Το Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας (Athens Avant-Garde Film Festival), η Ταινιοθήκη της Ελλάδος και το Goethe-Institut Athen συνδιοργανώνουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα πλήρη ρετροσπεκτίβα στο έργο της γερμανίδας Άνγκελα Σάνελεκ (Angela Schanelec), μιας από τις πλέον επιδραστικές ευρωπαίες σκηνοθέτριες σήμερα.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος με τίτλο «Το αινιγματικό σινεμά της Αngela Schanelec», που θα παρουσιαστεί στις 7-12 Δεκεμβρίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος και στο Goethe-Institut Athen, θα προβληθούν 9 ταινίες μεγάλου μήκους, 1 ταινία μεσαίου μήκους και 3 ταινίες μικρού μήκους της καταξιωμένης δημιουργού.
Η Άνγκελα Σάνελεκ θα παρευρεθεί στις προβολές.
Αγαπημένη των μεγαλύτερων φεστιβάλ (Κάννες, Βερολίνο, Λοκάρνο) και των κριτικών, η Άνγκελα Σάνελεκ είναι μια από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του σύγχρονου γερμανικού κινηματογράφου. Πριν μερικά χρόνια κέρδισε την Αργυρή Άρκτο Σκηνοθεσίας στο Βερολίνο για την ταινία της Ήμουν στο Σπίτι, Αλλά… ενώ τον περασμένο Φλεβάρη διεκδίκησε τη Χρυσή Άρκτο με τη νέα της ταινία Mουσική, μια σύγχρονη μεταφορά του Οιδίποδα που γυρίστηκε στη χώρα μας με ηθοποιούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό –ανάμεσά τους ο Αργύρης Ξάφης και η Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου.
Η ταινία, μια συμπαραγωγή με την ελληνική Heretic, κέρδισε την Αργυρή Άρκτο Καλύτερου Σεναρίου. Aινιγματική, ποιητική και ανοιχτή σε πολλαπλές ερμηνείες, εκφράζει το ιδιότυπο κινηματογραφικό σύμπαν της Σάνελεκ, ένα σινεμά που θέτει ερωτήματα και μας συγκινεί χωρίς να μας κατευθύνει.
Η ταινία Mουσική θα παρουσιαστεί σε πανελλήνια πρώτη προβολή στην επίσημη έναρξη του αφιερώματος στις 7 Δεκεμβρίου, παρουσία της Άνγκελα Σάνελεκ, των πρωταγωνιστών Αγκάτ Μπονιτζέρ (Agathe Bonitzer), Αργύρη Ξάφη και Μαρίσσας Τριανταφυλλίδου, καθώς και της ομάδας παραγωγής.
Το Σάββατο 9 Δεκεμβρίου (17.00) η σκηνοθέτρια θα παραδώσει Masterclass στο αμφιθέατρο του Goethe-Institut Athen (Ομήρου 14-16, Αθήνα). To Masterclass, που θα συντονίσει η σκηνοθέτρια, σεναριογράφος και παραγωγός Στέλλα Θεοδωράκη, απευθύνεται σε σπουδαστές και σπουδάστριες αλλά και στο ευρύτερο κοινό. Θα ακολουθήσουν οι προβολές ταινιών μικρού μήκους της σκηνοθέτριας στις 19.00 και η προβολή της τελευταίας της ταινίας Moυσική στις 21.00. Η είσοδος είναι ελεύθερη. Το Masterclass θα διεξαχθεί στα γερμανικά με δυνατότητα ταυτόχρονης διερμηνείας στα ελληνικά. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας και οι ενδιαφερόμενοι/-ες θα πρέπει να συμπληρώσουν τη φόρμα συμμετοχής.
Ευχαριστούμε για τη στήριξή της, τη SKY express, την ελληνική και διπλά βραβευμένη αεροπορική εταιρεία στην Ευρώπη για την αριστεία και καινοτομία της.
Η ΑΝΓΚΕΛΑ ΣΑΝΕΛΕΚ
Η σκηνοθέτρια, σεναριογράφος και ηθοποιός Άνγκελα Σάνελεκ είναι μία από τις πρωτεργάτριες και σημαντικότερες εκπροσώπους του αισθητικού κινήματος της Σχολής του Βερολίνου, στο οποίο ανήκουν, μεταξύ άλλων, και οι Κρίστιαν Πέτσολντ, Τομάς Αρσλάν και Μάρεν Άντε.
Γεννημένη στη νότια Γερμανία το 1962, ξεκίνησε την καλλιτεχνική της καριέρα ως ηθοποιός προτού σπουδάσει σκηνοθεσία στη Γερμανική Ακαδημία Κινηματογράφου και Τηλεόρασης του Βερολίνου (dffb) κοντά στους Χαρούν Φαρόκι και Χάρτμουτ Μπιτόμσκι.
Το σκηνοθετικό της ντεμπούτο Η Καλότυχη Αδελφή μου (Der Glück meiner Schwester) τιμήθηκε με το βραβείο Καλύτερης Ταινίας της Γερμανικής Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου το 1996, ενώ το 1998 απέκτησε διεθνή αναγνώριση με τη δεύτερή της ταινία Μέρη στις Πόλεις (Plätze in Städten) που παρουσιάστηκε στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» του Φεστιβάλ των Καννών.
