάσει ειλικρίνεια. Είμαι καθένα και όλα μαζί. Θεωρώ τον εαυτό μου ένα παιδί τυχαίο, όχι συνειδητό, μιας αναγεννησιακής τάσης της ζωής. Δηλαδή όπως στην αναγέννηση οι καλλιτέχνες δούλευαν πάρα πολύ διαφορετικές εκφράσεις της ζωής, όπως ο Ντα Βίντσι για παράδειγμα χωρίς φυσικά να συγκρίνομαι με αυτόν. Αναλογιστείτε, ήταν και τεχνικός και μηχανικός και επιστήμονας και έφτιαχνε από μηχανές πολέμου μέχρι πίνακες.
-Και πώς ιεραρχείτε τις δραστηριότητες σας;
-Έχω σπουδάσει Νομική στη Θεσσαλονίκη και εν συνεχεία πήγα στο Παρίσι και σπούδασα φιλοσοφία. Θα πω και κάτι το οποίο δεν έχω πει ποτέ. Χάρη στη νομική μπορώ και εκφράζομαι με άνεση ή μάλλον να βάζω σε τάξη την αχαλίνωτη ελευθερία του χαρακτήρα και της σκέψης μου.
Τα πέντε χρόνια σπουδών στη Νομική, με έμαθαν να χρησιμοποιώ τις λέξεις με μεγάλη ακρίβεια και ευθύνη. Αυτό το αίσθημα ευθύνης στο βάζουν από το πρώτο έτος στο μυαλό. Πρέπει να είσαι ακριβής στη χρήση του όρου. Αυτή την ακρίβεια εφάρμοσα αργότερα στην πολλαπλή και ελεύθερη καλλιτεχνική μου φύση.
-Αναφερθήκατε πολλές φορές στην συζήτησή μας, στην παιδική σας ηλικία. Ως φύση καλλιτεχνική, πιστεύετε ότι έχετε διατηρήσει πτυχές του εαυτού σας από την νεότητά σας;
-Από μικρό παιδί είχα μία αχαλίνωτη ελευθερία, έναν αυθορμητισμό που δεν είχε όρια. Όταν η μητέρα μου προσπαθούσε να με συγκρατήσει, έλεγα πάντα αυτό που πίστευα και συνήθως «έτρωγα τα μούτρα μου» με πολύ σκληρό τρόπο αλλά παρόλα ταύτα δεν άλλαξα ούτε και τώρα που πέρασαν τα χρόνια και μεγάλωσα.
Από τους Γάλλους διανοούμενους έμαθα ότι καλύτερα να είσαι ο εαυτός σου, παρά να προσπαθήσει να φτιάξεις ένα εαυτό όπως αρέσει στους άλλους. Έτσι ίσως υπάρχει η πιθανότητα, ακόμα και οι αντίπαλοί σου, κάποια στιγμή να μην συμφωνήσουν μαζί σου, αλλά θα δεχθούν την ειλικρίνειά σου.
-Μιλήστε μας για τη ζωή σας στη Νέα Υόρκη.
-Στη Νέα Υόρκη πήγα όταν τελείωσα τη Νομική. Πήγα πρώτα στη Γαλλία σε ηλικία 22 ετών και αμέσως εργάστηκα στη γαλλική εφημερίδα Liberation. Ήμουν βασικός συντάκτης στα εικαστικά και ταυτόχρονα είχα αποφασίσει να κάνω διδακτορικό. Με την εργασία μου στην εφημερίδα βρήκα την ευκαιρία να πάω στη Νέα Υόρκη για μία σειρά από δράσεις και έτσι έμεινα αρκετό καιρό.
Εκεί λοιπόν συνάντησα «τον κορυφαίο των κορυφαίων», τον Andy Warhol με τον οποίο γίναμε φίλοι. Αποκλειστικές συνεντεύξεις μας έχουν εκδοθεί σε όλες τις γλώσσες του κόσμου σε βιβλίο με τίτλο «Διάλογοι» αλλά ποτέ στα ελληνικά.
Από τον Andy Warhol γνώρισα τον Ζαν Μισέλ Μπασκιά, τον Yves Laurent, τον Μικ Τζάγκερ. Θυμάμαι μία βραδιά γνώρισα και τη Μαντόνα. Ήταν ίδια παρέα τον Κλεμέντε, τον James Brown δηλαδή όλους αυτούς που ήταν στο ξεκίνημα της νέας τάσης δεκαετίας 80 και 90.
Υπήρξαμε φίλοι και παραμένω με αυτούς όσοι είναι εν ζωή. Χάρη σε αυτή την περιπέτεια γνώρισα όλη την αφρόκρεμα όπως τον Francis Bacon και πολλούς όλους τους, με αποτέλεσμα μετά που πήγα μόνιμα στη Γαλλία για να τελειώσω τις σπουδές μου, να φέρω φοβερό υλικό στην εφημερίδα με πρωτογενείς συζητήσεις με όλους αυτούς με αποτέλεσμα να εκτιναχτεί η καριέρα μου και να πάρω βασική θέση στην εφημερίδα. Ο μόνος Έλληνας που έχει εργαστεί εκεί ως σήμερα.
-Συνεχίζετε να γράφετε ακόμα σε έντυπα στο εξωτερικό;
-Έχω γράψει σε διάφορα περιοδικά αλλά και σε έντυπα των μεγαλύτερων μουσείων του κόσμου, σε μεγάλους καταλόγους
Σταμάτησα να γράφω πια κείμενα στο βαθμό που έγραφα παλιά σε εφημερίδες. Γράφω επιλεκτικά πια, πολιτικά κείμενα αλλά συνεχίζω να γράφω στα μεγάλα μουσεία. Δεν θα ήθελα να θεωρηθεί ότι εκμεταλλεύομαι τις γνωριμίες μου σαν θεωρητικός για να λανσάρω τη δουλειά μου σαν εικαστικός.
Θέλω με την ειλικρίνειά μου να πάρω το ρίσκο της δημιουργίας το ρίσκο της ποιότητας.
Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι όλα ξεκίνησαν από τον ορθό λόγο της Νομικής αλλά πίσω από όλα βρίσκεται η ποίηση. Αν πρέπει να βρούμε μία καρδιά, μία ψυχή είναι η ποίηση.
Ποια ποίηση; η ποίηση η οποία όπως έλεγε ο Συμεωνίδης Η ζωγραφική είναι σιωπηλή ποίηση, ενώ η ποίηση είναι ομιλούσα ζωγραφική
Info Έκθεσης
“Ζω-γραφική Ομιλούσα”
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΑΤΑΣΑ ΘΩΜΑΚΟΥ
Διάρκεια έκθεσης : 17 Ιανουαρίου έως 17 Φεβρουαρίου 2019
Ώρες λειτουργίας Τρ/Πεμ/παρ 10.30–15.00 &18.00–21.00
Τετ/Σαβ 10.30–15.00
Gallery Art πρίσμα
Κουντουριώτου 187 Πειραιάς – τηλ. 2104296790
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα axianews στο φύλλο 12/1/2019
