Από τον Σουρεαλισμό στον Ρεαλισμό

Θολές φιγούρες σε απόσταση, που υπονοούνται από τις κινούμενες σκιές τους. Κάτοικοι πόλεων, σε στάση που μαρτυρά ταυτόχρονα κίνηση και ακινησία, μοιάζουν να έρχονται σε αντίθεση με τη γαλήνη των επιφανειών που τους περιβάλλουν αναδεικνύοντας από μακριά τις ρωγμές της ζωής. Άσπρο-μαύρο, κενό-πλήρες, σκοτεινό-λουσμένο στο φως είναι στοιχεία από τη δουλειά της visual artist, Μαριάννας Λούρμπα που παρουσίασε πέρσι στο Οrvietto της Ιταλίας με τίτλο «Κελιά». Τα έργα αυτά πιο σύγχρονα όσο ποτέ, σαν προφητεία για τη σημερινή μας κατάσταση αποτελούν συνέχεια της μελέτης της καλλιτέχνιδος σχετικά με την ανθρώπινη ύπαρξη στο σύγχρονο αστικό τοπίο.

Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

Οι έννοιες της απομόνωσης αντιμετωπίζονται μέσω των εικόνων που δημιούργησε η ίδια. Πολλαπλές λεζάντες ανθρώπων που έρχονται και φεύγουν αγνοώντας ότι φωτογραφίζονται στο δρόμο τους και μέσα και έξω από τους ανελκυστήρες.

Προσωπικές αφηγήσεις και διαφορετικοί κόσμοι συγκρούονται πριν κλείσουν ξανά οι συρόμενες πόρτες των ανελκυστήρων, απομόνωση παρά το φυσικό αστικό περιβάλλον, παρά τη φυσική εγγύτητα.

–Μαριάννα, μοναξιά, απομόνωση, εσωστρέφεια, εγκλεισμός… αποτελούν έμπνευση για τον καλλιτέχνη;

-Η μοναξιά στις μέρες μας έχει πάρει διαστάσεις κοινωνικού φαινομένου. Μπορεί τα social media να δημιουργούν την ψευδαίσθηση μιας απόλυτα κοινωνικής ζωής με πολλές επαφές, στην πραγματικότητα όμως όλο και περισσότεροι αισθάνονται το αίσθημα της απομόνωσης.
Λέξεις όπως μοναξιά και εσωστρέφεια έχουν εισβάλει στην καθημερινότητα μας, ειδικά και μετά την covid εποχή. Αυτό δημιουργεί αυτόματα μια αναζήτηση στο καλλιτέχνη ώστε να σκεφτεί τι μας συμβαίνει και να ψάξει μια καλλιτεχνική έκφραση που θα είναι για αυτόν μια διέξοδος.

-“Την μιά μονότονην ημέραν άλλη μονότονη, απαράλλακτη ακολουθεί. Θα γίνουν τα ίδια πράγματα, θα ξαναγίνουν πάλι – οι όμοιες στιγμές μας βρίσκουνε και μας αφήνουν.

Μήνας περνά και φέρνει άλλον μήνα. Αυτά που έρχονται κανείς εύκολα τα εικάζει· είναι τα χθεσινά τα βαρετά εκείνα.

Και καταντά το αύριο πια σαν αύριο να μη μοιάζει.

(K.Π. Καβάφης)”

Η δουλεία σου με τίτλο “Cells” είναι εμπνευσμένη από την ποίηση του Καβάφη;

-Έχω κάτσει ατελείωτες ώρες σε πολυσύχναστα σημεία της Αθήνας να παρατηρώ ανθρώπους στο αστικό τοπίο απομονώνοντας την κάθε φιγούρα ξεχωριστά σαν εικόνα.

Τι σημαίνει ένα άτομο ανάμεσα σε χιλιάδες εκείνη την στιγμή;

Ο κάθε ένας είναι ξεχωριστός και έχει να αφηγηθεί μια μοναδική ιστορία, μια ζωή που συνήθως είναι τοποθετημένη σε επαναλαμβανόμενα κουτάκια.

Η θεματολογία της δουλειάς μου που παρουσίασα στην έκθεσή μου στην Ιταλία είναι εμπνευσμένη από το ποίημα του Καβάφη. Συγκεκριμένα, τα «κελιά» είναι τα ασανσέρ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος..

Άνθρωποι κάθε ηλικίας, οικογένειες , ζευγάρια, παιδιά, έρχονται και φεύγουν, αγνοώντας ότι φωτογραφίζονται στο δρόμο τους και μέσα και έξω από τους ανελκυστήρες. Θολές φιγούρες σε απόσταση, που υπονοούνται από τις κινούμενες σκιές τους. Άνθρωποι της πόλης σε μία ατελείωτη κίνηση. Οι προσωπικές αφηγήσεις και οι διαφορετικοί κόσμοι συγκρούονται σε μια στιγμή, πριν κλείσουν ξανά οι συρόμενες πόρτες των ανελκυστήρων μαζί και μόνοι, κοντά αλλά και απομονωμένοι.

