Περάσαμε ένα άκρως φθινοπωρινό σαββατοκύριακο στο πορσελάνινο Μέτσοβο. Έναν παραμυθένιο τόπο, με άγριο αλλά παράλληλα κουκλίστικο σκηνικό, πολιτισμική ταυτότητα, ιστορικότητα καθώς και γεύσεις από τα μοναδικά του τοπικά προϊόντων, όπως το ξακουστό του κρασί και τυρί. Η εξίσου ιστορική Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ, στα πλαίσια των φθινοπωρινών της εκδηλώσεων, είχε τη χαρά να μας παρουσιάσει μια ιδιαίτερη έκθεση δύο Ηπειρωτών δημιουργών με σημαντικές και  διακριτές πορείες, οι οποίες συναντιούνται στην τέχνη και στον τόπο καταγωγής τους.

Οι αδελφοί Χουλιαρά, ο Νίκος (1940–2015) και ο Γιώργος (1947), έχουν κοινές και βαθιά χαραγμένες ρίζες, ξεχωριστές όμως πορείες ως καλλιτέχνες, οι οποίες άφησαν και εξακολουθούν να αφήνουν βαθύ αποτύπωμα στην ελληνική εικαστική σκηνή. Την επιμέλεια της έκθεσης έχουν η Μαρία Σφενδουράκη και ο Γιώργος Μυλωνάς, οι οποίοι μας προσφέρουν μια διεισδυτική ματιά στο έργο των δύο καλλιτεχνών στα κείμενα που υπογράφουν στον δίγλωσσο κατάλογο που συνοδεύει την έκθεση “Άηχοι διάλογοι”.

Η έκθεση “Άηχοι διάλογοι” συνοδεύεται από εκπαιδευτικά εργαστήρια για το κοινό και ομιλίες του καλλιτέχνη και των επιμελητών. Το βράδυ των εγκαινίων διοργανώθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο Διάσελο μια εκδήλωση αφιερωμένη στον Νίκο Χουλιαρά με μια ομιλία του συγγραφέα Δημήτρη Καλοκύρη για το λογοτεχνικό του έργο με τίτλο «Το έναστρο δημιούργημα» και μια παράσταση από την Αλίκη Καγιαλόγλου με τίτλο «Το νησί του ουρανού» με διηγήματα, ποιήματα και τραγούδια του.

Όπως σημειώνει η Μ. Σφενδουράκη, ιστορικός τέχνης, «Πρόκειται για δύο σπουδαίους καλλιτέχνες με κοινές οικογενειακές και πολιτισμικές καταβολές, παράλληλες πορείες και ισχυρό δια βίου αδελφικό δεσμό. Παρότι αποκλίνουν καλλιτεχνικά, ένα κοινό ρεύμα μοιάζει να υφέρπει στο έργο τους υποδηλώνοντας ένα άηχο διάλογο ανάμεσα τους. Έναν διάλογο που εκτυλίσσεται ανεξαρτήτως της φυσικής τους παρουσίας.

Αποδίδοντας το ρεύμα αυτό σε ένα βαθύτερο βιωματικό και πνευματικό συντονισμό παρά σε μια άμεση αλληλεπίδραση μεταξύ τους η έκθεση αφορμάται από το κοινό πολιτισμικό, γενεαλογικό και συγκινησιακό υπόστρωμα της σχέσης τους για να φωτίσει με την επιλογή των έργων έναν κοινό, ενδεχομένως, τόπο: έναν εσωτερικό χώρο σύγκλισης που υπερβαίνει τις αισθητικές τους αποκλίσεις».

Στο συμπλήρωμα 10 χρόνων από τον θάνατο του Νίκου Χουλιαρά, ο Γιώργος Μυλωνάς, ιστορικός τέχνης, αναφέρει: «Ο Γιαννιώτης δεν κινήθηκε απλώς ανάμεσα σε διαφορετικά εκφραστικά πεδία· επιχείρησε κάτι πιο ριζικό: να εγγράψει ποίηση και ζωγραφική μέσα στο ίδιο σώμα, σαν να πρόκειται για δύο μορφές της ίδιας, ενιαίας χειρονομίας. Η εικόνα δεν έρχεται μετά το κείμενο· ούτε και το κείμενο μετά την εικόνα.

Οι δύο εκφράσεις του λειτουργούν παράλληλα, σχεδόν συγχρονισμένα, σαν να σχεδιάζονται με το ίδιο χέρι, την ίδια στιγμή. Συγγενής του Κόντογλου στον τρόπο που βίωνε την παράδοση, ο N. Χουλιαράς διαφοροποιείται απ’ τον Αϊβαλιώτη στο ότι δεν σταμάτησε να πειραματίζεται… Το υλικό του, συχνά εύθραυστο, υπογραμμίζει την ταπεινή καταγωγή των μορφών του και τη διάθεσή του να καταγράψει όχι το εξαιρετικό, αλλά το υπόλειμμα της μνήμης».

Με ζεστή διάθεση και αγάπη για την τέχνη και το έργο των δύο αδερφών, Νίκο και Γιώργο Χουλιαρά, η Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ μας άνοιξε το χώρο της και μας ξενάγησε σε μια συλλογική προσπάθεια αναβίωσης των βιωμάτων των ίδιων των δημιουργών και το αποτύπωμά τους στον σύγχρονο κόσμο της τέχνης. Μέσα από μια συγκινητική παρουσίαση και λόγια από αγαπημένους και σημαντικούς ανθρώπους του χώρου προς τιμήν των δύο καλλιτεχνών, οι παλαιότερες γενιές ξαναέζησαν και οι νεότερες γνώρισαν το παντοτινά, εξαιρετικά ενδιαφέρον έργο δύο υπερταλαντούχων ανθρώπων, δύο “επαναστατών” που πάντα ήξεραν να τιμούν τη γενέτειρά τους με τις παραδόσεις της και πάντα μέσα από μια δουλειά και μια πορεία που διαρκώς μεταβάλλεται και με τα χρόνια ολοένα και μεγαλώνει.

Η έκθεση “Άηχοι διάλογοι” εγκαινιάστηκε στις 18/10 και θα διαρκέσει έως τις 12/1/2026
ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: 10.00 – 16.00, καθημερινά πλην Τρίτης

Οι χώροι της Πινακοθήκης είναι πλήρως προσβάσιμοι σε άτομα με κινητικές δυσκολίες χάρη σε δωρεά του Ιδρύματος Σταύρου ΝΙΑΡΧΟΥ (ΙΣΝ)