Δεν χρειάζεται να είναι κανείς φανατικός θαυμαστής της τέχνης για να περιμένει τις μεγάλες εικαστικές εκθέσεις στα Μουσεία και τις Γκαλερί που τα τελευταία χρόνια γίνονται όλο και πιο ενδιαφέρουσες παγκοσμίως.

Το σίγουρο είναι πως όλοι οι ένθερμοι, αλλά και μη θαυμαστές της τέχνης περιμένουμε με χαρά τα νέα από το χώρο της τέχνης και των μεγάλων διοργανώσεων που έρχονται και ειδικά φέτος δεν ξέρουμε ειλικρινά ποιά από τις εκθέσεις αυτές να επιλέξουμε για αρχή.

Γράφει η Λιάνα Ζωζά

Νέα Υόρκη

MoMA

Niki de Saint Phalle, AIDS: You Can’t Catch It Holding Hands (1986), book cover

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, για πρώτη φορά σε Μουσείο της Νέας Υόρκης, θα φιλοξενηθούν στο MoMA έργα της οραματίστριας, φεμινίστριας και ακτιβίστριας Niki de Saint Phalle (1930 – 2002), μέσα από τα οποία προσέγγιζε με ειλικρίνεια και θάρρος τα πιεστικά και κοινωνικά ζητήματα.

Προ πανδημίας, η έκθεση ήταν προγραμματισμένη από τις 5 Απριλίου έως και τις 7 Σεπτεμβρίου 2020. Σύμφωνα με την νέα ανακοίνωση του Μουσείου, από Μάρτιο 2021 ως τον Αύγουστο 2021, θα εκτεθούν περισσότερα από 100 έργα της, κάτω από τον αντιπροσωπευτικό, για τη δουλειά της, τίτλο Structures for Life.

Η Niki de Saint Phalle ξεκίνησε να κατασκευάζει τα μεγάλα γλυπτά της, στα τέλη της δεκαετίας του ’60, σαν συνέχεια και εξέλιξη της μέχρι τότε δουλειάς της, γεγονός που την οδήγησε στη δημιουργία αρχιτεκτονικών έργων, κήπων από γλυπτά, βιβλίων, εκτυπώσεων, ταινιών, σκηνικών για το θέατρο, ρούχων, κοσμήματων και βέβαια του περίφημου αρώματός της.

Παράληλα, την περίοδο αυτή δημιούργησε μια σειρά από καινοτόμα για την εποχή της έργα που αντικατοπτρίζουν το αποτέλεσμα του διαλόγου με τον κοινωνικό χώρο και περνούν στο ευρύ κοινό μηνύματα για επίκαιρα και καυτά θέματα, όπως τα δικαιώματα των γυναικών, η κλιματική αλλαγή και η ευαiσθητοποίηση για το AIDS.

Το εικονογραφημένο βιβλίο της AIDS: You Can’t Catch It Holding Hands (1986), που γράφτηκε σε συνεργασία με τον Dr. Silvio Barandun, είχε σαν στόχο τον αποστιγματισμό της νόσου και μεταφράστηκε σε έξι γλώσσες.

https://www.moma.org/calendar/exhibitions/5111

Το Tarot Garden, ένα τεράστιο αρχιτεκτονικό πάρκο έξω απο τη Ρώμη, που ήταν και το έργο ζωής της, αποτελεί μέσα από τα σχέδια και τις φωτογραφίες, που θα εκτίθενται, ένα από τα κεντρικά θέματα, μιας και η έκθεση πραγματεύεται τον τρόπο με τον οποίο η Niki de Saint Phalle, μέσα από τη χρήση της τέχνης της, τα μεγάλα υπαίθρια γλυπτά και τις αρχιτεκτονικές δομές καταφέρνει να αλλάξει την αντίληψη του χώρου.

