Επιμέλεια- Συνέντευξη: Ζέτα Τζιώτη
Καλοκαίρι στην Ύδρα, όπου τέχνη και μουσική θα συνυπάρξουν αρμονικά. Την Παρασκευή 2 Αυγούστου, ο Σταμάτης Κραουνάκης, με την ομάδα Σπείρα – Σπείρα, αφιέρωσε στον φίλο του ζωγράφο, Νίκο Στεφάνου μια μουσική βραδιά στο λιμάνι, όπου πλήθος κόσμου «ταξίδεψε» με αγαπημένες μελωδίες
Η δουλειά του Στεφάνου αποπνέει την ίδια ατμόσφαιρα που μπορεί να βρει κανείς μόνον στη μελαγχολική μεταφυσική του Ντε Κίρικο
Το Σάββατο 24 Αυγούστου στις 9.00 μμ εγκαινιάζεται αναδρομική έκθεση με έργα του Νίκου Στεφάνου που θα φιλοξενηθούν στο χώρο του πρώην Hydra Workshop αλλά και στο λιμάνι του νησιού, όπου θα τοποθετηθούν τρεις, μεγάλης κλίμακας, κατασκευές του.
Τόσο στην ζωγραφική όσο και στην σκηνογραφία, ο Νίκος Στεφάνου ξέρει πως να φτιάχνει, με τα ίδια του τα χέρια και με απλά υλικά, έναν μαγικό κόσμο για τον θεατή. Αυτήν την διαχρονική του ικανότητα θα απολαύσουμε στην Ύδρα φέτος το καλοκαίρι.
Το αφιέρωμα που περιλαμβάνει περίπου 40 ζωγραφικά έργα, ισάριθμες μακέτες σκηνογραφιών, ένα μεγάλο σύνολο κατασκευών, παιχνιδιών και μικρών γλυπτών, διοργανώνεται από την Κοινωφελή Επιχείρηση του Δήμου Ύδρας, με την φροντίδα και την επιμέλεια του ζωγράφου Αλέξη Βερούκα.
Η έκθεση έχει τίτλο «Τα Παιχνίδια της Ζωής μας. Το Μυστικό Εργαστήρι του Νίκου Στεφάνου», καθώς θα περιέχει πολλά από τα ζωγραφικά του σύνεργα, μεταφέροντας στην Ύδρα ένα τμήμα του ατελιέ του από την Αθήνα.
Νίκος Στεφάνου στην Ύδρα: Έργα από τη δεκαετία του 1950 μέχρι σήμερα
Η τελευταία μεγάλη αναδρομική έκθεση του Νίκου Στεφάνου οργανώθηκε το 2010 στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς. Αυτές τις ημέρες, τα έργα του που θα δούμε στην Ύδρα, προήλθαν από ιδιωτικές συλλογές με το παλαιότερο να έχει γίνει την δεκαετία του 1950 και τα νεότερα – οι μεγάλες κατασκευές – να ολοκληρώνονται αυτές τις ημέρες από τον Στεφάνου.
Μέσα σε αυτές τις σχεδόν επτά δεκαετίες, ο ζωγράφος και σκηνογράφος κατάφερε να ισορροπήσει ανάμεσα στον μύθο και τον ρεαλισμό. Παράλληλα δεν έχασε ποτέ την παιδική χαρά της χειροτεχνικής κατασκευής, την διάθεση να μοιραστεί τα «παιχνίδια» που φτιάχνει.
Τι ακριβώς θα δούμε στο νησί
«Η πολυθρόνα του διευθυντή», 1988, ακρυλικά« σε καμβά, 81 x 65,5 cm, ευγενική παραχώρηση της γκαλερί Ζουμπουλάκη. 
«Εργοστάσιο στα Πράσινα», 1982, ακρυλικά σε καμβά, 90 x 73 cm, ευγενική παραχώρηση της γκαλερί Ζουμπουλάκη.
Οι επισκέπτες της Ύδρας θα δουν σε ένα σημείο του λιμανιού το ομοίωμα του πρωτοπόρου ανεμοπλάνου-υδροπλάνου με το οποίο, ο Δημήτριος Καμπέρος το 1912 πέταξε από το Νέο Φάληρο και προσγειώθηκε στην θέση Μανδράκι της Ύδρας. Λίγο μακρύτερα θα βρίσκεται το σύμπλεγμα δυο «Αρχαίων Πύργων», γνώριμου στοιχείου των ζωγραφικών έργων του καλλιτέχνη, με επισκέψιμο εσωτερικό χώρο που επιφυλάσσει εκπλήξεις για μικρούς και μεγάλους.
Στον μικρό εξώστη στην άκρη της προβλήτας του λιμανιού, θα «αγκυροβολήσει» το «Ποστάλι», ξύλινη επιχρωματισμένη κατασκευή του ζωγράφου, που αναπαριστά το πρώτο μικρό φορτηγό και επιβατηγό ατμόπλοιο στην ιστορία.
