Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

H Κατερίνα Κοκκινάκη παρουσιάζει την νέα της ατομική έκθεση με τίτλο «#this_is_no_eden», η οποία εγκαινιάζεται την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου στο ειδυλλιακό στενό της Λεμπέση, κάτω από την Ακρόπολη στην γκαλερί Artshot – Sophia Gaitani.

Με το «#this_is_no_eden», η Κατερίνα Κοκκινάκη επιχειρεί να ανασυνθέσει την εικόνα ενός «παραδείσου» στον καιρό του μετα-ανθρώπου — ενός κόσμου όπου η βιολογική υπόσταση και η συνείδηση ξεπερνούν τα παραδοσιακά όρια. Μέσα από την παραστατική της ζωγραφική, που εναλλάσσει ακρυλικά, τυπώματα και ακουαρέλες, η καλλιτέχνιδα φωτίζει τις αμφισημίες και τις παγίδες μιας νέας, ψηφιακά ενορχηστρωμένης πραγματικότητας. Οι άνθρωποι στα έργα της, σχεδόν κυβερνονικά όντα, εγείρουν ερωτήματα γύρω από την αυθεντικότητα, τη ρομαντική έκφραση και την ανθρώπινη ταυτότητα σε μια εποχή ριζικών μεταλλάξεων.

Όπως επισημαίνει η ιστορικός τέχνης,  Ήρα Παπαποστόλου, τα έργα της Κοκκινάκη μας καλούν να δούμε πέρα από τις επιφάνειες, να αναστοχαστούμε και να αποφασίσουμε πώς θα διαμορφώσουμε με ηθική συνείδηση το μέλλον μας σε έναν κόσμο που αλλάζει. Η έκθεση δεν είναι απλώς μια καλλιτεχνική πρόταση, αλλά μια βαθιά και αναγκαία πρόσκληση για διάλογο γύρω από τη σύγχρονη ανθρώπινη εμπειρία.

-Κατερίνα, ο τίτλος της έκθεσής σας, «#this_is_no_eden», μοιάζει να φέρει μια ειρωνική διάσταση. Πώς γεννήθηκε αυτή η ιδέα;

-To #this_is_no_eden (γραφή που προσομοιάζει την ψηφιακή αναφορά σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης) σχολιάζει την ψευδαίσθηση της ζωής μου νομίζουμε ότι ζούμε. Η «τεχνητότητα» της πραγματικότητάς μας, σε όλα τα φάσματα της, μοιάζει σαν ένα χρυσό κλουβί με επίπλαστα ευρήματα, που τελικά αδυνατούν να καλύψουν τις εγγενείς ανάγκες μας.

Η ιδέα γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του covid όταν η απομόνωση και η καραντίνα μας οδήγησαν σε μια άγνωστη πραγματικότητα, σε ένα περιβάλλον κυρίως ψηφιακό και συνεχώς μεταβαλλόμενο. Τότε ένιωσα για πρώτη φορά ότι δεν θα υπάρξει κάποια επιστροφή. Το τοπίο της επικοινωνίας και των σχέσεων θα άλλαζε προς μια κατεύθυνση μη αναστρέψιμη.

Αυτό που κάνω είναι ουσιαστικά μια αλληγορία της πραγματικότητας.  Σχολιάζω  τη θέση του ατόμου σε ένα περιβάλλον εντελώς επίπλαστο, μέσα από μια ουτοπική ευδαιμονία, την οποία προσπαθεί να πετύχει με τρόπους αφύσικους και παρεμβατικούς.

-Ο «παράδεισος» του μετα-ανθρώπου που παρουσιάζετε είναι ελκυστικός ή απειλητικός;

-Η διάθεση μου σίγουρα δεν είναι επικριτική προς τον μετανθρωπισμό, αντιθέτως τον παρατηρώ με ενδιαφέρον, άλλωστε είμαι μέρος του. Όπως ήδη παρατηρήσατε μοιάζει να είναι ελκυστικός μέσα από έντονη χρωματολογία και φαντασιακά μη-περιβάλλοντα αλλά ταυτόχρονα καραδοκεί ο κίνδυνος. Εννοιολογικά θα μπορούσε κανείς να πει ότι η παρουσία της Εδέμ στον τίτλο, σηματοδοτεί αυτή τη διφορούμενη ατμόσφαιρα.