Niki de Saint Phalle – Structures for Life

Mar 11, 2021–Aug 2021 – MoMA PS1

Λονδίνο 2020

Royal Academy of Arts

Marina Abramovic και After Life, στην Royal Academy of Arts του Λονδίνου – Οι νέες ημερομηνίες δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί λόγω Covid 19.

Η έκθεση είχε αρχικά προγραμματιστεί από τις 26 Σεπτεμβρίου έως τις 8 Δεκεμβρίου 2020.

Αν ο Andy Warhol θεωρείται ο “μπαμπάς” της pop art, τότε o ρόλος της “μαμάς” της performance ανήκει δικαιωματικά στην Marina Abramovic, αφού στην 50 χρόνων, μέχρι στιγμής, καλλιτεχνική της πορεία έχει συμπεριλάβει μερικές από τις πιο ευφάνταστες και προκλητικές performances που θα μπορούσε κάποιος να δει, εξιτάροντας με αυτό τον τρόπο, το μυαλό του κοινού της, ακόμη και με κίνδυνο της σωματικής της ακεραιότητας κάποιες φορές.

Ακροβατώντας στα άκρα, πραγματοποιεί το 1974, την performance Rhythm 0, όπου η ίδια σαν αντικείμενο, επί 6 ώρες  επιτρέπει στο κοινό να χρησιμοποιήσει πάνω της, ένα από τα 72 αντικείμενα που υπάρχουν σε ένα τραπέζι, ανάμεσά τους ένα τριαντάφυλλο, ένα φτερό, άρωμα, μέλι, ψωμί, σταφύλια, κρασί, ψαλίδι, νυστέρι, καρφιά, μια μεταλλική ράβδος και ένα πυροβόλο όπλο, γεμάτο με μια σφαίρα.

Αντίθετα, το 2010 στην performance The Artist is Present, κάθεται σιωπηλή επί ώρες απέναντι σε κάθε μέλος του κοινού και μοιράζεται μαζί του ένα λέπτό οπτικής επαφής. Όταν απέναντί της, εμφανίζεται ο πρώην σύντροφός της και καλλιτεχνικό της δίδυμο, συναντώντας ο ένας το βλέμμα του άλλου για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια καταφέρνει να γίνει viral χωρίς καμμία προσπάθεια.

Στο After Life θα παρουσιασθούν επιλεγμένες performances της Marina Abramovic, αλλά και καινούριες που δεν έχουν ανακοινωθεί, προκαλώντας ακόμη περισσότερο το ενδιαφέρον. Αν κρίνουμε από την είσοδο της έκθεσης, όπου ο επισκέπτης θα πρέπει να περάσει σπρώχνοντας, ανάμεσα από δύο γυμνούς performers, μιας και θα είναι η αναπαράσταση του Imponderabilia, 1977, τότε η συνέχεια αναμένεται άκρως συναρπαστική.

Tate Modern

Yayoi Kusama, Chandelier of Grief, 2016

Μεταξύ άλλων, η Tate Modern, γιόρταζε φέτος στις 11 Μαΐου 2020, τα εικοστά της γενέθλια και ανακοίνωσε πως το άνοιγμα των εκδηλώσεων ανήκει πανηγυρικά στην κορυφαία καλλιτέχνιδα Yayoi Kusama προγραμματίζοντας μία ετήσια έκθεση (11.05.2020 – 0.05.2021) αφιερωμένη στα θρυλικά Infinity Rooms της.

Δυστυχώς λόγω πανδημίας, covid19, η έκθεση αναβλήθηκε και προγραμματίστηκε, αν όλα πάνε καλά για την άνοιξη του 2021 και βλέπουμε.