Αυτές οι τρεις κατασκευές είναι περίπου 9 μέτρων η καθεμιά, από υλικά όπως κόντρα πλακέ, πανί, χαλκοσωλήνες και επιζωγραφισμένο χαρτί του μέτρου. Το «Ποστάλι» έχει ήδη δωρηθεί στον Δήμο Ύδρας από τον ζωγράφο, συλλέκτη και επιμελητή της έκθεσης, Αλέξη Βερούκα, όπως θα γίνει και με το ανεμοπλάνο, το οποίο θα τοποθετηθεί σε δημοτικό παιδότοπο του νησιού.
Αλέξης Βερούκας: Ο ζωγράφος Στεφάνου είναι πάντα ένα παιδί, που δεν χόρτασε το παιχνίδι
Συναντήσαμε τον Αλέξη Βερούκα στην Αθήνα και μιλήσαμε μαζί του για τον καλλιτέχνη και την επιμέλεια της τόσο σημαντικής αυτής έκθεσης.
Στο κείμενο του επιμελητή της έκθεσης Αλέξη Βερούκα διαβάζουμε: «Στην περίπτωση του Στεφάνου, ισχύει ξεκάθαρα η φράση του Ηράκλειτου, ότι ο χρόνος στη ζωή του ανθρώπου είναι ένα παιδί, που πεισματικά ρίχνει τα ζάρια.
Ο ζωγράφος Στεφάνου είναι πάντα ένα παιδί, που δεν χόρτασε το παιχνίδι. Πότε δεν κοιμάται πολύ. Ακόμα και σήμερα δίνει τις νύχτες την μάχη με τον χαμένο χρόνο που αφιέρωσε στην διαδρομή του για τον βιοπορισμό. Και όταν σηκώνεται πια – πάντα αξημέρωτα – προσδοκά από την δημιουργική περιπέτεια στο εργαστήρι να του φανερώσει το έργο εκείνο που θα δικαιώσει όλες τις μέρες, όλα τα βάσανα, που περάσανε από τη ζωή του.
Το ‘’Αξιον Εστί’’ των χαμένων ονείρων του. Δουλεύει ατελείωτες ώρες στο καταφύγιο του, στους πρόποδες του Υμηττού, υλοποιώντας σχέδια και πολύπλοκους υπολογισμούς που έχει κάνει με τον πρωινό καφέ και σβήνει το φως το βράδυ αφήνοντας πίσω σκαριά πλοίων, θεατρικές σκηνές και έργα, που τα αστραφτερά τους ντουκοχρώματα μισοφέγγουν ανεξίτηλα στο σκοτάδι.
Η δουλειά του Στεφάνου αποπνέει την ίδια ατμόσφαιρα που μπορεί να βρει κανείς μόνον στη μελαγχολική μεταφυσική του Ντε Κίρικο ή τη στιλπνή ευγένεια του Τανγκί, αποκαλύπτοντας τον τόσο πραγματικό ονειρικό τόπο όπου παίζεται το δικό του έργο. Πάντα κρατάει ανοιχτή στο θεατή την πόρτα της μυστικής αυλής με τα παιχνίδια του».
–Κύριε Βερούκα, θυμάστε την πρώτη σας επαφή με τον Νίκο Στεφάνου;
-Τον Στεφάνου τον συνάντησα για πρώτη φορά στη ART Athina το ‘94.
Δώσαμε ραντεβού στο Παρίσι, όπου μετά από πολλά χρόνια είχαν κανονίσει με την Ναταλία να μείνουν για ένα διάστημα με νοσταλγία για τα χρόνια της νεότητας εκεί.
Από τότε βρήκα στο πρόσωπό του έναν πολύτιμο και ειλικρινή φίλο. Είναι ένα από τα μεγάλα δεδομένα της ζωής μου.
-Πως είναι ο Νίκος Στεφάνου σαν καλλιτέχνης και άνθρωπος;
-Ο Νίκος είναι μάστορας της τέχνης κι ένας πολύ ευαίσθητος ποιητής της εικόνας και μεγάλος εξερευνητής των μορφών. Θέλει με επιμονή ενός ακράτητου νέου να μοιραστεί μαζί μας αυτά που είδε και συνέλλεξε στ’ όνειρό του, με την πεποίθηση ότι αυτά θα είναι και η αλήθεια του ξημερώματος. Τρώγεται από την προσδοκία μιας άλλης ευνοϊκής για την χαμένη μας αθωότητα ζωής.
Μαγεύει πάντα τα παιδιά στις παρέες μας και με τα χέρια του φτιάχνει ασταμάτητα για μικρούς και μεγάλους δώρα πολύτιμα από τα πιο ταπεινά υλικά. Πιστεύω ότι όσες δυσκολίες του έβαλε η δικιά του ζωή μπροστά του, με τον ίδιο θυμό και όρεξη δημιουργική μετουσίωσε το σύμπαν της καθημερινότητας μοιράζοντας το δώρο στους άλλους. Ξέρω ότι αισθανόμαστε τον ίδιο χώρο ελευθερίας όταν για ώρες κουβεντιάζουμε για την ζωγραφική που μας ταλαιπωρεί αλλά και μας παραμυθιάζει βαθιά.
