Ο Κωνσταντίνος Πάτσιος μιλά στη Ζέτα Τζιώτη

Η έκθεση “Nature inside the walls” / «Η Φύση εντός των Τειχών» που παρουσιάζεται στο Μουσείο Ηρακλειδών είναι ένα πρωτότυπο εγχείρημα που αναδεικνύει την αστική βιοποικιλότητα και τις δυναμικές της σχέσης με την πόλη, τη μηχανή και την ανθρώπινη αντίληψη. Μέσα από τα έργα των καλλιτεχνών Κωνσταντίνου Πάτσιου και Μάριου Φούρναρη, η έκθεση διερευνά τη συνύπαρξη του φυσικού και του αστικού περιβάλλοντος, συνδέοντας την τέχνη με τα επιτεύγματα της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας, ενώ αναδεικνύει και τις περιβαλλοντικές προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου.

Το κοινό καλείται να αναλογιστεί τη σημασία της φύσης μέσα στο αστικό τοπίο, και τη σχέση του ανθρώπου με αυτήν, μέσα από την εξερεύνηση της οικολογικής συνείδησης και την έμφαση στην ανάγκη για τη διατήρηση της αστικής βιοποικιλότητας. Η έκθεση προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να επανασυνδεθούμε με τις αξίες της αρμονίας μεταξύ φύσης, τεχνολογίας και κοινωνίας, αντλώντας έμπνευση από την αρχαιότητα για να αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες προκλήσεις της κλιματικής κρίσης.

Αυτή η συνάντηση της τέχνης με την επιστήμη, η αλληλεπίδραση του φυσικού κόσμου με τις τεχνολογικές εξελίξεις και η ιστορική αναδρομή στην ελληνική κληρονομιά, δημιουργούν μια δυναμική αφήγηση που θέτει ερωτήματα για το μέλλον των πόλεων και τον ρόλο μας σε αυτήν την εξελικτική διαδικασία.

Η ιδέα γεννήθηκε μέσα από μια δημιουργική συζήτηση με την επιμελήτρια της έκθεσης, τη Νίνα Φραγκοπούλου

-Η έκθεση “Nature Inside the Walls” προέκυψε μέσα από έναν δημιουργικό διάλογο με τον Μάριο Φούρναρη και τη συλλογή του Μουσείου Ηρακλειδών. Πώς γεννήθηκε αυτή η συνεργασία και τι σας ενέπνευσε σε αυτή τη συνύπαρξη;

-Η έκθεση “Nature Inside the Walls” προέκυψε μέσα από έναν δημιουργικό διάλογο με τον Μάριο Φούρναρη και τη συλλογή του Μουσείου Ηρακλειδών. Πώς γεννήθηκε αυτή η συνεργασία και τι σας ενέπνευσε σε αυτή τη συνύπαρξη;

Η ιδέα γεννήθηκε μέσα από μια δημιουργική συζήτηση με την επιμελήτρια της έκθεσης, τη Νίνα Φραγκοπούλου. Μας φάνηκε εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ρηξικέλευθη η πρόταση να μην πραγματοποιήσουμε απλώς μία ακόμη έκθεση, καθώς τόσο εγώ όσο και ο Μάριος συνεργαζόμαστε ήδη με γκαλερί. Μας ενέπνευσε η ιδέα να συνομιλήσουμε με το υλικό της συλλογής του Μουσείου Ηρακλειδών και να δημιουργήσουμε έργα ειδικά για τον χώρο, σε έναν διάλογο μεταξύ του παλιού και του νέου, του εικαστικού και του μουσειακού.

 -Πώς θα περιγράφατε τη σχέση σας με τον Μάριο Φούρναρη σε εικαστικό επίπεδο; Υπήρξε μια κοινή γλώσσα ή περισσότερο ένας δημιουργικός αντίλογος;

Κάθε δημιουργική σχέση περιλαμβάνει τον διάλογο, τον αντίλογο και τελικά τη σύνθεση, αυτό που ο Αριστοτέλης όριζε ως διαλεκτική. Με τον Μάριο, κυρίως στο πεδίο της γλυπτικής, μας συνδέουν κοινές ανησυχίες και αναζητήσεις γύρω από θέματα που απασχόλησαν τον μοντερνισμό και συνεχίζουν να μας απασχολούν σήμερα. Υπάρχει ένας δημιουργικός σεβασμός και μια αμοιβαία ανταλλαγή ιδεών, που μας οδηγεί σε νέες εικαστικές συνθέσεις.

