Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

Όσο αμέριμνα κι αν κάποιος κάνει τη βόλτα του στο κέντρο της Αθήνας, σίγουρα θα του τραβήξουν την προσοχή, τα λουλούδια, οι γυναίκες με τον μακρύ λαιμό, με κλειστά μάτια και τα ωραία μαλλιά που είναι ζωγραφισμένα στους βρώμικους τοίχους στην Αθήνα με την υπογραφή “SONKE”.

Ο Αλέκος Σκουταριώτης γεννήθηκε για να τραβάει την προσοχή μας. Λιγομίλητος στον τύπο αποφεύγοντάς τις πολλές φωτογραφίες, «φωνάζει» με τον δικό του τρόπο. Ο ίδιος δημιουργεί, όπως σχεδόν όλοι οι καλλιτέχνες της γενιάς του, με γνώμονα τις εκάστοτε κοινωνικοπολιτικές συνθήκες ή σύμφωνα με προσωπικά βιώματα. Η ελευθερία αλλά και η χειραφέτηση, η αναζήτηση του νοήματος στις σχέσεις και η αυτονομία της γυναίκας είναι βασικές έννοιες που απασχολούν τον καλλιτέχνη.

Ο ίδιος έχει αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ο καλλιτέχνης είναι ένας άνθρωπος που όταν οι άλλοι σιωπούν έχει την υποχρέωση να φωνάξει, διαταράσσοντας με αυτό τον τρόπο τις συνειδήσεις και αναζωογονώντας το πνεύμα.

– Ποια είναι η διαφορά όταν κάνετε εικαστικές παρεμβάσεις σε εξωτερικό χώρο και όταν δημιουργείτε έργα για εκθέσεις; Που νοιώθετε πιο ελεύθερος, πιο ο εαυτός σας;   

Πιστεύω ότι ο ιλιγκαλισμός (illegal-  η παρανομία) που ενυπάρχει στο να ζωγραφίζω στο δρόμο πέρα από την ευχαρίστηση που μου δίνει λόγω της αδρεναλίνης  καθετί “παράνομου”, είναι και μια μικρή σύγκρουση με την “υπάρχουσα” κοινωνία και τους έννομους περιορισμούς. Από την άλλη στο εργαστήριο έχω την ελευθερία, την ηρεμία και τον χρόνο να κάνω αρτιότερες συνθετικά και εικαστικά συνθέσεις που και αυτές μου δένουν μια διαφορετική αίσθηση πληρότητας.

– Ποια είναι τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από τη δουλειά σας;

Στα πολιτικά έργα που φτιάχνω κάνω μια κριτική στην αστική κουλτούρα, τον καταναλωτισμό και το θέαμα. Βάζω εικόνες μαζί που συνθέτουν μια αφήγηση π.χ. ηρεμιστικά χάπια με τον ήλιο του ΠΑΣΟΚ και ένα ροζ ματατζή να φυλάει όλα αυτά. Προσπαθώ να δώσω την πραγματικότητα διανθισμένη με ποπ ανάλαφρα στοιχεία και εικόνες μαζικής κουλτούρας.

– Μέσα από τα ζευγάρια που επιλέγετε να ζωγραφίσετε συχνά αναζητάτε το νόημα στις σχέσεις των ανθρώπων; Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι είναι πιο κοντά σήμερα απ’ ότι παλιότερα, ή αντίστροφα;

Επιλέγω συμβολικά να σχεδιάζω σχεδόν άφυλες μορφές θέλοντας να καταρρίψω την κυρίαρχη αφήγηση της πατριαρχίας  και της κοινωνίας για το πως αντιλαμβανόμαστε έναν άντρα και μια γυναίκα και όχι τόσο επειδή με ενδιαφέρουν οι σχέσεις  μεταξύ ζευγαριών ομόφυλων ή ετερόφυλων.

