Τα έργα της Ειρήνης Κανά, μαθήτριας του Π.Τέτση είναι εύκολα αναγνωρίσιμα στις εικαστικές συλλογές και στα μουσεία που εκτίθενται.

Με πρωταγωνιστή το χρώμα, η εικαστικός μάς φέρνει κοντά στη θάλασσα και στα θαλασσοπούλια, στις βάρκες και στη σελήνη, στο φεγγαρόφωτο και στους φεγγαρόδρομους που αντικατοπτρίζονται στο υγρό στοιχείο. Έργα αισιόδοξα, γεμάτα θετική ενέργεια αποκαλύπτουν το πάθος και την αφοσίωση της χαρισματικής ζωγράφου στην τέχνη.

Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

-Ειρήνη, έργα σας υπάρχουν σε μουσεία και μεγάλες εικαστικές συλλογές σε Ελλάδα και εξωτερικό. Από την πλευρά του καλλιτέχνη, πόσο σημαντική θεωρείτε την προβολή των συλλογών αυτών;

-Νομίζω ότι μετά την δημιουργία ενός εικαστικού έργου προκύπτει αυτόματα η επιθυμία του δημιουργού να υπάρξει ένα είδος επικοινωνίας για το έργο του. Να το εκθέσει, να το μοιραστεί με φιλότεχνους και γενικά να το κοινοποιήσει …

Η συλλογική παρουσίαση έργων, που μπορεί να αποτελούν μέρος κάποιας ενότητας, με αποκτήματα ενός μουσείου ή συλλέκτη, παρουσιάζει πολλαπλό ενδιαφέρον. Δίνεται το στίγμα της εποχής και του τόπου μέσα από την τέχνη, καθώς επίσης της ψυχοσύνθεσης και των επιρροών των δημιουργών .

Οι συλλέκτες φυσικά μπορεί να είναι ιδιώτες, ιδρύματα, οργανισμοί, πολυεθνικές εταιρείες.

Με αυτό τον τρόπο το κοινό έχει την δυνατότητα να βλέπει τη γενικότερη εικόνα της τέχνης μιας ολόκληρης γενιάς καλλιτεχνών.

Σχεδόν με τον ίδιο τρόπο, αλλά σε μικρότερη κλίμακα, λειτουργεί και μία ομαδική έκθεση στις ιδιωτικές αίθουσες τέχνης.

-Είναι στις μέρες μας επαρκής η παρουσίαση των Ελλήνων εικαστικών στο ευρύ κοινό;

-Τη σημερινή εποχή, εννοείται πως υπάρχουν διάφοροι τρόποι καθώς και πολλές ευκαιρίες για την προβολή των έργων των εικαστικών.

Αυτό βέβαια είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων. Εξαρτάται από την πορεία του κάθε ενός στον χώρο αλλά και από την προσωπική άποψη και τον τρόπο της ζωής του.

Υπάρχουν εξαιρετικοί ζωγράφοι που δεν επιζητούν την δημοσιότητα και προκύπτει το φαινόμενο να παραμένουν λίγο-πολύ στην αφάνεια. Οι σύγχρονοι ζωγράφοι εκτός από την εικαστική τους δράση ξέρουν ότι πρέπει να είναι και κοινωνικά ενεργοί, αν δηλαδή επιθυμούν την δημοσιοποίηση της δουλειάς τους.

Κάποιες φορές αναγνωρίζεις ότι ένα έργο έχει κάτι ιδιαίτερο κι ας μην μπορείς να το προσδιορίσεις.

-Πιστεύετε ότι υπάρχουν αρκετά Μουσεία και Ιδρύματα στη χώρα μας, που προβάλλουν την σύγχρονη τέχνη;

-Λειτουργούν αρκετά και σημαντικά μουσεία στην χώρα μας και επίσης πολύ σημαντικές συλλογές στην διάθεση του κοινού. Φωτεινό παράδειγμα είναι το Μουσείο Γουλανδρή στην Αθήνα.

Ας μην ξεχνάμε και τον ρόλο των γκαλερί στην παρουσίαση των έργων τέχνης μέσα από διάφορες συλλογές ή απλά ατομικές και ομαδικές εκθέσεις. Οι περισσότερες έχουν για τους γνωστούς λόγους φροντίσει να λειτουργήσουν και διαδικτυακά.

Τα τελευταία χρόνια με την τεράστια ανάπτυξη της τεχνολογίας, είναι πολύ πιο εύκολη και ανέξοδη η πρόσβαση από ένα ευρύτερο κοινό στις τέχνες.