Στην έκθεση αυτή, θα παρουσιασθούν δύο από Infinity Rooms της, το γοητευτικό Chandelier of Grief, που ουσιαστικά έχει δομηθεί γύρω από έναν περιστρεφόμενο πολυέλαιο, φτιαγμένο από κρύσταλλα Swarovski και το εντυπωσιακό Infinity Mirrored Room — Filled With the Brilliance of Life, αποτέλεσμα του συνδυασμού νερού, πλακιδίων με αντανάκλαση και φωτισμού LED, που αποτελεί και μία από της μεγαλύτερες εγκαταστάσεις της Yayoi Kusama. Επιπλέον, στην έκθεση θα συμπεριληφθεί φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό από το studio της καλλιτέχνιδος καθώς και από τις πρώτες της performances.

Η ενενηντάχρονη σήμερα Yayoi Kusama ξεκίνησε από την αγροτική Ιαπωνία και κατέκτησε την παγκόσμια εικαστική σκηνή μέσα από το εκκεντρικό και μοναδικά ιδιαίτερο ύφος των έργων της. Αν και είναι γνωστή για τα χαρακτηριστικά επαναλαμβανόμενα μοτίβα της από κουκίδες, εν τούτοις στο σύνολο του έργου της έχει χρησιμοποίησει διάφορα μέσα που περιλαμβάνουν ζωγραφική, σχέδιο, γλυπτική, φιλμ, performance, αλλά και μνημειώδεις εγκαταστάσεις.

Αν και έζησε, στην δεκαετία του 1960, στο κέντρο της τέχνης, τη Νέα Υόρκη και συναναστράφηκε με καλλιτέχνες, όπως ο Donald Judd, ο Andy Warhol, ο Joseph Cornell και ο Claes Oldenburg, επηρεάζοντας το έργο τους, αποφασίζει το 1977 να ζήσει οικειοθελώς σε ψυχιατρικό ίδρυμα με αποτέλεσμα η δουλειά της να χαρακτηρισθεί από τον ψυχαναγκασμό και την επιθυμία της να δραπετεύσει από το ψυχολογικά της τραύματα.

Στην προσπάθειά της, να μοιραστεί τις εμπειρίες της, δημιουργεί εγκαταστάσεις, που βυθίζουν το θεατή στη εμμονική της οπτική με τις ατελείωτες κουκίδες και αντικατοπτρισμούς. Δεν είναι τυχαίο πως κατάφερε να επιβληθεί με τη δουλειά της, πάντα σαν outsider, στην παγκόσμια σύγχρονη τέχνη, διατηρώντας την ταυτότητά της σαν γυναίκα σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο, σαν άτομο προερχόμενο από την Ιαπωνία που εισέρχεται στην δυτική τέχνη, αλλά και σαν θύμα των δικών της νευρώσεων και εμμονών.

Painting After All -Gerhard Richter

Painting After All και Gerhard Richter που μετά από μακρά απουσία, επιστρέφει στην Αμερική, μετά από δύο σχεδόν δεκαετίες και πιο συγκεκριμένα στη Νέα Υόρκη, με μια μεγάλη αναδρομική έκθεση που καλύπτει μια περίοδο εξήντα χρόνων από το έργο του, στο The Met Breuer (04.03 – 05.07.2020).

Αν και η έκθεση επικεντρώνεται σε δύο από τις σημαντικές πρόσφατες σειρές έργων του μεγάλου Γερμανού καλλιτέχνη, που είναι το Cage (2006) και το Birkenau (2014), θα περιλαμβάνει περισσότερα από 100 έργα του, ζωγραφικά, γλυπτά από γυαλί, prints και φωτογραφίες δίνοντας στον επισκέπτη την ευκαιρία να έχει μια ολοκληρωμένη άποψη του έργου του Gerhard Richter.

Tα έξι ζωγραφικά έργα του έργα Cage, εκτός του ότι αποτελούν το κλειδί για την κατανόηση της διαχρονικής προτίμησης του για την αφαίρεση, μέσω όμως μιας διαφορετικής οπτικής, είναι και ένας φόρος τιμής για τον Αμερικανό συνθέτη και φιλόσοφο John Cage που με τις καινοτόμες τεχνικές σύνθεσής του κατάφερε να “μιμηθεί” τη φύση και να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τον ίδιο.