Αν αναφερόμαστε στη συντριπτική μειοψηφία που κατοικεί στις ”αναπτυγμένες” χώρες του δυτικού κόσμου και όχι στους ”τριτοκοσμικούς” πληθυσμούς που ζουν στοιβαγμένοι σε καταυλισμούς ή σε φαβέλες, όπου αναγκαστικά  είναι πιο κοντά ο ένας στον άλλον μιας και που οι επεκτατικές βλέψεις του δυτικού κόσμου  τους κλέβουν τη ζωή και το ζωτικό τους χώρο, τότε θεωρώ πως έχουμε απομακρυνθεί περισσότερο από ποτέ εξαιτίας  της αποξένωσης που έχει δημιουργηθεί από κάθε τι μη εμπορεύσιμο μέσα στα πλαίσια της καταναλωτικής μανίας που αναπαράγεται μέσα στις κοινωνίες που η αξία του ανθρώπου μετριέται με βάση το πόσο έχει και τι καταναλώνει.

– Πιστεύετε ότι ο καλλιτέχνης οφείλει να φωνάξει και να παρέμβει όταν οι άλλοι σιωπούν;

Ο καλλιτέχνης μπορεί να κάνει ό,τι θέλει ελεύθερα στο πεδίο της τέχνης και ό,τι του επιβάλλει η ατομική του ηθική. Εγώ πιστεύω ότι έχει την ελάχιστη ηθική υποχρέωση να δείχνει την αλήθεια και να είναι ριζοσπαστικός και όχι μετριοπαθής των ίσων αποστάσεων. Επίσης, ο όρος καλλιτέχνης πιστεύω είναι ρευστός και υποκειμενικός. Για εμένα ας πούμε είναι  απλά ένας ρόλος που μου δίνεται από την κοινωνία και άλλες φορές φοράω αυτή την περσόνα  όπου χρειαστεί άλλες φορές την αφήνω στην άκρη και ασχολούμαι με πιο πεζά καθημερνά πράγματα της ζωής.

“Ο καλλιτέχνης μπορεί να κάνει ό,τι θέλει ελεύθερα στο πεδίο της τέχνης και ό,τι του επιβάλλει η ατομική του ηθική”

– Γενικά η τέχνη πόσο παρεμβαίνει στην εποχή μας;

Καθόλου… Νομίζω είναι από τα τελευταία ζητήματα που απασχολούν τους ανθρώπους. Φαντάζει κάτι ελιτίστικο, χόμπυ των πλουσίων των καλλιεργημένων  και αυτών που γνωρίζουν ενώ συχνά αυτοί που δεν γνωρίζουν είναι οι πιο αυθεντικοί καλλιτέχνες χωρίς να το καταλαβαίνουν. Η τέχνη είναι το πιο απλό συναίσθημα που μπορεί να το πραγματώσει  οποιοδήποτε ακόμη και τα ζώα ή η φύση η ίδια ή το τυχαίο.

– Οι ομότεχνοι σας, η γενιά σας πόσο τελικά ισχυρή είναι στη δημόσια παρέμβαση της; Μπορείτε αν θέλετε να κάνετε μια σύγκριση με τις παλιότερες γενιές καλλιτεχνών.

Υπάρχει ποσοτική αύξηση στους καλλιτέχνες που βλέπουν και τους τοίχους των πόλεων ως πεδίο δράσης και αυτό είναι θετικό. Είναι μια σύγχρονη ανάγκη της τέχνης μάλλον και των καλλιτεχνών που ζουν σε  μεγάλες πόλεις.

– Με τα σύμβολα που συχνά χρησιμοποιείτε στη δουλειά σας, όπως η καρδιά στη συγκεκριμένη ενότητα, τι θέλετε να δηλώσετε;

Η καρδιά πάλι κατά κύριο λόγο έχει αισθητικό σκοπό. Μου αρέσει ο συνδυασμός των χρωμάτων, μαύρο άσπρο με λίγο κόκκινο αλλά έχει και ξεκάθαρη σημειολογία.

“Αντλώ την έμπνευσή μου από πολύ ρομαντικά πράγματα, μέχρι στους στίχους του Βασίλη Καρρά και τις ομιλίες του Άδωνη Γεωργιάδη, τις ειδήσεις κλπ”

– Από τι αντλείτε την έμπνευση σας;

Από όπου μπορώ… Κυρίως από καθημερινά πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή μου, από το ιντερνέτ και όποια άλλη δραστηριότητα κάνω. Από πολύ ρομαντικά πράγματα μέχρι στους στίχους του Βασίλη Καρρά και τις ομιλίες του Άδωνη Γεωργιάδη, τις ειδήσεις κλπ.