Το επείγον της πρεμιέρας στο θέατρο αλλά και η ιδιοσυγκρασία του και η ανιδιοτέλειά του τον έκανε να παραμελεί την αγορά για τη ζωγραφική του.
– Υποστήριζε πάντα τους νεότερους;
-Γενναιόδωρος από φύση, φρόντιζε πιο πολύ την προβολή των συναδέλφων του παρά τη δική του. Αν όμως κοιτάξουμε αναδρομικά, εύκολα κατανοούμε ποσό επηρέασε με έναν πολύ ραφιναρισμένο τρόπο με το ανεξάντλητο έργο του συνομηλίκους και νεότερους.
Δε στέκονταν ποτέ μπροστά απ’ τους άλλους. Και δεν πιστεύω ότι έχει μετανιώσει γι αυτό.
-Πάντα ξεχώριζε το θέατρο;
Πάντα με το λίγο, το όσο χρειάζεται, έδωσε και στο νεοελληνικό θέατρο αμέτρητες (πάνω από εκατό) σκηνογραφίες. Δουλεύει πάντα σαν ακούραστος εργάτης στο εργαστήρι του στον Βύρωνα, σ’ ένα από τα παλιά προσφυγικά. Εκεί σε μια τελευταία «ανασκαφή» συγκεντρώσαμε μαζί το κεντρικό υλικό αυτής της έκθεσης. Έτσι, συμπληρωμένη με έργα από ιδιωτικές συλλογές, μας επιφυλάσσει πολλές έως τώρα αθέατες η λιγότερο γνωστές πτυχές της δουλειάς του.
Στην ζωγραφική του κεντρικό ρόλο έπαιξε η συστέγαση με τους συνομήλικους ζωγράφους, Αλέκο Φασιανό και Βασίλη Σπεράντζα στο περίφημο «Ατελιέ της Καλλιθέας». Στην συνέχεια εργάστηκε και εξέθεσε την δουλειά του στο Παρίσι όπου έζησε με την σύντροφό του και μετέπειτα σύζυγό του Ναταλία Στεφάνου. Έργα του υπάρχουν σε ιδιωτικές και κρατικές συλλογές στην Ελλάδα και την Γαλλία
Σταμάτης Κραουνάκης και η ομάδα Σπείρα-Σπείρα
Τα εγκαίνια της έκθεσης «προλογίζει» λίγες μέρες πριν με τον καλύτερο τρόπο η μεγάλη λαϊκή γιορτή του Σταμάτη Κραουνάκη και της ομάδας Σπείρα-Σπείρα. Η παράσταση που θριάμβευσε τον περασμένο χειμώνα, ένα από τα ωραιότερα λαϊκά προγράμματα της Αθήνας που χειροκρότησε όλος ο καλλιτεχνικός κόσμος και τα Μ.Μ.Ε., γλέντησαν οικογένειες και μοναχικοί, παρέες και ερωτευμένοι, έρχεται να μοιράσει τα αισθήματά του και στην Ύδρα.
BIO Νίκος Στεφάνου
Ο Νίκος Στεφάνου γεννήθηκε το 1933 στον Πειραιά. Σε ηλικία μόλις 17 ετών ξεκίνησε να φτιάχνει σκηνικά για το θέατρο, μαθητεύοντας έτσι και στην τέχνη του χρωστήρα, στο πλάι πολλών σπουδαίων Ελλήνων ζωγράφων και σκηνογράφων. Μελέτησε την αγιογραφία, αντιγράφοντας εικόνες και ψηφιδωτά από την Μονή Δαφνίου και το Άγιο Όρος.
Σπούδασε, με υποτροφία, λιθογραφία και σκηνογραφία στο Παρίσι, μετεκπαιδεύτηκε στην Βιέννη. Συνεργάστηκε αδιάλειπτα με τους μεγαλύτερους θιάσους, ξεκινώντας από την Εθνική Λυρική Σκηνή και το Εθνικό Θέατρο μέχρι το ΚΘΒΕ, τα ΔΗΠΕΘΕ και ιδιωτικούς θιάσους. Υπήρξε δραστήριος και στο εξωτερικό ως σκηνογράφος στο Λονδίνο, το Παρίσι και τη Βιέννη. Συνολικά επωμίστηκε την σκηνογραφία σε περισσότερες από 100 παραστάσεις εντός και εκτός συνόρων.
Παράλληλα, τις δεκαετίες ’60 και ’70, ο Στεφάνου έδωσε την τελική μορφή στην διαμόρφωση κοινόχρηστων χώρων και την διακόσμηση προσόψεων με ανάγλυφες συνθέσεις στις περισσότερες μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες στην Κρήτη, την Ρόδο και την Κέρκυρα.
Info Εκδήλωσης:
Διάρκεια έκθεσης: 24 Αυγούστου 2019 – 18 Σεπτεμβρίου 2019
Αίθουσα: πρώην Hydra Workshop, Πλατύσκαλο, Λιμάνι Ύδρας