Αυτή η σειρά των έργων με τίτλο «cells» ήταν η επίσημη παρουσία μου, κάλεσμα από την διοργανώτρια της Fiof, Maria Lanotte, στο Οrvietto της Ιταλίας ακριβώς ένα χρόνο πριν.

Σήμερα φαντάζει ακόμα πιο κοντά στην πραγματικότητα, αφού τους τελευταίους μήνες όλοι σταματήσαμε αυτή την ρουτίνα, μπήκαμε σε μια παύση και τελικά όλοι καταλάβαμε πως το βαρετό, το μονότονο που ακολουθούσε, ήταν η ζωή που θέλουμε να επανέλθει σύντομα.

-Τέχνη και Καλλιτέχνες. Πως πιστεύεις θα είναι η επόμενη ημέρα;

-Η επομένη μέρα είναι το σήμερα, το τώρα. Ξαναγραφούμε ιστορία με νέους κανόνες, με νέα όνειρα, με ελπίδα. Μόνο έτσι μπορεί η τέχνη να ανθίσει ξανά.
Όταν βλέπεις για παράδειγμα τον ογδοντάχρονο Ντέιβιντ Χόκνει να ζωγραφίζει με το ipad του μια συστάδα από έντονα κίτρινους ναρκίσσους σε ένα πράσινο λιβάδι ταυτίζεσαι μέσα στον αυτοπεριορισμό του λόγω του ιού. Όμως αυτόματα ταυτίζεσαι και με το μήνυμα ελπίδας, ότι η Άνοιξη δεν μπορεί να ακυρωθεί ποτέ.

–Τέχνη και Τεχνολογία. Ως visual artist έχεις εντάξει την τεχνολογία στην υπηρεσία της τέχνης. Ποιος πιστεύεις είναι ο ρόλος της τεχνολογίας στην δουλειά σου;

-Η τεχνολογία πάντα έδινε στους καλλιτέχνες εργαλεία για νέους τρόπους έκφρασης και σε αρκετές περιπτώσεις παίζει καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξή της και ποσό μάλλον και στην διάδοση της. Υιοθετούν νέες μορφές έκφρασης όπως είναι η ψηφιακή τεχνολογία, η εκτύπωση, τα video art ώστε η τέχνη να είναι λιγότερο στατική. Επίσης η τεχνολογία έχει βοηθήσει πολύ την προώθηση των έργων των εικαστικών μέσω του παγκόσμιου ιστού. Παλαιότερα μπορούσες να προωθήσεις το έργο σου μέσα από μια έκθεση σε γκαλερί, τώρα το ίντερνετ καθώς και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν ισχυρό εργαλείο διάδοσης του έργου και στα πιο απομακρυσμένα μέρη.

-Ποιος ο ρόλος της τεχνολογίας στην αγορά της τέχνης;

– Η τεχνολογία παρόλη την δυνατότητα που προσφέρει έχει όμως και τη κακή πλευρά της, καθώς πολλές φορές η ευχέρειά της δημιουργεί και κακή τέχνη. Το όλο θέμα είναι να κρατήσουμε την δημιουργικότητά μας και να χρησιμοποιήσουμε εμείς την τεχνολογία ως δημιουργικοί καλλιτέχνες και όχι η τεχνολογία εμάς , ώστε το αποτέλεσμα που έχει να προσφέρει ο καλλιτέχνης στον θεατή να του πει κάτι και να τον ωθήσει να αλλάξει τον τρόπο που βλέπει τα πράγματα προς τη θετική πλευρά.

-Τέχνη | Κοινωνική Απόσταση. Πως μπορεί να λειτουργήσει η τέχνη με κανόνες κοινωνικής απόστασης;

-Ήδη τα πρώτα μουσεία και χώροι τέχνης άνοιξαν στην Γερμανία και σειρά θα πάρουμε και εμείς. Δεν νομίζω ότι θα αλλάξει κάτι. Ότι ισχύει με τους κανόνες στην «έξω» ζωή μας θα ισχύει και μέσα …άλλωστε για να απολαύσεις ένα έργο τέχνης χρειάζεσαι και τα δύο μετρά απόσταση !

-Οι πίνακες του Χόπερ θεωρήθηκαν για πολλούς ο απόλυτος συμβολισμός της σύγχρονης κατάστασης εξαιτίας της μοναξιάς και της απομόνωσης των ημερών μας. Τι γίνεται όμως όταν το συναίσθημα μπαίνει σε καθεστώς απομόνωσης;

-Ξαφνικά η αγάπη έγινε επικίνδυνη, μπήκε σε καραντίνα. Θυμάμαι στις αρχές τις πανδημίας έδειχναν στις ειδήσεις οικογένειές που ξαφνικά χωρίστηκαν και απομονώθηκαν. Παιδάκια που δεν μπορούσαν να πιάσουν αγκαλιά την μητέρα τους επειδή δούλευαν σε νοσοκομεία αναφοράς. Μια γυναίκα έριξε ένα σεντόνι πάνω στην κόρη γιατί πίστευε ότι θα την πιάσει αγκαλιά με μεγαλύτερη ασφάλεια.. Η σύγχρονη ζωή έγινε πολύ μοναχική.