-Ο τίτλος της έκθεσης —Nature Inside the Walls— παραπέμπει σε έναν εγκλεισμό της φύσης μέσα στο αστικό περιβάλλον. Πώς αντιλαμβάνεστε αυτή τη μεταφορά;

-Ο τίτλος επιχειρεί να αποτυπώσει τη βασική θεματική μας: τη σχέση πόλης και φύσης μέσα στον σύγχρονο κόσμο. Παράλληλα, ανοίγει έναν διάλογο με ζητήματα διαχρονικά, όπως το πώς ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται και διαχειρίζεται το φυσικό περιβάλλον — άλλοτε δημιουργικά, άλλοτε καταστροφικά. Είναι ένας τίτλος που φέρει μέσα του την ένταση μεταξύ εγκλεισμού και αναγέννησης.

-Στα έργα σας, το φυσικό και το τεχνητό συνυπάρχουν μέσα από ζωγραφική, φωτογραφία, ready mades και κολάζ. Ποιο είναι για εσάς το νήμα που τα ενώνει;

-Το νήμα που τα συνδέει είναι η βαθιά μου ανάγκη να ενώσω ετερόκλητα στοιχεία της ζωής και του κόσμου που μας περιβάλλει. Η δουλειά μου λειτουργεί σαν ένα παλίμψηστο με πολλαπλά επίπεδα υλικών, εικόνων και νοημάτων.

Μέσα από τη ζωγραφική, το collage και το décollage επιχειρώ να ανασύρω μνήμες και μικρά «λάθη» — lapsus — από την εικόνα, δημιουργώντας παράλληλα νέες αφηγήσεις. Όπως έχει πει και ο Callas , «το λάθος είναι ανώτερο από την τέχνη»· μια σκέψη που συναντά και τον Λακάν και τη σπουδή του πάνω στα γλωσσικά ολισθήματα.

-Στη νέα σας σειρά εμφανίζονται ελέφαντες, λιοντάρια, νυχτοπεταλούδες — μορφές της άγριας ζωής μέσα σε ένα αστικό τοπίο. Είναι σχόλιο για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση ή μια εσωτερική αλληγορία;

-Είναι και τα δύο. Όλος αυτός ο θίασος που εισβάλλει στα έργα μου λειτουργεί ως σχόλιο πάνω στη διττή σχέση του ανθρώπου με τη φύση — τη σύγκρουση αλλά και την εξάρτηση. Οι εικαστικές ανατροπές μέσα στην εικόνα μου δίνουν αφορμή να μιλήσω για όσα η καθημερινότητα δεν μπορεί να αποτυπώσει.

Ο ρόλος της τέχνης, άλλωστε, είναι να αγγίζει το μη ορατό. Τα ζώα αυτά αποτελούν μια αντανάκλαση μιας παράλληλης κοινωνίας, συγγενικής με την ανθρώπινη, απαλλαγμένης όμως από τους περιορισμούς της φυσικής ή της κοινωνικής τάξης.

-Η δουλειά σας, όπως αναφέρετε, λειτουργεί σαν ένα “δυναμικό οικοσύστημα”. Πώς επιτυγχάνετε αυτή την αίσθηση ζωντανής συνύπαρξης μέσα στο έργο;

-Οι εικόνες μου μοιάζουν με οργανισμούς που αναπνέουν, συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν. Κάθε στοιχείο επηρεάζει και επηρεάζεται, όπως συμβαίνει και στους φυσικούς κύκλους της ζωής. Δεν με ενδιαφέρει η στατική ισορροπία, αλλά η συνεχής ροή — η μετατόπιση, η αναπαραγωγή, η φθορά και η αναγέννηση των μορφών.

Προσπαθώ να δημιουργώ ένα πεδίο όπου οι υφές, τα χρώματα και οι μορφές επικοινωνούν μεταξύ τους, διαμορφώνοντας ένα ζωντανό σύστημα σχέσεων. Έτσι, το έργο δεν είναι ποτέ εντελώς «ολοκληρωμένο», αλλά παραμένει ανοιχτό, διαθέτοντας τον δικό του ρυθμό και αναπνοή. Το αποτέλεσμα είναι ένα έργο που πάλλεται, μεταβάλλεται και εμπεριέχει την έννοια της συνύπαρξης — όπως ακριβώς και η ίδια η φύση.