Το λιτό και αφαιρετικό σκηνοθετικό της στυλ συνέχισε να διαμορφώνεται μέσα από τις ταινίες: Μασσαλία (Marseille) (2004), Απομεσήμερο (Nachmittag) (2007), Ορλύ (Orly) (2010) και τη γυρισμένη κατά ένα μἐρος της στην Ελλάδα Το Ονειρικό Μονοπάτι (Der traumhafte Weg) (2016), που προβλήθηκαν στο Φεστιβάλ των Καννών, του Βερολίνου και του Λοκάρνο αντίστοιχα.
Το 2019 η ταινία της Ήμουν στο Σπίτι, Αλλά… (Ich war zuhause, aber…) απέσπασε την Αργυρή Άρκτο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου, ενώ η τελευταία της ταινία ελληνικής συμπαραγωγής Μουσική (Music), βραβεύτηκε το 2023 με την Αργυρή Άρκτο Καλύτερου Σεναρίου στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου.
Είναι καθηγήτρια κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών του Αμβούργου. Ρετροσπεκτίβες του έργου της έχουν παρουσιαστεί στο Harvard Film Archive, το Film at Lincoln Center της Νέας Υόρκης, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βιέννης (Viennale) και το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μασσαλίας (FID Marseille).
Όπως επισημαίνει η Μαρία Κομνηνού, πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, «Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που παρουσιάζουμε ένα πλήρες αναδρομικό αφιέρωμα στο κινηματογραφικό έργο της Άνγκελα Σάνελεκ, και ευχαριστούμε το Γκαίτε και ιδιαίτερα τη Δρα Stefanie Peter, που μας βοήθησαν στην πραγματοποίηση αυτού του εγχειρήματος αλλά και την ίδια τη δημιουργό που αποδέχτηκε την πρόσκλησή μας να έρθει στην Αθήνα να παρουσιάσει το έργο της.
Η εκδήλωση αυτή τοποθετείται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ του Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας ακριβώς γιατί η κινηματογραφική της γραφή είναι καινοτόμος και πειραματική. Έχει μετουσιώσει τα διδάγματα του Μπρεσόν στην αποτύπωση των συγκινήσεων, ενώ η πορεία της στο θέατρο τής έδωσε ένα κλειδί για να προσεγγίσει τη χρονικότητα στην αφήγηση.
Σύμφωνα με την ίδια τη Σάνελεκ, «το ενδιαφέρον με τις πρόβες είναι η διαδικασία της επανάληψης, που εμπεριέχει την επανάληψη και συγχρόνως και την αλλαγή. Τι συμβαίνει όταν κάτι επαναλαμβάνεται και επαναλαμβάνεται σε μια διαφορετική χρονική στιγμή; Κάνεις το ίδιο πράγμα αλλά ο χρόνος έχει περάσει…». Αυτός ο οντολογικός μινιμαλισμός που χαρακτηρίζει το έργο της Σάνελεκ απαιτεί μεγάλη προσήλωση για να τον αποκρυπτογραφήσει ο θεατής, αλλά συνάμα λειτουργεί λυτρωτικά και προσφέρει μια ξεχωριστή εμπειρία…».
Η Δρ.Stefanie Peter, Διευθύντρια Πολιτιστικών Προγραμμάτων του Goethe-Institut Athen και των Ινστιτούτων Goethe της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, γράφει στον κατάλογο του αφιερώματος:
«Η Άνγκελα Σάνελεκ αποτελεί εξαιρετική περίπτωση στον γερμανικό κινηματογράφο. Έχει έναν μοναδικό τρόπο να δημιουργεί δραματικές ιστορίες μιας απρόσμενης κάθαρσης χρησιμοποιώντας τις πιο ανορθόδοξες αφηγηματικές στρατηγικές. Μέσα στα δύο, τρία το πολύ πρώτα λεπτά, ξέρεις ότι βλέπεις μια ταινία της Βερολινέζας σκηνοθέτριας. Τα πλάνα της είναι τόσο ήρεμα και στατικά στη δομή τους, ώστε κάθε κίνηση και κάθε λέξη εντός τους αποκτά τεράστια βαρύτητα.
Οι ταινίες της Σάνελεκ διεισδύουν στα θεμέλια της κοινωνικής τάξης και της υποκειμενικής ταυτότητας, υποσκάπτοντας αυτό που ονομάζουμε συνήθως πραγματικότητα. Πραγματεύονται πάντα την υπαρξιακή διάσταση των πραγμάτων, όσο καθημερινά κι αν μοιάζουν αυτά σε πρώτη ματιά: η αγορά ενός ποδηλάτου, μια επίσκεψη στο κολυμβητήριο, ένας μικρός χορός στο δωμάτιο του νοσοκομείου, η θεατρική παράσταση στο σχολείο. Σε κάθε τέτοια σκηνή, η Σάνελεκ βλέπει και ακούει πολύ προσεκτικά.
Στο συγκλονιστικό δράμα της καθημερινότητας αποκαλύπτονται οι υπαρξιακές διαστάσεις της ασύνειδης ζωής μας. Το μοναδικό φιλμικό της ιδίωμα, τολμηρά ελλειπτικό, δείχνει πίστη στον θεατή ο οποίος καλείται να συμπληρώσει δημιουργικά ό,τι αποσιωπάται και παραλείπεται».
