“Δεν είμαι παρά ένας κοινός σαλτιμπάγκος, που κατάλαβε το πνεύμα των καιρών του και εξήντλησε όσο καλύτερα μπορούσε τη βλακεία, τη ματαιοδοξία, τη φιλοχρηματία των συγχρόνων του …” δήλωνε ο Pablo Picasso στη συνέντευξη που έδωσε στο διάσημο συγγραφέα Giovanni Papini.
Γράφει η Λιάνα Ζωζά
Ο παραπάνω αυτοχαρακτηρισμός του Picasso, μας δίνει την εξήγηση για τη σχεδόν εμμονική εμφάνιση του Αρλεκίνου του, στα έργα τόσο της Γαλάζιας όσο και της Ροζ περιόδου της ζωγραφικής του, που διαδέχονται η μια την άλλη.
Στην Μπλε ή Γαλάζια περίοδο (1901-1904), κατά την οποία ο ζωγράφος πηγαινοέρχεται μεταξύ Βαρκελώνης και Παρισιού, τα έργα του χαρακτηρίζονται από το μπλε χρώμα και τους ψυχρούς τόνους και συμβολίζουν μια συναισθηματικά φορτισμένη περίοδο της ζωής του, λόγω της αυτοκτονίας του επίσης ζωγράφου και φίλου του Giovanni Papini .
Μερικά από τα πιο γνωστά έργα του ανήκουν σε αυτή, απεικονίζοντας ακροβάτες, αρλεκίνους, πόρνες, επαίτες και καλλιτέχνες.
Η Mπλε περίοδος περιλαμβάνει έργα που ολοκληρώθηκαν κυρίως στο Παρίσι, αλλά είναι περισσότερο επηρεασμένα από την ισπανική ζωγραφική.
Τα έργα της συγκεκριμένης περιόδου χαρακτηρίζονται από έντονη πνευματικότητα και μια αίσθηση μυστικότητας. Λιτότητα, απλότητα, μονοχρωμία, αρμονία, φιγούρες απελπισμένες, περνούν μηνύματα που προβληματίζουν μέσα σε ένα κλίμα φορτισμένο μελαγχολικά.
Η Ροζ περίοδος αρχίζει το 1904, όταν ο Picasso επιστρέφει και αποφασίζει να εγκατασταθεί μόνιμα στο Παρίσι.
Ξαναβρίσκει τους φίλους του και τα συναισθήματα αλλάζουν. Είναι την εποχή που το Τσίρκο Μεντράνο κάνει παραστάσεις στο Παρίσι και η Μονμάρτρη είναι γεμάτη από γελωτοποιούς, ακροβάτες, αρλεκίνους και πλανόδιους ηθοποιούς. Το Τσίρκο Μεντράνο υπήρξε έμπνευση και για αρκετούς από τους σύγχρονους ζωγράφους του Picasso.
Η περίοδος αυτή είναι μικρή σε χρονική διάρκεια (1904 -1905), αλλά πολύ σημαντική στην καλλιτεχνική πορεία του, γιατί έχει σαν αποκορύφωμα τη δημιουργία ενός από τα πιό γνωστά έργα του, το Saltimbanques (The Family of Saltimbanques), 1905, ενός έργου μεγάλης σημασίας, πολύ έντονα ατμοσφαιρικό και κυρίως συμβολικό.
Λέγεται ότι ο πίνακας αυτός παριστάνει με συμβολικό τρόπο την παλιά γνωστή παρέα του Picasso στο Παρίσι , με τον ίδιο στο ρόλο του Αρλεκίνου. Μέσα από το έργο αυτό διαφαίνεται η διάθεση του καλλιτέχνη στο να παραλληλίσει την δύσκολη ζωή των καλλιτεχνών με τον πλανόδιο βίο των αρλεκίνων και ακροβατών του έργου, σκιαγραφώντας έτσι την κοινωνική θέση των καλλιτεχνών μέσα στο αδιάφορο και πολλές φορές εχθρικό κοινό της τότε εποχής.