-Ο Μάριος Φούρναρης είναι γνωστός για τον στοχασμό του πάνω στη φόρμα και το φως. Υπήρξε κάποιο στοιχείο της δικής του εικαστικής προσέγγισης που σας επηρέασε κατά τη διάρκεια της κοινής σας προετοιμασίας;

-Με τον Μάριο δουλεύουμε με εμπιστοσύνη και αμοιβαίο σεβασμό, συχνά εν κρυπτώ, αφήνοντας χώρο ο ένας στη διαδικασία του άλλου. Ο διάλογος αυτός είναι αμφίδρομος και διαρκής — ανταλλάσσουμε σκέψεις, δοκιμάζουμε ιδέες, μοιραζόμαστε σιωπές. Νομίζω πως η έκθεση στο Μουσείο Ηρακλειδών θα αποτελέσει την πιο ώριμη μορφή αυτού του μακροχρόνιου διαλόγου.

-Η κλιματική αλλαγή, όπως λέτε, λειτουργεί σαν «ένα αλλόκοτο φως» που μεταβάλλει το τοπίο. Με ποιον τρόπο το αποδίδετε οπτικά και ποια συναισθήματα θέλετε να προκαλέσετε στον θεατή;

-Το αποδίδω μέσα από ιδιότυπους χρωματικούς συνδυασμούς — έντονα θερμά κίτρινα, δραματικούς τόνους του γκρι — προσπαθώντας να σκηνοθετήσω ένα τοπίο όπου συνυπάρχουν ο ρεαλισμός και ο συμβολισμός.

Χρησιμοποιώ στοιχεία από τον ψηφιακό κόσμο, νέες μορφές φυτών ή πτηνών που γεννιούνται διαδικτυακά, για να αποδώσω ένα αίσθημα αστάθειας, σχεδόν αποσταθεροποίησης. Οι ελέφαντες που ισορροπούν σε λεπτές επιφάνειες, για παράδειγμα, λειτουργούν ως αλληγορία της ευθραυστότητας της ίδιας της ζωής.

-Πολλά έργα σας μοιάζουν με παλίμψηστα, όπου οι μορφές, οι λέξεις και τα αντικείμενα αλληλεπιδρούν. Είναι για εσάς ένας τρόπος να αποτυπώσετε τη μνήμη και τη διαρκή μεταμόρφωση του κόσμου;

-Το παλίμψηστο προκύπτει μέσα από ένα δημιουργικό παιχνίδι — είμαι, τρόπον τινά, ένας σύγχρονος homo ludens. Αναζητώ τρόπους και υλικά που μου επιτρέπουν να απολαμβάνω τη διαδικασία της δημιουργίας. Μέσα από τη ζωγραφική, το κολάζ και το décollage σχηματίζεται ένα πολυεπίπεδο έργο, ένα νοητικό και αισθητικό πεδίο όπου οι εικόνες μεταμορφώνονται, διαλύονται και ξανασυντίθενται. Είναι ο τρόπος μου να μιλήσω για τη ρευστότητα της μνήμης και του ίδιου του κόσμου.

 -Αν η συνύπαρξή σας με τον Μάριο Φούρναρη στο “Nature Inside the Walls” ήταν μια φράση ή μια εικόνα, ποια θα ήταν;

-Θα έλεγα πως μας ταιριάζει το γνωστό «Keep on walking» από τη διαφήμιση του Johnnie Walker. Είναι μια φράση που περικλείει το πνεύμα της συνεργασίας μας — την ανάγκη να προχωράμε διαρκώς, να εξελισσόμαστε, να συνεχίζουμε τη δημιουργική πορεία, ακόμη κι όταν ο δρόμος αλλάζει μορφή.

Info Έκθεσης

Το Μουσείο Ηρακλειδών παρουσιάζει τη διατομική έκθεση “Nature inside the walls” / «Η Φύση εντός των Τειχών» του Κωνσταντίνου Πάτσιου και του Μάριου Φούρναρη, που επιμελείται η Νίνα Φραγκοπούλου, Δρ Θαλάσσιας Βιολογίας, Ανεξάρτητη Επιμελήτρια.

Διάρκεια 7/11/2025 ως 18/1/2026

Εγκαίνια: Παρασκευή 7 Νοεμβρίου 2025, στις 19:00

Ωράριο λειτουργίας: Τετάρτη – Παρασκευή 13:00-18:00 | Σάββατο & Κυριακή 10:00- 18:00, τελευταία είσοδος: 17:15

Μουσείο Ηρακλειδών, Ηρακλειδών 16, Θησείο

Nature inside the walls: Διατομική έκθεση του Κωνσταντίνου Πάτσιου και Μάριου Φούρναρη