Αν σκεφτούμε ότι πριν από λίγες δεκαετίες θα έπρεπε να ανατρέξουμε σε βιβλία τέχνης με συνήθως αλλοιωμένες χρωματικά φωτογραφίες για να δούμε τη συλλογή ενός μουσείου, τώρα η διαδικτυακή πρόσβαση μοιάζει με μικρό παράδεισο.

-Θεωρείτε ότι οι ιδιωτικοί χώροι στις μέρες μας έγιναν αρκετά ευέλικτοι στην παρουσίαση των έργων των εικαστικών και των διαφόρων συλλογών; Είναι σημαντικός ο ρόλος τους;

-Μετά την πρόσφατη οικονομική κρίση, οι γκαλερί με ευελιξία έχουν προσπαθήσει να βρουν νέους τρόπους -και νέους καλλιτέχνες των οποίων τα έργα είναι ίσως πιο προσιτά από οικονομική άποψη- ώστε να συντηρηθεί αυτή η σχέση μεταξύ των φιλοτέχνων και των εικαστικών εκθέσεων. Και φυσικά να εξασφαλίσουν την συνέχεια της λειτουργίας τους.

Πιστεύω ότι και ο ρόλος των γκαλερί είναι σημαντικός. Είναι το πρώτο και βασικό βήμα που μπορεί να κάνει ένας δημιουργός για να προβάλλει τα έργα του.

-Η καλλιτεχνική παρουσία αλλά και ο βιοπορισμός ενός καλλιτέχνη εξαρτάται από το πώς οι συλλέκτες «χειρίζονται» τα έργα του;

-Αρκετοί καλλιτέχνες -ιδιαίτερα οι νεότεροι- έχουν βρει και κάποιους άλλους τρόπους βιοπορισμού, ενίοτε σε βάρος της καλλιτεχνικής δημιουργίας τους, από τους οποίους ο πιο διαδεδομένος είναι η διδασκαλία.

Με αυτόν τον τρόπο δεν εξαναγκάζονται να διαθέτουν τα έργα τους για ελάχιστα χρήματα, αν και εκτιμώ ότι αυτό συμβαίνει τελικά με τον ένα η άλλον τρόπο…

Πέρα από το οικονομικό μέρος, είναι προτιμότερο νομίζω, να διαθέσεις τα έργα σου, ακόμα κι αν δεν είναι ιδανικές οι συνθήκες πώλησης, αντί να τα έχεις κλεισμένα στην αποθήκη.

Οι μεγάλοι συλλέκτες εννοείται ότι προσφέρουν ένα είδος καταξίωσης όταν συμπεριλαμβάνουν έναν καλλιτέχνη στην συλλογή τους. Μ’ αυτό το σκεπτικό έχουν διεκδικήσει έργα στις χαμηλότερες τιμές, που βέβαια μέχρι ένα βαθμό, αυτό δικαιολογείται. Όμως, πρέπει ο καθένας από μας να βάζει τα όρια του…

Ο ιστορικός τέχνης κ. Μάνος Στεφανίδης έχει γράψει ένα θαυμάσιο κείμενο σχετικά, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Μανδραγόρας το καλοκαίρι, νομίζω στο τεύχος του Ιουνίου του 2020, με τίτλο, «Δείξε μου τον συλλέκτη σου …» .

Οι περισσότεροι συλλέκτες αγοράζουν έργα –νομίζω- γιατί καταρχήν απλά τους αρέσουν!

-Πιστεύετε ότι οι Έλληνες συλλέκτες αγαπούν πραγματικά την τέχνη και την στηρίζουν;

-Όλοι οι συλλέκτες σε όλα τα μέρη της γης πιστεύω ότι αγαπούν με πάθος την τέχνη. Δεν γίνεται διαφορετικά. Άλλωστε το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από το ότι διαθέτουν αρκετά χρήματα για την απόκτηση έργων.

Σχετικά με το αν στηρίζουν την τέχνη, αυτό βέβαια συμβαίνει με πολλούς τρόπους. Και μόνο η συμμετοχή έργων του εικαστικού σε γνωστή συλλογή, αποτελεί ένα είδος στήριξης και προβολής του καλλιτέχνη. Υπάρχουν κάποιοι συλλέκτες όπου συμβάλλουν οικονομικά σαν χορηγοί μιας έκθεσης. Ενίοτε αγοράζουν έργα πριν από την έναρξη των εγκαινίων. Όλα αυτά είναι σημαντικά και ευπρόσδεκτα.