Αλλά και σε ένα από τα νεώτερα έργα του, στο “Three Musicians”, 1921 ξανασυναντάμε τον Αρλεκίνο, ανάμεσα σε έναν πιερότο και έναν μοναχό, που κάθονται μπροστά σε ένα τραπέζι και κρατούν μουσικά όργανα και μια παρτιτούρα. Οι φιγούρες του πιερότου και του αρλεκίνου, που συναντάμε πολύ συχνά στη ζωγραφική του, αποτελούν έναν ειδικό χαρακτηριστικό συμβολισμό για τον καλλιτέχνη.
Ένας άλλος Αρλεκίνος, αυτός που δίνει ένα φιλί στη νύφη, αγοράστηκε το Νοέμβριο του 1989 από τον Ιάπωνα Tomonori Tsurumaki σε δημοπρασία για 51,3 εκατομμύρια δολάρια
Θεωρείται πιθανόν ο ζωγράφος να έχει απεικονίσει τον εαυτό του στη θέση του αρλεκίνου και δύο ποιητές φίλους του στις άλλες μορφές. Η σύνθεση θυμίζει αναμνηστική φωτογραφία τριών φίλων μεταμφιεσμένων με αποκριάτικα ρούχα ή μια σκηνή από θεατρικό έργο. Μοιάζει επίσης με πρόβα ορχήστρας. Ο πίνακας αποτελεί μια αλληγορία του καλλιτέχνη ως ερμηνευτή, ένα βασικό και συχνά επαναλαμβανόμενο θέμα στο αυτοβιογραφικό έργο του.
Το συγκεκριμένο έργο το ξαναζωγράφισε σε διάφορες παραλλαγές.
Ένας από τους Αρλεκίνους του Picasso, το έργο του Tête d’Arlequin (1971), βρισκόταν ανάμεσα στα επτά έργα γνωστών ζωγράφων, που κλάπηκαν από το μουσείο Κούνστχαλ στο Ρότερνταμ το 2012. Τελικά, δεν ξέρουμε αν η τύχη του ήταν να καεί στο φούρνο της μητέρας του ενός από τους φερόμενους ως δράστες, στην προσπάθειά της να απαλλαγεί από τα κλεμμένα έργα. Στη συνέχεια ανακάλεσε την ομολογία της.
Ένας άλλος Αρλεκίνος, αυτός που δίνει ένα φιλί στη νύφη, αγοράστηκε το Νοέμβριο του 1989 από τον Ιάπωνα Tomonori Tsurumaki σε δημοπρασία για 51,3 εκατομμύρια δολάρια. Ο προηγούμενος ιδιοκτήτης του έργου ήταν ο γιός του Picasso. Ο τίτλος του έργου “Les Noces de Pierrette” (1905) και αν και τυπικά ανήκει στη Ροζ περίοδο, όλα τα χαρακτηριστικά του παραπέμπουν στη Γαλάζια περίοδο του ζωγράφου.
Ο γιός του Picasso, απεικονίστηκε και εκείνος από τον πατέρα του, σαν Αρλεκίνος, σε ένα από τα πιο γνωστά στο κοινό έργα του ζωγράφου και ίσως και ένα από τα πιο ευαίσθητα, το “Paul as Harlequin”, 1924.
Ο “Καθισμένος Αρλεκίνος (Seated Harlequin)” (1901), έργο και αυτό της Γαλάζιας περιόδου εμφανίζει έντονα το θεατρικό χαρακτήρα των έργων του. Καθισμένος σε ένα καφέ που είναι δημόσιος χώρος, ο Αρλεκίνος εμφανίζει μια προσωπική μελαγχολία κάτω από το λευκό του προσωπείο.
https://www.instagram.com/p/BsknfdCHkKL/
Με το έργο του Pablo Picasso και την ανάλυσή του, έχουν ασχοληθεί και θα συνεχίσουν να το κάνουν πολλοί ιστορικοί τέχνης και αναλυτές του εικαστικού χώρου.
Ο ίδιος πάντα ιδιοφυής … :