– Οι σύγχρονες πολιτικοκοινωνικές συνθήκες, η κρίση, όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας σας δίνουν λόγους για να ζωγραφίσετε και νακινητοποιηθείτε καλλιτεχνικά;

Ναι… Πάντα έτσι ήταν και θα είναι για τους καλλιτέχνες. θα παράγουν έργα επηρεασμένα από όλα αυτά που βιώνουν.

– Γιατί επιλέγετε το ασπρόμαυρο κατά κύριο λόγο; Πιστεύετε ότι η ζωή μας σήμερα είναι ασπρόμαυρη ή γκρίζα;

Δεν υπάρχει κάποιος τέτοιος συμβολισμός στην επιλογή των χρωμάτων. Γίνεται για αισθητικούς λόγους.

– Όταν και όπου επιλέγετε να βάλετε χρώμα, το κάνετε για να δώσετε μια αισιόδοξη νότα για να δώσετε ελπίδα; Εσείς είστε αισιόδοξος γενικότερα;

Όχι, και πάλι είναι για λόγους αισθητικής, δεν πιστεύω δηλαδή ότι το χρώμα βγάζει αισιοδοξία ή ελπίδα από μόνο του ή το ασπρόμαυρο βγάζει γκρίζα συναισθήματα. Στο κοινωνικό πεδίο δεν βλέπω κάποια ελπίδα για αλλαγή. Στο πολιτικό, η μόνη λέξη που θα ταίριαζε είναι ματαίωση. Αλλά έτσι ήταν πάντα για εμένα, παλιότερα απλά  υπήρχε άγνοια από πολλούς. Τώρα η κατάσταση είναι ματαιωτική  περισσότερο από ποτέ στην πολιτική. Ας έρθουν ιδέες γιατί η λέξη πολιτική από μόνη της παραπέμπει πλέον σε γραφικούς απατεώνες που δρουν με κίνητρο το ίδιον όφελος και απευθύνονται σε χαμηλής αντίληψης ψηφοφόρους.

– Συνεργάζεστε με δύο νέους ανθρώπους της γενιάς σας τη Νίκη και το Γρηγόρη Καπόπουλο. Θα θέλατε να μας μιλήσετε γι’ αυτή τη συνεργασία;

Είναι μια συνεργασία καινούργιας γενιάς, κοιτώντας την παλαιότερη με δέος. Η γκαλερί εκπροσωπεί  και συνεργάζεται  από πολύ παλιά  με τους πιο αναγνωρισμένους  Έλληνες και  ξένους εικαστικούς όπως  ο Γαΐτης, ο Ακριθάκης, ο Φασιανός, ο Τσόκλης, ο Σπεράντζας και άλλους σημαντικούς δημιουργούς αλλά και νεότερους  Έλληνες και ξένους όπως ο Κωστής Γεωργίου, η Laurence JENKELL, o  David GERSTEIN κλπ.

Καλύπτοντας ένα ευρύ καλλιτεχνικό φάσμα και μια συλλογή που ξεκινάει από την κλασσική ζωγραφική, το σουρεαλισμό, και το σύγχρονο ελληνικό μοντερνισμό και φτάνει μέχρι σήμερα με το street art  και την popart και καλλιτέχνες όπως ο Βlek Le Rat και ο Μr Βrainwash, o AIIROH  και o ERRO και άλλους σύγχρονους σημαντικούς καλλιτέχνες. Η παρακαταθήκη λοιπόν είναι σημαντική και ο Γρηγόρης με τη Νίκη συνεχίζουν αυτό το έργο και σίγουρα η επιλογή τους με τιμά.

– Τελικά η τέχνη ανήκει ή πρέπει να ανήκει σε όλους;

Ναι, ας  ανήκει σε όποιον θέλει να την έχει!

– Γιατί επιλέξατε ένα ψευδώνυμο και τι δηλώνετε μέσα από αυτό;

Έχω αυτό το ψευδώνυμο από όταν ήμουν 13 χρονών.  Έκανα γκράφιτι με αυτό, υπέγραφα πάντα τις ζωγραφιές στο δρόμο έτσι και όχι με το κανονικό μου όνομα, επειδή το να κάνεις γκράφιτι στους δρόμους χωρίς άδεια παρεμβατικά είναι παράνομο και σε πολλούς φυσικά δεν αρέσει.

* Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “axianews”