Γράφει ο Κώστας Ευαγγελάτος,
Ζωγράφος, Λογοτέχνης, Θεωρητικός της Τέχνης
Ο Ουταγκάουα Χιρόσιγκε ή Άντο Χιροσίγκε, με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Ιτσιγουάι Χιροσίγκε γεννήθηκε στο Έντο το 1797 στην περιοχή του σημερινού Τόκυο της Ιαπωνίας. Ο πατέρας του ήταν αξιωματούχος της πυροσβεστικής υπηρεσίας που προστάτευε το κάστρο του ‘Εντο. Η οικογένεια του ζούσε μαζί με άλλους 30 σαμουράι στους στρατώνες με ένα φτωχικό μισθό. Ο Χιροσίγκε ακολούθησε το επάγγελμα του πατέρα του και έγινε και αυτός πυροσβέστης.
Ο Χιροσίγκε διδάχτηκε από ένα πυροσβέστη την Κινέζικη τέχνη ζωγραφικής Κανό. Ως χαμηλόμισθος πυροσβέστης αναγκάσθηκε να καταφύγει στη τέχνη για να καλύψει τα έξοδα διαβίωσής του. Ο μύθος λέει ότι ο Χιροσίγκε αποφάσισε να γίνει καλλιτέχνης του «ουκιγιο-ε» όταν είδε τα έργα του μαιτρ Χοκουσάι. Ο Χακουσάι δημοσίευσε το γνωστότερο του έργο «36 απόψεις του όρους Φούτζι» το 1832 την χρονιά που ο Χιροσίγκε αποφάσισε να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στην ζωγραφική.
Το 1806 κατάφερε να δημιουργήσει μια παραστατική μινιατούρα που αποτελεί άθλο για την ηλικία του. Στη συνέχεια σε ηλικία 15 χρόνων προσπάθησε ανεπιτυχώς να εισέλθει στη σχολή του φημισμένου Ουταγκάουα Τογιοκούνι. Κατάφερε να γίνει δεκτός από τον Τογιοχίρο που του απένειμε τον τίτλο Ουταγκάουα, μόλις μετά από ένα χρόνο μαθήτευσης στη σχολή του. Ο Χιροσίγκε αργότερα πήρε το καλλιτεχνικό όνομα του δασκάλου του Ιτσιγουσάι Χιροσίγκε. Τα πρώτα αριστουργήματά του τα δημιούργησε 6 χρόνια μετά την αποφοίτηση του, όπως τις «8 απόψεις της λίμνης Μπίουα» και «Δέκα διάσημα μέρη της ανατολικής πρωτεύουσας». Τα έργα του αυτά του έδωσαν πολύ καλή φήμη. Εργάστηκε στη συνέχεια στη σχολή του Τογιοχίρο ζωγραφίζοντας ξανά μικρά αντικείμενα. Η ενασχόλησή του αυτή του έδωσε την δυνατότητα να εξελίξει τις ικανότητές του στις τεχνικές χαρακτικής.
Το 1832 ο Χιροσίγκε προσκλήθηκε από την αυτοκρατορική αυλή αφήνοντας στον γιο του Νακαχίρο τις υποχρεώσεις του σαν πυροσβέστης. Σαν μέλος της αυλής ο Χιροσίγκε μπόρεσε να παρατηρήσει προσεκτικά τον δρόμο του Τοκάιντο, που συνδέει το Τόκυο με το Κυότο και να δημιουργήσει αργότερα την σειρά έργων που τον έκαναν διάσημο και αντάξιο της εποχής του. Το 1839 η πρώτη του γυναίκα πέθανε και παντρεύτηκε την 0-γιάσου, κόρη ενός αγρότη. Ο Χιροσίγκε έζησε στους στρατώνες μέχρι την ηλικία των 43 χρονών. Τα τελευταία του χρόνια σαν καλλιτέχνης τύπωσε χιλιάδες αντίτυπα των έργων του, αλλά τα έργα του δεν ήταν τόσο ποιοτικά όσο αυτά των προηγούμενων χρόνων. Το 1856 ο Χιροσίγκε αποφάσισε να γίνει Βουδιστής μοναχός και ξεκίνησε το έργο του «100 διάσημα τοπία του Έντο». Πέθανε στην μεγάλη επιδημία χολέρας του Έντο το 1858 και τάφηκε σε ένα Βουδιστικό ναό στην πόλη Ασακούσα.