Κάτι ακόμα που οφείλει η τέχνη στους συλλέκτες, είναι ότι οι περισσότεροι δεν διατηρούν μόνο για τον εαυτό τους τις συλλογές, τις διαθέτουν μέσα από εκθέσεις, εκδόσεις και διαδικτυακές κοινοποιήσεις.

Είναι φορές όπου έχω ακούσει πρώτη φορά για το έργο νέων ζωγράφων που δεν γνώριζα πριν, μιλώντας με κάποιον συλλέκτη, και νομίζω ότι οι περισσότεροι ξέρουν πολύ καλά που επενδύουν τα χρήματα τους, άσχετα αν πολλοί, υποστηρίζουν ότι δεν αγοράζουν με απώτερο σκοπό την επένδυση.

Δηλαδή, πρόκειται για έρωτα!!

Είναι και κάπως συγκινητική θα έλεγα, αυτή η εμμονή σε μια χρωματική επιφάνεια ή ένα γλυπτό.

Έχω προσέξει τον τρόπο με τον οποίο κάποιοι συλλέκτες παρατηρούν τα εκτιθέμενα έργα στα εγκαίνια μιας έκθεσης. Είναι προφανές ότι τα «βλέπουν» και τα εκτιμούν. Αναφέρομαι στα εγκαίνια που τις πιο πολλές φορές εξελίσσονται σε μια κοσμική εκδήλωση, μια φευγαλέα ματιά στους πίνακες και μετά κουβεντολόι με τους γνωστούς μας, (πράγμα που συμβαίνει στους περισσότερους από εμάς, και για αυτό όταν θέλεις να «δεις» πραγματικά τα έργα πρέπει να αποφεύγεις τις ώρες αιχμής των εγκαινίων)…

-Έρχεστε σε επαφή με πολλούς συλλέκτες. Με ποιο κριτήριο «φτιάχνουν» τη συλλογή τους; Πώς επιλέγουν τα έργα;

-Οι περισσότεροι συλλέκτες αγοράζουν έργα –νομίζω- γιατί καταρχήν απλά τους αρέσουν! Θεωρώ ότι αυτό είναι και το πιο «τίμιο» κριτήριο. Αυτό ισχύει για τα θέματα των έργων, την τεχνοτροπία, το ύφος του καλλιτέχνη.

Για αυτό και κάποιες συλλογές αποτελούνται από δεκάδες έργα του ιδίου καλλιτέχνη ή καλλιτεχνών της ιδίας σχολής. Βέβαια μπορεί η συλλογή για λόγους ενημέρωσης, να εμπεριέχει και 2-3 έργα κάποιων άλλων ζωγράφων, γνωστών κυρίως.

Μερικοί από τους συλλέκτες περνώντας τα χρόνια, παρατηρείται να διαμορφώνουν την άποψη τους, ν’ αλλάζουν κατευθύνσεις, να δίνουν προς πώληση στις δημοπρασίες κάποιο μέρος της συλλογής, το οποίο βέβαια μπορεί να γίνει και για λόγους οικονομικούς.

-Τι το ιδιαίτερο πιστεύετε ότι έχουν τα έργα που θα έδιναν προστιθέμενη αξία σε μια συλλογή;

-Σύμφωνα με την δική μου άποψη, ξεχωρίζουν τα έργα για την πρωτοτυπία τους, τα θαρραλέα, τα ειλικρινή, τα έργα που μπορεί να ξαφνιάζουν. Αυτά που μπορούν να δημιουργούν έντονες συναισθηματικές καταστάσεις. Κάποιες φορές αναγνωρίζεις ότι ένα έργο έχει κάτι ιδιαίτερο κι ας μην μπορείς να το προσδιορίσεις.

-Αρκετοί συλλέκτες αγοράζουν τα έργα σας, κάποιοι από αυτούς με πάθος. Εσείς πώς θα ορίζατε τη σχέση σας μαζί τους;

-Φυσικά είμαι πολύ ευχαριστημένη που αρέσει η ζωγραφική μου σε κάποιους. Αυτό ισχύει για όλους τους φιλότεχνους που μπορεί να με τιμήσουν με το ενδιαφέρον τους για το έργο μου.

Πρόκειται για σχέση, που μπορεί να ανανεώνεται αδιάκοπα αλλά που αυτόματα δημιουργεί υποχρέωση για όσο γίνεται μεγαλύτερη συνέπεια, αφοσίωση και πίστη στην τέχνη.