«Ένα σωστό και ωραίο έργο δίνει πνευματικότητα στον χώρο, είναι ένα ευχάριστο ή δυσάρεστο ερέθισμα για τον πολίτη»

Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

Περί γλυπτικών αισθήσεων

Ο Γιώργος Χουλιαράς, καλλιτέχνης σεμνός και ταλαντούχος είναι πιστός σε μια γλυπτική, που, όπως αναφέρει και ο ίδιος, «κουβαλάει την παλιά, αργή διαδικασία του κτισίματος». Γλυπτικές συνθέσεις που αναπτύσσονται στην κάθετο, με έντονα γραμμικά στοιχεία, παρουσίασε τον περασμένο χειμώνα στην Evripides Art Gallery. Οι συνθέσεις αυτές που ξεκίνησαν ως ιδέα από τη δεκαετία του ’90, αναπτύχθηκαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια και εικονοποιούν αισθήσεις των τεσσάρων εποχών του έτους.

Ο καλλιτέχνης στην έκθεση αυτή παρουσίασε ταυτόχρονα και ένα σύνολο μικρών γλυπτών με κυρίαρχη την ανθρώπινη φιγούρα, που παραπέμπει σε εικόνες της καθημερινότητας. Με την επιστροφή του στο εργαστήριο, μετά από τη θητεία του ως δασκάλου στην Α.Σ.Κ.Τ., δούλεψε πραγματευόμενος αυτή την περίοδο το υλικό και τον τρόπο χρήσης του και χρησιμοποιώντας υπολείμματα υλικού προηγουμένων εργασιών, δουλεμένα με έναν καινούργιο ενδιαφέροντα τρόπο που ανανεώνει την εικόνα της γλυπτικής του.

– Στην τελευταία σας δουλειά χρησιμοποιήσατε υλικά που βρίσκονταν τα τελευταία χρόνια στο εργαστήριό σας. Πώς αισθάνεται ένας καλλιτέχνης όταν μπορεί να δημιουργήσει ένα έργο τέχνης από το «τίποτε»;

Με το πέρας της θητείας μου ως δασκάλου στη σχολή, έχοντας πια όλο τον χρόνο για τη δουλειά, αποφάσισα να δουλέψω μια σειρά γλυπτών χωρίς θέμα, για μένα. Κατά περιόδους κρατούσα απομεινάρια υλικού από προηγούμενες δουλειές, οπότε ξεκίνησα να δουλεύω και λόγω κόστους με αυτό το υλικό. Υποχρεώθηκα λόγω του μικρού μεγέθους των κομματιών μετάλλου να προσαρμοστώ στις δυνατότητές του. Αποδείχτηκε όλο αυτό ένα ενδιαφέρον γλυπτικό παιγνίδι.

– Πιστεύετε ότι το κόστος υλικού περιορίζει τον δημιουργό;

Το κόστος του υλικού σαφώς και είναι πολύ σημαντικό στη γλυπτική, δεν μπορεί όμως να γίνει ανασταλτικός παράγοντας στη δουλειά. Πρέπει να βρεις τρόπους να το ξεπεράσεις. Σημασία έχει το πάθος για τη γλυπτική που κουβαλά κάποιος. Θυμάμαι τα πρώτα γλυπτά, μετά τη σχολή, τα έκανα με πέτρες, πωρόλιθους, αγκωνάρια από τα νεοκλασικά που γκρεμίζονταν τότε στη γειτονιά μου –έμενα στα Εξάρχεια– ή από τα πεταμένα κομμάτια μαρμάρου στα παλιά λατομεία της Πεντέλης.

– Έχετε τιτλοφορήσει τις κάθετες γραμμικές συνθέσεις που μας παρουσιάζετε με ονόματα από τις τέσσερις εποχές. Πώς οδηγηθήκατε σε αυτή την έμπνευση;

Πώς περιγράφονται άραγε οι εποχές; Οι εποχές δεν εικονογραφούνται. Απλά δίνεται η γλυπτική απόδοση των αισθήσεων. Στόχος μου είναι να δώσω μέσα από τους κάθετους άξονες που εξελίσσονται σε εικαστικά γεγονότα τη δύναμη και ορμή της άνοιξης, τον νυχτερινό ρεμβασμό του καλοκαιριού και την παγερότητα του χειμώνα. Καθώς μπαίνει κάποιος στην γκαλερί βλέπει το έργο μου, που το έχω τιτλοφορήσει «Αίσθηση του χειμώνα». Αυτό ξεκίνησα να το δουλεύω χειμώνα, λίγο πριν την περίοδο των γιορτών χρησιμοποιώντας αρχικά κάποια μικρά κομμάτια σίδερου, που είχαν περισσέψει από ένα μεγάλο μου έργο.