-Τι σας συγκινεί ή σας ανησυχεί περισσότερο στην έννοια του post-human;

-Με ανησυχεί η αποστασιοποίηση του post-human από τα συναισθήματα του και ακολούθως από τα γεγονότα της ζωής του. Αυτό είναι τρομακτικό. Αλλά με συγκινεί ο τρόπος που αγκαλιάζει τα νέα δεδομένα, ο τρόπος που θέλει να επανασυνδεθεί με τον κόσμο, η ισότητα με τα  έμβια και τα άβια όντα, η ανοικτότητα στη διαφορετικότητα, η επιτρεπτικότητα στο να είσαι αυτό που θέλεις, σε μια κοινωνία η οποία ακόμα και τώρα παραπαίει μεταξύ μοντερνισμού και παράδοσης.

-Στα έργα σας συναντάμε μορφές χωρίς φύλο, cyborgs και πλέγματα. Τι σημαίνουν για εσάς αυτά τα σύμβολα;

Tο cyborg «…δεν θα αναγνώριζε τον Κήπο της Εδέμ (…) δεν είναι φτιαγμένο από λάσπη και δεν μπορεί να οραματιστεί την επιστροφή στο χώμα» αναφέρει η Haraway, στο βιβλίο «Μετανθρωπισμός» της Σ.Ορφανίδου. Το cyborg μπορεί να παρεμβαίνει στο σώμα του, να παίρνει έξυπνα χάπια και δεν έχει φύλλο. Το βλέμμα του είναι ουδέτερο και απόμακρο, είναι παρόν και άπιαστο, δεν μπορείς να το προσεγγίσεις. To cyborg εξαρτάται από τα ψηφιακά gadget τα οποία είναι η προέκταση του. Cyborg είναι η νέα πρόταση ανθρώπου-ατόμου. Σας θυμίζει κάτι;

–Ανήκετε στη generation X. Πόσο επηρεάζει η δική σας γενιά τον τρόπο που προσεγγίζετε το μέλλον του ανθρώπου;

-Νιώθω σίγουρα μια μελαγχολία  για την εποχή που πέρασε. Είναι σοκαριστικό για τη γενιά μου να έχει βιώσει για παράδειγμα, τρόπους επικοινωνίας όπως το γράμμα σε φάκελο, δηλαδή την υλική μέθοδο επικοινωνίας στην μετάβαση της άυλης, δηλαδή αυτής του smartphone. Όπως επίσης από τον αυθορμητισμό του τυχαίου να μεταβαίνει σε καταστάσεις πλήρως κατασκευασμένες. Από τον άκρατο συναισθηματισμό της εποχής μου, πάμε σε μετρήσιμες συναισθηματικές αναφορές. Μπορώ να πω λοιπόν ότι υπάρχει μια διάχυτη νοσταλγία του παρελθόντος, που κυρίως αφορά τη γενιά Χ.

–Η ζωγραφική σας είναι ανθρωποκεντρική, την ώρα που η φιλοσοφία του μετα-ανθρώπου αμφισβητεί το κέντρο του ατόμου. Είναι μια συνειδητή αντίσταση;

-Είναι ένα σχόλιο πάνω στον μετανθρωπισμό και σε όλα τα κινήματα που καλώς για εμένα υποστήριξαν την ισότητα των έμβιων και άβιων όντων, όπως πχ της Βαθιάς Οικολογίας. Μπορούμε όμως τελικά να κάνουμε αυτή την αλλαγή; Μπορούμε να αφουγκραστούμε τη Γη μέσα στο αστικό τοπίο, τις ανέσεις και την τεχνολογία? Είμαστε αρκετά μη-εγωκεντρικοί ώστε να βάλουμε τη ζωή ενός οικότοπου μπροστά από τη δική μας; Η τέχνη δε δίνει πάντα τις απαντήσεις, μπορεί και να προσφέρει τα ερωτήματα.