Ο Χιροσίγκε περιόρισε τη θεματολογία των έργων του σε τυπικά θέματα «ουκίγιο-ε», όπως σε γυναίκες και ηθοποιούς του παραδοσιακού θεάτρου Καμπούκι. Όταν πέθανε ο Τογιοχίρο, ο Χιροσίγκε έκανε δραματική στροφή στην καριέρα του και δημιούργησε περίφημες σειρές τοπίων, για τις οποίες επαινέθηκε ιδιαίτερα για την πλούσια σύνθεση, την αναπαράσταση της φυσικής ατμόσφαιρας και τα ιριδένια χρώματα του. Η καλλιτεχνική του φήμη εδραιώθηκε το 1833-1834 όταν δημιούργησε την σειρά «53 σταθμοί του Τοκάιντο». Η σειρά που περιείχε λεπτομέρειες για τα αξιοθέατα στα 490 χιλιόμετρα του δρόμου του Τοκάιντο, μαζί με ανέκδοτες διηγήσεις ταξιδιωτών, έγινε ανάρπαστη την εποχή εκείνη. Λόγω της μεγάλης ζήτησης αναγκάστηκε να την αναπαραγάγει τρεις φορές, μια από τις οποίες σε συνεργασία με τον Κουνισάντα. Από το 1834-1842 δημιούργησε και ανατύπωσε την σειρά παραστάσεων τοπίων του «69 σταθμοί του Κισοκάιντο».
Κατάφερε να κυριαρχήσει στην τέχνη αφισών τοπίων και να δημιουργήσει μία καινούργια τάση τέχνης στην Ιαπωνία, με τα μικρού μεγέθους ταξιδιωτικά έργα του. Το 1856 εργάστηκε με τον εκδότη του και εφηύρε μια νέα τεχνική ζωγραφικής, τόσο με την διαβάθμιση των χρωμάτων που χρησιμοποιούσε στα έργα του, όσο και με την προσθήκη της χρωστικής που έδινε μια ονειρική, παραμυθένια όψη στα έργα του. Επίσης χρησιμοποίησε πρώτος κόλλα που αναμείγνυε κατάλληλα με τα χρώματα, ώστε αυτά να δίνουν μια πιο φανταχτερή διάσταση στις χρωματικές απεικονίσεις του. Το έργο του «100 διάσημες απόψεις του Έντο», που δημοσιεύτηκε μετά τον θάνατό του, φημίζεται για αυτές ακριβώς τις χρωματικές αρετές.
Ο Χιροσίγκε δοκίμασε τις δυνατότητές του σε διάφορα κλασσικά θέματα, όπως καλλονές, ηθοποιούς του Καμπούκι, πουλιά, λουλούδια και τελετουργικά μοτίβα. Αφού πέρασε από διάφορα στάδια και επιρροές, μέσα από μια επίμονη προσπάθεια, κατέκτησε τη δική του, προσωπική τεχνοτροπία, που κάνει τα έργα του αναγνωρίσιμα. Έχει χαρακτηρισθεί ποιητικός και ρομαντικός, με ανάλογες δόσεις και των δύο αυτών. Οι γραμμές του Χιροσίγκε είναι απλές, καθαρές και συχνά δυνατές, πράγμα που δίνει στην τέχνη του μια αίσθηση σταθερότητας και ρεαλισμού.
Ο Χιροσίγκε αγαπούσε την απεικόνιση του ιαπωνικού τοπίου στις διάφορες εποχές. Η σιγαλιά των ιαπωνικών βουνών και χωριών, θαμμένων κάτω από το χιόνι, οι νιφάδες που πέφτουν με φόντο τον μπλε ουρανό, η ομίχλη, η βροχή, είναι ευνοούμενα θέματα. Ιδιαίτερα όσον αφορά την απεικόνιση και την σχεδόν ζωντανή μετάδοση της αίσθησης της βροχής, νομίζω ότι, αν και δεν φτάνει έναν Καουάσε Χασούι, τον μεταγενέστερο μεγάλο τοπιογράφο από τους κλασικούς καλλιτέχνες του «ουκιγιό-ε» είναι ο καλύτερος.
Στις απεικονίσεις των «λουλουδιών και των πουλιών», φαίνεται επίσης πόσο αγαπούσε τον κόσμο των φτερωτών πλασμάτων. Με όλη την αδρότητα του σχεδίου, ο Χιροσίγκε δείχνει μια εκπληκτική ικανότητα να αποδίδει ζωντανά τις κινήσεις, τα παιχνίδια των σπουργιτιών και χελιδονιών που συνήθως σχεδίαζε συλλαμβάνοντάς τα, όπως προτείνει το στύλ, «στο φτερό». Με τα «ουκίγιο-ε» του ο Χιροσίγκε κλοροδότησε μια καλλιτεχνική καταγραφή του τοπίου, της ατμόσφαιρας και του πολιτισμού του Έντο στο τέλος του 19ου αιώνα, λίγο πριν η μακάρια ανατολική απομόνωση διαρραγεί από την ακάθεκτη δυτικότροπη εισβολή.