Σιγά σιγά έπαιρνε τη μορφή δέντρου και η διαφάνεια της σύνθεσης άφηνε εμφανές το εσωτερικό του. Έτσι, η χρήση διαφόρων μετάλλων, με τις διαφορετικές ποιότητες και χρωματισμούς, άρχισε να συμμετέχει στη γενική ατμόσφαιρα των ημερών και γινόταν όλο και πιο συνειδητή η αίσθηση που μου προκαλούσε. Έτσι –λόγω των ημερών– μου δημιούργησε την αίσθηση του χριστουγεννιάτικου δέντρου με χρήση ελαφρού φωτισμού στο εσωτερικό του. Ήταν παραμυθένιο, ήταν ένα έργο του χειμώνα!

-Δημιουργείτε τα επιδαπέδια γλυπτά σας αυθόρμητα ή δουλεύετε βάσει σχεδίου;

-Στα έργα που παρουσιάζω στην έκθεση δεν χρησιμοποίησα προσχέδια. Γενικά δεν χρησιμοποιώ προσχέδιο όταν δουλεύω κάτι ελεύθερα για μένα. Αλλάζει όμως όταν δουλεύω κάτι για συγκεκριμένο θέμα και χώρο με αφορμή κάποια παραγγελία έργου. Τότε είμαι υποχρεωμένος να μελετήσω το έργο υπό κλίμακα, ώστε και ο ενδιαφερόμενος να έχει εικόνα για το τελικό αποτέλεσμα.

Μου αρέσει όμως να δουλεύω και μεγάλα έργα κατευθείαν στο υλικό, γιατί με αυτό τον τρόπο καταγράφεται πάνω στο έργο η αγωνία του ψαξίματος. Ένα τέτοιο έργο μου είναι η μαρμάρινη μεγάλη φιγούρα που βρίσκεται στο παραλίμνιο δρόμο στα Γιάννενα, φτιαγμένο πριν από περίπου είκοσι χρόνια.

– Τι υλικά σας αρέσει περισσότερο να δουλεύετε;

Όλα τα υλικά έχουν τη γοητεία τους. Μου αρέσει να δουλεύω τα γήινα σκληρά υλικά, όπως πέτρες, μέταλλα και τους συνδυασμούς τους.

– Υπάρχει η εντύπωση ότι τα τελευταία χρόνια όλο και πιο σπάνια δίνονται παραγγελίες για υπαίθρια έργα. Συμφωνείτε;

Η γλυπτική δικαιώνεται στον χώρο και στη μεγάλη κλίμακα σαν μέρος του τοπίου ή της πόλης. Φυσικά τέτοια έργα γίνονται από κρατικούς φορείς, δήμους, υπουργεία και σπάνια από ιδιώτες, λόγω του υψηλού κόστους και της συγκεκριμένης διαδικασίας που πρέπει να διέπει τον δημόσιο χώρο. Ένα από τα επακόλουθα της οικονομικής κρίσης που περνά η χώρα είναι και ο σχεδόν μηδενισμός αναθέσεων τέτοιων έργων.

– Εσείς, ως έμπειρος καλλιτέχνης, τι προσέχετε κυρίως στα υπαίθρια έργα;

Ένα έργο μιας μεγάλης κλίμακας στον δημόσιο χώρο πρέπει να «συνεργάζεται» αρμονικά με το γύρω του περιβάλλον. Λέμε ότι ένα έργο «κάθεται καλά» στον χώρο όταν το δέχεται ο χώρος. Ακόμα και οι πολίτες, ασυνείδητα βέβαια, αποδέχονται αγαπόντας ένα έργο ή αντιδρούν ή αδιαφορούν ανάλογα σε μια γλυπτική παρέμβαση στο δημόσιο περιβάλλον τους. Ένα σωστό και ωραίο έργο δίνει πνευματικότητα στον χώρο, είναι ένα ευχάριστο ή δυσάρεστο ερέθισμα για τον πολίτη ανάλογα.

– Θα θέλατε να συμβουλεύσετε κάτι τους νέους γλύπτες;

Σαν δάσκαλος διατηρώ επαφή με τους πρώην φοιτητές μου και νυν νέους γλυπτές. Παρακολουθώ την εξέλιξή τους και συμμερίζομαι τις δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, καθώς έχουν οξυνθεί λόγω της κατάστασης που βιώνουμε Εκείνο που τους τονίζω είναι να επιμένουν στη δουλειά τους και να μη χάσουν επαφή μαζί της –της δουλειάς εννοώ– λόγω των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν. Άλλωστε ένας από τους λόγους που χρησιμοποίησα «ανακυκλωμένο» υλικό μηδαμινού κόστους στην τωρινή έκθεση ήταν για να δείξω ότι δεν χρειάζεται και ακριβό υλικό για να κάνεις γλυπτική, αρκεί να έχεις το πάθος για αυτήν και κυρίως υπομονή, επιμονή και πάνω από όλα προγραμματισμό και πειθαρχία.

• Evripides Art Gallerie

Ηρακλείτου 10 & Σκουφά – Κολωνάκι

* Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην axianews.