Γράφει ο Γιώργος Δήμος

Ο Αμερικανός σκηνοθέτης και φωτογράφος, Λάρι Κλαρκ, πάντα τολμηρός και συχνά σοκαριστικός, με ταινίες όπως το «Kids» (1995) και το «Ken Park» (2002), ξεκίνησε την καλλιτεχνική του καριέρα με το φωτογραφικό άλμπουμ, «Tulsa» (1971), μια συλλογή από ασπρόμαυρες φωτογραφίες νέων παιδιών (συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Κλαρκ), στην Τάλσα της Οκλαχόμα, τραβηγμένες από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, έως τα τέλη εκείνης του 1960, που κάνουν χρήση ναρκωτικών, ομαδικό σεξ και παίζουν με όπλα.

Επηρεασμένος από τη Μπιτ σκηνή της εποχής, ο Κλαρκ ουσιαστικά αποφάσισε να απεικονίσει ρεαλιστικά ένα κόσμο άγνωστο στο τότε ευρύ αμερικανικό κοινό, καθώς εκείνη ήταν η εποχή του Αϊζενχάουερ και η μεταπολεμική ηθική είχε επιφέρει ένα είδος πουριτανισμού και υποκρισίας στην κοινωνία. Ο Κλαρκ τράβηξε τις φωτογραφίες του άλμπουμ μέσα σε ένα χρονικό διάστημα μίας δεκαετίας, αλλά το βιβλίο κυκλοφόρησε μόλις το 1971, μετά την επανάσταση των χίπις. Παρόλα αυτά, το αποτέλεσμα σόκαρε το κοινό, κυρίως επειδή ο φωτογράφος για πρώτη φορά δεν ήταν απλός ρεπόρτερ, αλλά συμμετείχε στη σκηνή την οποία απαθανάτιζε και η συλλογή, «Tulsa», επηρέασε μια ολόκληρη γενιά από φωτογράφους, από τη Ναν Γκόλντιν και τη Νταϊάν Άρμπους, μέχρι τον Ντέιβιντ Σορέντι, συνεχίζοντας να αποτελεί σημείο αναφοράς μέχρι τις μέρες μας.

Όπως ο Τζακ Κέρουακ, έτσι και ο Λάρι Κλαρκ ήταν αδιαμφισβήτητα μέλος αυτής της μποέμ σκηνής την οποία απεικόνιζε στο έργο του. Σχεδόν εικοσάρης ακόμα τότε, είχε μυηθεί σε μια υποκουλτούρα όπου τα νέα παιδιά έκαναν σεξ χωρίς ταμπού, σε μια εποχή που η ενδοφλέβια χρήση αμφεταμινών, αν και κοινωνικά κατάπτυστη, ήταν ακόμα νόμιμη.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο Κλαρκ ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη και, όπως έχει πει ο ίδιος, οι εμπειρίες του στους 42 δρόμους, μια γειτονιά όπου νέα παιδιά (αγόρια και κορίτσια) έκαναν τότε πεζοδρόμιο, αλλά και μια προβολή της ταινίας, «Σκιές» (1959), του Τζον Κασσαβέτη, τον προέτρεψαν να δείξει τη δουλειά του στους εικαστικούς κύκλους του Μανχάταν.

Η συλλογή, «Tulsa», έκανε εντύπωση σε κριτικούς και ανθρώπους των τεχνών από την πρώτη στιγμή. Ο Κλαρκ έχει κατηγορηθεί ως επιτηδευμένα προκλητικός, για τα συχνά πορνογραφικά έργα του, που συνήθως συμπεριλαμβάνουν ανήλικα παιδιά, τα οποία ανήκουν σε συγκεκριμένες υποκουλτούρες. Ενώ αυτή η κατηγορία μπορεί να είναι δικαιολογημένη για κάποιες αργότερες ταινίες του, όπως το «Ken Park», για παράδειγμα, στην περίπτωση της «Tulsa» η εμπειρία που απεικονίζεται είναι και δική του και η συλλογή χαρακτηρίζεται από μία ωμή ειλικρίνεια. Άλλωστε, αφότου ο Κλαρκ κυκλοφόρησε το βιβλίο, επέστρεψε στην Οκλαχόμα για να δει αν «του κρατούσε κανείς κακία».

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, ως τα τέλη του ’80, ο φωτογράφος έζησε στην Τάλσα, εισχωρώντας ολοένα και βαθύτερα σε ένα κόσμο παρανομίας και ναρκωτικών, με αποκορύφωμα τη φυλάκισή του, αφότου πυροβόλησε κάποιον ο οποίος υποτίθεται πως τον έκλεψε στο τζόγο.

Όπως το «Kids» συγκλόνισε τη mainstream κουλτούρα με την ωμή απεικόνιση του κρυφού κόσμου των «skaters», στα μέσα της δεκαετίας του 1990, την περίοδο, δηλαδή, της έξαρσης του ιού του AIDS, στη Νέα Υόρκη, έτσι και η «Tulsa» σόκαρε, δείχνοντας στον κόσμο πως ένα μέρος, γνωστό τότε από το ποπ τραγούδι του Μπερτ Μπάκαρακ, «Twenty-Four Hours from Tulsa», μπορούσε να κρύβει τέτοια απόκοσμα μυστικά.

Ο Κλαρκ σίγουρα δεν ξεκίνησε αυτό το κίνημα ενάντια στην υποκρισία, αλλά μαζί με τους Μπιτ και τον Bob Dylan ή τον Τζέιμς Ντιν και τον Μάρλον Μπράντο στον κινηματογράφο, βοήθησε στο να σπάσουν κάποια ταμπού του κόσμου και να ελαχιστοποιηθεί η λογοκρισία που τότε επιβαλλόταν στην τέχνη.