Αυθόρμητα μου ήρθε στο μυαλό ο πίνακας του René Magritte “Τhe lovers”. Αδιανόητο, αλλά αυτές οι ασυνήθιστες στιγμές που η βασική ανθρώπινη σύνδεση ενός φιλιού ή μιας αγκαλιάς θα μπορούσε να φέρει τον θάνατο στα αγαπημένα μας πρόσωπα είναι τρομακτική.

Κατά την διάρκεια αυτών των ανασταλτικών ημερών και νυχτών στην απόλυτη ησυχία η επαφή αφαιρέθηκε ακριβώς όταν την χρειαζόμασταν περισσότερο.

Το σουρεαλιστικό στυλ του είναι αδιαμφισβήτητο. Το πνεύμα είναι γνωστό και οι εικόνες της αγάπης του René Magritte είναι ιδανικές για τη σημερινή πραγματικότητα,

Ήμασταν μόνοι μαζί! Περάσαμε παράξενες μέρες, όπου ο σουρεαλισμός έγινε ξαφνικά ρεαλισμός.

-“Tα Συναισθήματα οπτικοποιούνται αν τα ζείτε … με τα μάτια σας, το μυαλό σας και την καρδιά σας”. Πώς θα το σχολίαζες;

– Σωστά. Αυτό ήταν το μήνυμα που ανταλλάξαμε πολλές φορές στα εγκαίνια του διεθνή συνέδριο “EYES YOUR EMOTIONS” Festival Internazionale della Fotografia, Video e Comunicazione Visiva στο μαγευτικό Οrvieto της Τοσκάνης, Ομιλίες εκθέσεις, νέοι φίλοι, μοναδική φιλοξενία.

Ήταν χαρά μου να εκθέσω την νέα μου ενότητα “cells” στο

Palazzo del Popolo μαζί με ονόματα όπως του Antonio Manta, Angelo Mulas, Nancy Fina, Tony Gentile και άλλους

H έκθεση θα ήταν από τις 4 Απρίλιου μέχρι τις 20 του ιδίου μήνα

Ταυτόχρονα υπήρχε και ένας διαγωνισμός για νέους καλλιτέχνες όπου είχα και την τιμή από την διοργανώτρια και πρόεδρο Μaria Lanotte να είμαι η μόνη γυναίκα στην επιτροπή αξιολόγησης.

–Η ιστορία, μέχρι σήμερα, έχει δείξει πως η τέχνη επιβιώνει ακόμη και κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και μάλιστα προσφέροντας σημαντικά έργα. Είσαι αισιόδοξη? Πιστεύεις θα συμβεί το ίδιο και τώρα?

-Η τέχνη φρονώ ότι πράγματι λειτουργεί ως αντίβαρο. Μας καλλιεργεί, είναι ελπίδα, αισιοδοξία, ανάταση ψυχική, διέξοδος της καθημερινότητας.
Είμαι πάντα αισιόδοξη εκ φύσεως.
Κάνοντας μια μικρή ανάδρομη θα παρατηρήσει κάνεις ότι σε περίοδο μεγάλων κρίσεων έχει σημειωθεί μια ιδιαίτερη πολιτιστική αναγέννηση.
Νομίζω ότι οι κοινωνικές, οικονομικές κρίσεις πυροδοτούν δημιουργικούς προβληματισμούς στους καλλιτέχνες που εκφράζονται μέσα από τα έργα τους.

Bio

Η Μαριάννα Λούρμπα αποφοίτησε με μεταπτυχιακό τίτλο MA στην οπτική επικοινωνία και το design από το IED (Instituto Europeo di Design) του Μιλάνου . Είναι επίσης κάτοχος Bachelor of Arts (Hons) Middlesex University του Λονδίνου . Έχει εκθέσει σε ομαδικές και ατομικές εκθέσεις στην Αθήνα (GR), στο Τόκιο (JP), στη Νέα Υόρκη (US) , στο Αρέτσο (IT), στο Ορβιέτο (IT) κ.α.

Έχει λάβει διακρίσεις και βραβεία από το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, την Μont Blanc, την Cosmote κ.α. Από το 2012 η δουλειά της βρίσκεται στην μόνιμη συλλογή του Artshop του Μουσείου Μπενάκη. Από το 2013 μέχρι το 2019 δίδασκε σε κολλέγιο Art and Deisgn. Παράλληλα είναι Creative Director του εργαστηρίου σύγχρονης τέχνης Apolyto Creative Spot. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.