Σε αντίθεση το Birkenau είναι το αποτέλεσμα της συνάντησης του καλλιτέχνη με τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν από φυλακισμένους στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, πράγμα που δεν μας προκαλεί εντύπωση μιας και η εμμονή του καλλιτέχνη και το παιχνίδι με τη φωτογραφία και τη ζωγραφική είναι εμφανής σε όλο το έργο του.

Στο Painting After All δεν θα μπορούσαν να λείπουν έργα όπως τα εμβληματικά Uncle Rudi (1965), Betty (1977) και September (2005), αλλά και λιγότερο γνωστά, όπως η σειρά από μονοτυπίες του 1957 μα τον τίτλο Elbe. Τα δώδεκα ζωγραφικά έργα της σειράς Forest (1995) θα αποτελέσουν μια μοναδική εντυπωσιακή εμπειρία για τον θεατή, όπως και τα έργα του από γυαλί, Gray Mirrors (αποτελείται από 4 μέρη) (2018) και House of Cards (5 μέρη) (2020) που θα εκτεθούν για πρώτη φορά.

Museum of Contemporary Art, Los Angeles

Μετά την παρουσίασή της στη Νέα Υόρκη, η έκθεση θα ταξιδέψει στο Museum of Contemporary Art, Los Angeles (14.08.2020 -19.01.2021).

Fondation Beyeler – Edward Hopper

Τα αμερικάνικα τοπία του Edward Hopper φιλοξενούνται από το Fondation Beyeler (26.01 – 17.05.2020) στην Ελβετία, κάνοντάς μας να θαυμάσουμε, για ακόμη μία φορά, τον τρόπο με τον οποίο ο ευφυής ζωγράφος κατάφερνε να μετατρέπει ένα απλό τοπίο σε ένα φυχολογικά φορτισμένο σκηνικό.

Αν και τα τοπία του δεν υστερούν σε τίποτε συγκριτικά με τα διάσημα έργα του, που αναπαριστούν αστικές σκηνές και αποπνέουν κοινωνική απομόνωση, πολλές φορές επισκιάζονται από αυτά. Μάλλον όμως, ήρθε η ώρα για να αλλάξει αυτό, μιας και η έκθεση του Fondation Beyeler επικεντρώνεται στα έργα του που αναπαριστούν την αμερικάνικη ύπαιθρο.

Αν κάποιος περιμένει να δει ένα παραδοσιακό τοπίο, σίγουρα ο Hopper δεν θα του κάνει τη χάρη μιας και θα τον εκπλήξει, με το παιχνίδι της πρόκλησης του ασυνείδητου, που δημιουργείται μέσα από τις σκηνές των έργων του.

Ανάμεσά τους το  Bridle Path, 1939, όπου στη σκηνή των τριών αναβατών που καλπάζουν προς μια σήραγγα στο Central Park της Νέας Υόρκης, με το διάσημο κτίριο Dakota στο φόντο, δημιουργεί μία δυσοίωνη ατμόσφαιρα, αποτελώντας την επιτομή στην ικανότητα του καλλιτέχνη να ενισχύει την ανησυχητική νότα του δράματος στις συνθέσεις του.

Η συγκεκριμένη έκθεση αποτελεί σπάνιο γεγονός για τον Αμερικάνικο Μοντερνισμό,  στην Ευρώπη, μιας και σε ευρωπαϊκές συλλογές βρίκονται μόλις 5 έργα του Edward Hopper.

Για το λόγο αυτό το Fondation Beyeler συνεργάστηκε στενά με το Whitney Museum of American Art που διαθέτει μία εκπληκτική συλλογή των έργων του, έναν πραγματικό θησαυρό για την Αμερική, όπως χαρακτηρίσθηκε από τους επιμελητές της έκθεσης.