-Στα έργα σας συνδυάζετε υλικά όπως ακρυλικά, νήματα, τυπώματα, ακουαρέλες. Πώς επιλέγετε το μέσο σε σχέση με το μήνυμα;

-Η αναπαραστατική ζωγραφική θεωρείται ήδη πεπερασμένο σα μέσο. Η ζωγραφική λοιπόν σε αυτή τη δουλειά ενώ περιγράφει το σύγχρονο, ταυτόχρονα εμφανίζεται σαν μια αλληγορία, ένας υπαινιγμός για μια εποχή που έχει τελειώσει, ή όχι; Μήπως τελικά υπάρξει επιστροφή στις κλασσικές αξίες; Πόσο γρήγορα μπορεί να σβήσει μέσα μας μια πρακτική; Για παράδειγμα αυτή του ραψίματος. Τα κλασσικά μέσα σε αυτή τη δουλειά λειτουργούν σαν μια θύμηση από το κοντινό παρελθόν, μια ρομαντική υπενθύμιση.

-Η Ήρα Παπαποστόλου μιλά για έργα που «σοκάρουν». Εσείς, θέλετε συνειδητά να προκαλέσετε τον θεατή;

-Αυτό που βλέπουν οι άλλοι στη δουλειά των εικαστικών είναι διαφορετικό από αυτό που νιώθουν οι ίδιοι, και γι’ αυτό το λόγο είναι πολύ σημαντική η παρουσία του/της επιμελητή/τριας. Έχω δεχτεί σχόλια και στο παρελθόν και τώρα ότι το ευθύ βλέμμα και η αυθάδεια των πορτρέτων μου σοκάρουν, για εμένα όμως είναι εντελώς οικείο. Όχι, δε θέλω συνειδητά να σοκάρω, αλλά υποσυνείδητα μάλλον πρόκειται για κάποια κραυγή.

-Αν μπορούσατε να κρατήσετε ένα και μόνο «ρομαντικό» στοιχείο μέσα στον νέο μετα-ανθρώπινο κόσμο, ποιο θα ήταν;

Τα δικά μου Post-human είναι όλα ρομαντικά! Αναπολούν, νοσταλγούν, ψάχνουν την ταυτότητα και την αυθεντικότητα τους. Θα ήθελα να κρατήσω την αίσθηση που οδηγεί σε συναίσθημα.

-Τι θα θέλατε να αισθανθεί ή να σκεφτεί ο θεατής φεύγοντας από την έκθεσή σας;

-Δεν χρειάζεται κανείς να ταυτιστεί μαζί μου. Ένα μέρος μου αγαπάει πολύ την ιδέα του Post-human και για αυτό θέλω ο καθένας να νιώσει ότι επιθυμεί. Το κοινό όπως πάντα θα κάνει τις προβολές του και ανάλογα θα αισθανθεί, θα ανταποκριθεί ή θα πάρει αποστάσεις. Διαφορετικότητα στις απόψεις, ελευθέρια στην επιλογή, αυτό που τόσο λείπει από την «κριτική» εποχή μας.

Info

Διάρκεια Έκθεσης
Παρασκευή 10 Οκτωβρίου έως Σάββατο 1 Νοεμβρίου 2025

Ημέρες και ώρες λειτουργίας
Τρίτη – Πέμπτη – Παρασκευή: 17:30 – 20:30
Τετάρτη – Σάββατο: 12:00 – 15:30

Artshot -Sophia Gaitani
Λεμπέση 11, Ακρόπολη, Αθήνα | metro Ακρόπολη
6984135085, 2114044311
artshotgallery11@gmail.com, www.artshotgallery.com